Đoàn xe tự chế này hoạt động nhiều năm, nhưng CSGT Sóc Sơn nói không biết (ảnh to). Xe của ông Tạ Văn Bình chở tới 25 học sinh trong một chuyến đi (ảnh nhỏ). Ảnh: Quỳnh Nga.

Nhồi nhét trong lồng chật

Theo khảo sát, chỉ trên địa bàn xã Hiền Ninh (huyện Sóc Sơn, Hà Nội) đang có khoảng 12 chiếc xe tự chế, thường xuyên đưa đón học sinh. Mỗi xe chở gần 30 học sinh, chen chúc ngồi trong chiếc thùng lợp kín, duy nhất một cửa ra vào. Hình ảnh những chiếc xe ba bánh tự chế kiểu mới chở học sinh mầm non, tiểu học (không giấy phép lưu hành) khá quen thuộc với người dân xã Hiền Ninh từ nhiều năm nay.

Hằng ngày, đến giờ tan trường, cả đoàn xe hơn chục chiếc tấp nập xóm làng. Thùng xe loại này được hàn ghép lại từ các thanh sắt đơn giản, rộng khoảng 2m2, dưới gầm có hàn trục đỡ và lắp hai bánh xe nhỏ. Một chiếc xe máy hiệu dream hoặc wave... được nối với thùng xe bằng thanh sắt để làm sức kéo chính. Sau khi cho các học sinh vào thùng xe, lái xe khoá cánh cửa duy nhất phía sau.

Ông Tạ Văn Bình (60 tuổi, thôn Nam Cương, xã Hiền Ninh) tự nhận mình là người đầu tiên tạo ra loại xe này. Ông Bình cho biết lý do “chế” xe ba gác: Do con bận việc cả ngày nên phải đảm nhận việc đưa đón cháu đi học. Các cháu đông, nếu dùng xe máy, phải đi lại nhiều lần, rất vất vả.

“Khoảng năm 2006, tôi nghĩ ra ý tưởng và đóng một thùng xe kéo rồi cho các cháu ngồi vào. Mình có thể đưa đón được nhiều cháu trong cùng một lần đi”, ông Bình nói.

Những ngày đầu, ông Bình chỉ chở các cháu nội - ngoại, dần dần có thêm con em hàng xóm. Từ khởi xướng của ông Bình, đến nay, trên địa bàn xã Hiền Ninh đã có thêm 11 hộ khác đóng thùng xe tương tự để thực hiện việc đưa, đón học sinh bậc tiểu học và mầm non mỗi ngày. Mỗi thùng xe được chủ nhân đặt đóng ở xưởng cơ khí với giá khoảng 3-5 triệu đồng. Hiện, các xe đều đang trong tình trạng quá tải. Riêng xe của ông Bình (rộng nhất), chở tới 25 học sinh; các xe còn lại chở 20 học sinh.

Chính quyền thừa nhận: Làm ngơ

Trao đổi với PV Tiền Phong, một phụ huynh nói: “Biết xe tự chế không an toàn, các cháu lại ngồi trên ba hàng ghế được xếp song song với nhau trong thùng chật chội (khoảng 2m2), không khác gì ngồi trong chiếc cũi nhỏ. Bọn trẻ lại hiếu động, thường vô tư nô đùa, nghịch ngợm. Nói dại mồm, nếu không may xảy ra tai nạn, cháy nổ, hậu quả thật khó lường”.

Tuy nhiên, theo vị phụ huynh này, do hai vợ chồng làm công nhân, phải dậy sớm nên đành phó mặc công việc đưa đón con mình cho các lái xe với chi phí 100 - 200 nghìn đồng/tháng/học sinh (tùy khoảng cách xa, gần - PV).

Anh Trần Văn Liêu, cha của em Trần Lan Phương (học lớp 2, Trường Tiểu học Hiền Ninh) băn khoăn: “Về thông số kỹ thuật và hệ thống phanh chắc chắn không đảm bảo an toàn. Bởi lẽ, đây là loại xe do người dân tự chế, không qua quá trình kiểm tra của các nhà máy hay đơn vị chức năng”.

Nhiều người dân cho biết, loại xe lôi, xe kéo tự chế chở học sinh phổ biến nhiều nơi ở Sóc Sơn. Nó trở thành loại phương tiện chuyên đưa đón học sinh và số lượng ngày càng tăng lên, lan ra các địa phương khác.

Điều đáng ngạc nhiên nhất khi ông Nguyễn Văn Quyết, Phó Chủ tịch UBND xã Hiền Ninh cho biết: Theo quy định, loại xe tự chế này không được phép lưu thông, nhưng xuất phát từ nhu cầu thực tế của người dân nên xe vẫn hoạt động trên đường làng.

“Trường hợp xảy ra sự cố va chạm với xe khác hoặc lật, đổ, hậu quả sẽ rất lớn. Bởi vì, mỗi xe chở từ 15 đến 20 học sinh lại bịt kín, không có lối thoát ra ngoài. Chúng tôi biết nguy hiểm, nhưng mấy năm qua chưa thấy xảy ra sự cố nên... làm ngơ để các phương tiện này hoạt động”, ông Quyết nói. Theo ông Quyết, chính quyền xã rất mong sớm tìm được phương tiện thay thế vừa đảm bảo an toàn, chi phí không quá cao so với mức sống của người dân.

PV Tiền Phong sau nhiều ngày hẹn lịch làm việc với UBND huyện Sóc Sơn đều được chỉ dẫn tới nơi này, nơi kia. Đến khi sang làm việc với công an huyện cũng rơi vào cảnh thoái thác nhiều lần.

Tuy nhiên, khi trao đổi qua điện thoại, ông Lê Trung Hải - Đội trưởng Cảnh sát giao thông (Công an huyện Sóc Sơn) lại phủ nhận trên địa bàn huyện có loại xe tự chế này. Ông Hải quả quyết: “Qua kiểm tra, trên địa bàn toàn huyện chưa phát hiện tình trạng xe lôi, xe kéo tự chế chở học sinh”.

Ngôi trường cấp II ở xã Quảng Công mang tên ông Phan Thế Phương - Ảnh: Nguyên Linh

Khi ông mất, người dân vùng đầm phá Tam Giang lập miếu thờ, xem ông là ông tổ của nghề nuôi tôm, giúp dân nghèo đổi đời.

Ngày 16-9-2003, Chủ tịch nước Trần Đức Lương đã ký quyết định truy tặng danh hiệu “Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới” cho ông Phương.

Giờ đây, quay trở lại vùng đất này (xã Quảng Công, huyện Quảng Điền, Thừa Thiên - Huế), hỏi chuyện “miếu thờ ông Phương”, một cụ cao niên giọng phấn khởi: “Dân tui được như chừ là nhờ ông Phương. Ông dạy cho dân nuôi con tôm, con cá. Nhà ngói, nhà lầu, con cái học hành, xóm làng no ấm cũng từ đó mà ra. Dân tui coi ông Phương là thành hoàng nên lập đền thờ ông ngay ngoài hồ tôm. Nay dân lại lấy tên ông đặt tên trường học, tới đây sẽ dựng bia ghi công ơn. Thấy mát lòng mát dạ lắm...”.

Ngôi trường mang tên giám đốc sở

Trường THCS Phan Thế Phương có cơ ngơi khá khang trang, nằm bên quốc lộ 49B, hướng ra bờ phá Tam Giang lộng gió, là nơi học tập của 400 học sinh của xã Quảng Công.

Ngày 27-10-2013, người dân khắp vùng phá Tam Giang phấn khởi kéo về xã Quảng Công để chứng kiến “sự kiện trọng đại” - lễ tuyên bố đặt tên và khánh thành cổng trường, đúng dịp 22 năm ngày mất ông Phương.

Từ sáng sớm người dân và học sinh đã đứng ken kín cổng trường, trầm trồ khen nó to đẹp; quan khách tỉnh huyện cũng tề tựu khá đông để chung vui với dân.

Thầy Thái Duy Linh - hiệu trưởng Trường THCS Phan Thế Phương - cho biết cổng trường vừa được xây mới to đẹp là nhờ số tiền 150 triệu đồng của người dân tự nguyện đóng góp.

“Dân vùng này may mắn gặp ông Phan Thế Phương mà đổi đời, còn trường chúng tôi tự hào khi được mang tên người anh hùng mà lòng dân luôn tôn kính” - thầy Linh hồ hởi nói.

Chủ tịch UBND xã Quảng Công Nguyễn Đính nói cái tên Phan Thế Phương đã quá gần gũi, máu thịt ân tình với người dân vùng đầm phá. Họ đã tôn ông là thành hoàng, lập miếu thờ ông. Nay có thêm ngôi trường mang tên ông là một lần nữa tỏ lòng tri ân, đồng thời muốn giáo dục thế hệ trẻ về sự đức độ, tình thương, noi gương ông để góp sức xây dựng đất nước.

Ở trường này, tiểu sử và những câu chuyện cảm động về ông giám đốc đã được giáo viên thuộc làu, rồi kể lại cho học sinh qua những buổi chào cờ, lồng ghép vào những buổi sinh hoạt tập thể. Những học sinh xuất sắc, học sinh nghèo vượt khó được vinh dự nhận quỹ học bổng mang tên Phan Thế Phương.

Ông Linh nói bài học vỡ lòng qua tấm gương ông Phương để giáo dục học sinh là tình thương, trách nhiệm và ân nghĩa.

Dẫn chúng tôi đến thăm thư viện trường, thầy Linh giới thiệu: “Chúng tôi đang xây dựng thư viện đạt chuẩn, trong đó có “bảo tàng thu nhỏ” của ông Phương để học sinh, du khách có điều kiện hiểu rõ hơn về một ông quan hết lòng tận tụy với dân”.

Tại phòng thư viện, ảnh của ông Phương kèm tiểu sử được treo trang trọng ngay cửa ra vào. Tấm bằng danh hiệu Anh hùng lao động của ông Phương mà gia đình ông trao tặng trường cũng được treo trong phòng thư viện.

Thầy Linh kể rằng ở đây người già kể cho người trẻ, cô giáo kể cho học sinh hình ảnh một ông giám đốc sở đã trở thành vị cứu tinh của người dân đầm phá.

Chuyện một ông quan không quản ngại khó khăn lặn lội về vùng quê nghèo khó, mang theo khát vọng giúp người dân nghèo đổi đời đã trở thành giáo án sinh động, là gương sáng mà thầy trò noi theo.

Dân lập miếu thờ

Người dân vùng đầm phá Tam Giang lập miếu thờ ông Phương - Ảnh: Nguyên Linh

Nhìn cảnh quan thôn 14, xã Quảng Công bây giờ khó có thể tin đây vốn là khu tái định cư của người dân chài, đời sống bấp bênh theo từng con nước, chạy ăn từng bữa.

Giờ đây, thôn này mọc lên những ngôi nhà khang trang, san sát, sầm uất như phố thị. Sự đổi đời như một giấc mơ! Ông Phạm Hóa ở thôn 14, “vua tôm” một thời của phá Tam Giang, dẫn tôi men theo con đường đổ bêtông chạy ra cánh đồng nuôi thủy sản của thôn để thăm ngôi miếu thờ ông Phương.

Ông Hóa nhớ lại một chiều tháng 10-1991, dân vùng đầm phá thảng thốt khi nghe tin dữ ông Phương bị tai nạn giao thông qua đời trên đường đi công tác. Nghe tin ông Phương mất mà dân đau đớn như mất người thân.

Hôm tiễn đưa, hàng vạn người dân chài vùng đầm phá Tam Giang đã lặn lội từ sớm lên TP Huế để tiễn biệt ông. Chưa có đám tang của một vị lãnh đạo cấp tỉnh nào đông người dân đến viếng như thế.

“Sau lễ tang, tụi tui đã rước hương hồn ông Phương về lập miếu thờ, tôn ông là thành hoàng của làng, ghi nhớ công lao khai khẩn của ông” - ông Hóa kể về sự tích miếu thờ.

Và rồi hằng năm cứ đến ngày giỗ của ông, người dân khắp vùng đầm phá lại kéo về miếu thờ ông để thắp hương, nguyện cầu. Tấm ảnh ông Phương tại miếu cũng được người dân vùng đầm phá in thành nhiều bản để lập bàn thờ tại các hồ tôm, trại giống của mình.

Hướng mắt ra cánh đồng nuôi trồng thủy sản, ông Hóa kể rằng 27 năm trước ông Phương về đây giúp người dân be bờ, đắp ao lấn đầm phá, dạy cách nuôi tôm. Ông ăn ở tại làng như “cán bộ nằm vùng”, bày cho dân cách cho tôm ăn, theo dõi con tôm bị bệnh...

Đó là những năm tôm xuất khẩu rất được giá, và những người dân vạn chài cứ ngỡ như đang mơ khi kiếm được mỗi năm vài trăm triệu đồng. Nhờ có ông mà hôm nay người dân có hàng trăm hecta hồ nuôi thủy sản, vùng quê nghèo trở nên trù phú.

“Trước đây dân chúng tôi sống bọt bèo theo sông nước, với nghề chài lưới kiếm miếng ăn qua ngày. Trận bão năm 1985, dân đầm phá chết cả ngàn người, hơn 300 người bị cuốn trôi ra biển không tìm thấy xác, tài sản trôi sạch, dân đói rách. Lúc này, ông Phương về tận xã Quảng Công vận động dân lên bờ định cư để tránh lặp lại thảm họa. Và thôn 14 ra đời với 36 hộ dân, từ đó người dân nơi đây đổi thay như huyền thoại”- ông Hóa trầm ngâm.

Ông Phạm Việt, một “đại gia” của thôn 14, góp chuyện: “Suốt ngày ông Phương lặn lội đến từng hồ tôm bày cho dân cách lợi dụng nước triều lên để lấy nước, cách nuôi tôm sinh trưởng. Rồi ông vào Nam ra Bắc, mời các thầy ở Đại học Thủy sản Nha Trang về giúp người dân Tam Giang. Ông đi khắp nơi xin tôm giống đưa về cho bà con, còn nhờ cả kỹ sư thủy sản về “cắm” ở đồng tôm để chuyển giao kỹ thuật. Vụ đầu chưa thành công, ông thức trắng đêm để tìm hiểu nguyên nhân, động viên người dân, rồi làm lại. Năm 1988, 2ha tôm nuôi ở thôn 14 đã thành công, lãi chục triệu đồng, ông Phương đến vỗ vai, ôm từng người vui mừng muốn khóc”.

Sau thành công bước đầu, năm 1989 ông Phương tổ chức hội nghị đầu bờ tại thôn 14, rồi triển khai việc nuôi trồng thủy sản trên quy mô lớn toàn tỉnh.

Đến cuối năm 2013, diện tích nuôi trồng thủy sản toàn tỉnh Thừa Thiên - Huế đã lên tới 6.200ha, sản lượng đạt 9.973 tấn, hàng vạn hộ dân đầm phá đổi đời.

Ngồi trong căn nhà hai tầng khang trang, ông Việt vẫn nhớ như in cái cảm giác vui sướng lâng lâng của những đêm đầu tiên, không thể nào chợp mắt được. Thôn 14 nay đã to gấp đôi, đời sống sung túc nhất xã.

Đại diện giáo viên và học sinh VAS trao tặng số tiền quyên góp hỗ trợ người dân Philippines tại Tổng Lãnh Sự Quán Philippines

Làm một việc gì đó để giúp các bạn nhỏ Philippines vơi bớt buồn đau là điều màcô học trò lớp 5 này cùng nhiều người bạn của mình luôn nghĩ tới. Cuộc vận độngquyên góp do trường phát động ngay từ đầu đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt thànhcủa đông đảo học sinh toàn hệ thống.
 
Trong một tuần, từ ngày 9 -13/12/2013, học sinh, giáo viên và nhân viên củatrường đã góp được 107 triệu đồng cùng nhiều áo quần, mùng mền hướng về ngườidân gặp nạn. Số tặng phẩm này không lớn so với những mất mát đau thương mà ngườidân vùng bão phải gánh chịu nhưng giá trị của nó thì không nhỏ vì xuất phát từtình cảm chân thành và mối đồng cảm sẻ chia có thực.
 
Suốt một tuần diễn ra đợt quyên góp cứu trợ, khắp các cơ sở của toàn hệ thốngVAS luôn xuất hiện những hình ảnh cảm động. Nơi này những anh chị học sinh trunghọc trân trọng bỏ vào thùng cứu trợ những món tiền dành dụm, nơi kia các cô bétiểu học rối rít nâng bế người bạn thấp bé để bạn mình tự tay bỏ cho được móntiền quyên góp vào thùng…

Chia sẻ với đại diện Tổng Lãnh Sự Quán Cộng hòa Philippines tại TP.HCM

“Tôi đã không cầm được nước mắt khi biết rằng học trò của tôi ở đây, ngay cả cácbé lớp 1 cũng cảm nhận được nỗi đau và biết chia sẻ nỗi mất mát với các trẻ emđang gặp nạn. VAS đã có một nghĩa cử xúc động đầy tình người”, ông ScottMcDonald - Trợ lý Chủ tịch Hội đồng Chuyên Môn Chương trình Quốc tế Cambridgetại VAS cho hay.

Đối với cô Gigi - giáo viên đang giảng dạy tại VAS, những tin tức và hình ảnh đổnát tang thương từ quê nhà trong thời gian qua khiến cô không khỏi lo lắng chosố phận đồng bào mình. Chứng kiến nỗ lực cứu trợ của toàn thế giới, trong đó cósự góp tay của người dân Việt Nam qua hình ảnh tuần quyên góp ở VAS, một cảmgiác tích cực và niềm hy vọng lại sống dậy trong cô.

“Tôi muốn nói với người dân nước tôi rằng ở TP. HCM này có một ngôi trường vớinhững người bạn hiểu và cảm nhận được nỗi đau của họ để cùng chia sẻ mất mát vớingười Philippines”, cô Gigi cảm kích chia sẻ.

Học sinh và giáo viên VAS tích cực ủng hộ đợt quyên góp cứu trợ

Trước đó đã có 2 chuyến bay từ Việt Nam do Lãnh Sự Quán Philippines tổ chức chởvật phẩm cứu trợ đến với người dân Philippines trong hai tháng qua, xoa dịu rấtnhiều nỗi mất mát người dân vùng bão. Chuyến bay thứ ba chuẩn bị cất cánh sẽmang theo những món quà yêu thương của thầy trò VAS với tất cả tấm lòng…

Minh Ngọc