Khoảng 19h ngày 13/5, bà H. có triệu chứng đầu tiên: buồn nôn, nôn ói, đau bụng, nhức đầu, tiêu chảy. Bà H. tự mua thuốc và hồi phục.  

Khoảng 7h30 hôm sau, các em H., Đ., X. buồn nôn, nôn ói, đau bụng, nhức đầu, tiêu chảy. Người nhà đưa các bé đi khám rồi về nhà. Khoảng 15h, 3 bé có các biểu hiện như say rượu, đi bị ngã, không ăn uống được nên đã đưa đến Bệnh viện Quân dân y miền Đông. Bé Đ. được chỉ định nhập viện.

Tối cùng ngày, tình hình em Đ. diễn tiến phức tạp, triệu chứng ngày càng nặng nên được chuyển lên Bệnh viện Nhi đồng 2. Sau khi làm các xét nghiệm liên quan, hội chẩn với Bệnh viện Chợ Rẫy, bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc botulinum. Bệnh viện Nhi đồng 2 yêu cầu 2 bé còn lại nhập viện điều trị do nghi ngờ cùng ngộ độc botulinum.

Kiểm tra thấy gì?

Đoàn kiểm tra liên ngành An toàn thực phẩm đã lấy mẫu bánh mì còn lại ở nhà các em để kiểm nghiệm chỉ tiêu botulinum, kết quả  âm tính. Bánh mì lấy tại lò bánh thuộc phường Long Trường (TP Thủ Đức), có giấy cam kết bảo đảm an toàn thực phẩm trong sản xuất.

Các bệnh nhân đã ăn hết phần chả lụa. Cơ sở sản xuất cũng không còn mẫu chả lụa ngày 13/5, chỉ có thành phẩm sản xuất ngày 17/5. Kết quả kiểm nghiệm âm tính với botulinum.

Theo báo cáo, căn cứ trên triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng, thời gian khởi phát, kết quả điều tra dịch tễ, kết quả chẩn đoán của Bệnh viện Quân dân y miền Đông và Bệnh viện Nhi đồng 2, UBND TP Thủ Đức kết luận đây là vụ ngộ độc thực phẩm do độc tố C.botulinum. Tuy nhiên, "chưa đủ cơ sở để kết luận cơ sở nguyên nhân", báo cáo viết.

Chưa đủ cơ sở kết luận 2 vụ còn lại là ngộ độc thực phẩm

Theo báo cáo, 2 vụ việc còn lại không đủ cơ sở kết luận là ngộ độc thực phẩm.

Trong vụ số 2, ông P.V.H. (45 tuổi) nhập Bệnh viện Lê Văn Thịnh vào ngày 15/5 rồi được chuyển lên Bệnh viện Nhân dân Gia Định điều trị. Ngày 24/5, ông H. tử vong.

Khi nhập viện, bệnh nhân có các triệu chứng mệt, hoa mắt, không tỉnh táo. Ngày 13/5, bữa sáng của ông H. gồm chả lụa, bánh ướt; bữa trưa không có thông tin; bữa tối ăn cơm và mắm kho. Ngày 14/5, bữa sáng của ông H. có sữa, bữa trưa và chiều không có thông tin. 

Trong vụ số 3 (hai anh em ruột điều trị tại Bệnh viện Chợ Rẫy), 2 bệnh nhân ăn các bữa giống nhau vào ngày 13/5. Đến tối cùng ngày, người em đến khám tại Bệnh viện Lê Văn Thịnh trong tình trạng không tỉnh táo, mệt mỏi, yếu cơ, được chuyển vào Bệnh viện Bệnh nhiệt đới.

Đến ngày 18/5, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Chợ Rẫy để điều trị. Người anh cũng vào Bệnh viện Chợ Rẫy với triệu chứng không tỉnh táo, mệt mỏi. Hai bệnh nhân không nhớ rõ các món ăn, thời gian ăn trong các ngày. 

Do đó, hai vụ số 2 và 3 không thể tiến hành điều tra nhiều nội dung liên quan đến thức ăn, thời gian ăn, nguồn gốc và tình hình chế biến thực phẩm. UBND TP Thủ Đức nhận định 2 vụ trên không đủ cơ sở kết luận là ngộ độc thực phẩm.

Như VietNamNetđã đưa tin, khoảng giữa tháng 5, TP.HCM liên tiếp ghi nhận 6 bệnh nhân nhập viện nghi ngờ ngộ độc botulinum gồm 3 trẻ nhỏ và 3 người lớn. Bệnh viện Chợ Rẫy đã điều chuyển 2 lọ thuốc giải độc BAT để truyền cho 3 trẻ điều trị ở Bệnh viện Nhi đồng 2. Những bệnh nhân còn lại phải thở máy kéo dài. 

Ngày 24/5, bệnh nhân 45 tuổi tử vong. Đây là trường hợp xác định sự hiện diện của độc tố botulinum type A khi cấy mẫu phân của người bệnh ngay khi nhập viện. 

Bộ Y tế đã liên hệ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và được hỗ trợ 6 lọ thuốc giải BAT. Tối 24/5, thuốc về đến TP.HCM nhưng các bệnh nhân đã quá giai đoạn sử dụng được thuốc. Số thuốc này hiện được phân bố cho các bệnh viện dự trữ.  

Sau thời gian điều trị, 2 trẻ nhỏ đã xuất viện, 1 em tiếp tục được theo dõi tại Bệnh viện Nhi đồng 2 TP.HCM. Hai anh em ruột điều trị ở Bệnh viện Chợ Rẫy chuyển về theo dõi tại Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang.

Không kịp dùng thuốc giải, hai ca ngộ độc botulinum hết 300 triệu đồng viện phí

Vị bác sĩ chia sẻ khoa Nội soi tiêu hóa tiếp nhận không ít trường hợp nội soi với tiền sử hút thuốc lá lâu năm. Điển hình như ông V.T, 61 tuổi, tiền sử hút thuốc lá 35 năm, đi khám vì triệu chứng nuốt nghẹn. Kết quả nội soi phát hiện ông có u sùi chiếm gần toàn bộ lòng thực quản, không đưa ống soi qua được.

Ca bệnh khác là anh N.T.T, 25 tuổi, tiền sử hút thuốc lá liên tục từ năm 17 tuổi, khoảng 7 điếu/ngày. Kết quả nội soi phát hiện anh có tình trạng Barrett thực quản, là hiện tượng các tế bào trong thực quản - phần ống nối từ miệng đến dạ dày, được thay thế bằng các tế bào tương tự như niêm mạc ruột.

Theo bác sĩ Phương Liên, hút thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến hệ thống thanh - khí quản - phổi mà còn theo cuống họng để xâm nhập tới thực quản và gây biến đổi ung thư hóa.

"Như trường hợp bệnh nhân N.T.T (25 tuổi) trên đây, hút thuốc cũng làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới (cơ giữa thực quản và dạ dày) giúp ngăn thức ăn từ dạ dày chảy ngược lại thực quản", bác sĩ Liên cho hay. Khi cơ vòng thực quản dưới yếu đi, các chất trong dạ dày có thể trào ngược lại thực quản, gây ợ chua và có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản. Barrett thực quản được coi là có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư thực quản.

Không chỉ thuốc lá truyền thống mà cả thuốc lá điện tử cũng có nguy cơ cao gây các bệnh tiêu hóa, đặc biệt là ống tiêu hóa trên.

Tại Bệnh viện K (Hà Nội), hầu hết nam giới mắc ung thư dạ dàyđều sử dụng thuốc lá. Thói quen này được xếp hàng thứ 1 trong danh sách những yếu tố nguy cơ gây nên căn bệnh này.  

Nguyên nhân khiến bệnh nhân hút thuốc lá phát hiện bệnh muộn

Ngoài ra hút thuốc lá còn là nguy cơ gây nên rất nhiều bệnh lý khác, ảnh hưởng đến người hút và cả những người xung quanh khi hít phải khói thuốc lâu ngày.

"Hầu hết bệnh nhân hút thuốc lá thường phát hiện bệnh muộn do sự ngấm dần từ từ của khói thuốc. Để bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân và những người xung quanh, cần từ bỏ thói quen hút thuốc lá", bác sĩ Liên đưa ra lời khuyên.

Hiện nay, tại Việt Nam có khoảng 40.000 người tử vong mỗi năm vì các bệnh liên quan đến thuốc lá, nghĩa là hơn 100 người tử vong mỗi ngày, cao hơn gấp nhiều lần so với số ca tử vong vì tai nạn giao thông mỗi ngày. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) dự báo, đến năm 2030, con số này có thể sẽ tăng lên tới 70.000 người tử vong một năm nếu các biện pháp phòng, chống tác hại thuốc lá không hiệu quả.

Hằng năm, WHO đã thống kê tỷ lệ tử vong do thuốc lá vào khoảng 8 triệu người trên toàn cầu, đồng thời có thêm 1 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Ở nước ta, cứ 7 người thì có 1 người tử vong do thuốc lá gây ra.

Không chỉ tiêu hóa, các nhà khoa học thống kê có 25 căn bệnh khác liên quan đến sử dụng thuốc lá như: Đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, ung thư phổi... Đây đều là những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Việt Nam.

Chất gây bệnh mới vừa phát hiện trong thuốc lá điện tử nguy hại ra sao?

Ông cho biết thêm hiện chưa phát hiện ca bệnh EVALI tại Việt Nam nhưng Bệnh viện Bạch Mai đã cảnh báo các bệnh viện để sàng lọc chẩn đoán, xét nghiệm kỹ hơn khi có bệnh nhân ngộ độc do hút thuốc lá điện tử.

EVALI là bệnh nguy hiểm, các bệnh nhân đều phải nhập viện, 76% phải hỗ trợ hô hấp bằng cách thở oxy, 22% thở máy không xâm nhập, 26% đặt ống nội khí quản, một số ca phải can thiệp ECMO (hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể). Khi hồi phục, 25-85% bị di chứng xơ phổi với các mức độ khác nhau...

Triệu chứng của EVALI xuất hiện hàng giờ, hàng tuần trước khi nhập viện, gồm khó thở, ho, đau ngực, tiêu chảy, đau bụng, sốt, mệt. Hình ảnh chụp Xquang cho thấy phổi tổn thương trông lỗ chỗ như bánh mì hoặc như bỏng ngô.

Năm 2020, nghiên cứu cho thấy 3,6% người trưởng thành tại Việt Nam hút thuốc lá điện tử, trong khi năm 2015 chỉ 0,2%. Đối với nhóm tuổi học sinh từ 13-15, điều tra năm 2022 cho thấy tỷ lệ này là 3,5%. Trong khi điều tra năm 2019 của Tổ chức Y tế thế giới, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh 15-17 tuổi tại Việt Nam là 2,6%. 

Thực tế gần đây, nhiều học sinh phải cấp cứu vì ngộ độc nicotin và các dung dịch có trong sản phẩm thuốc lá điện tử.

Trong công văn gửi 4 Bộ: Giáo dục Đào tạo, Công thương, Thông tin Truyền thông và Công an, hồi tháng 5, Bộ Y tế cho hay những sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và shisha, đều chưa được phép nhập khẩu, kinh doanh và lưu hành tại thị trường Việt Nam, tuy nhiên việc mua bán, quảng cáo đang diễn ra phổ biến, đặc biệt trên mạng internet.

Bộ Y tế đề nghị các Bộ liên quan tăng cường truyền thông và ngăn ngừa sử dụng các sản phẩm trên; tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các trường hợp mua, bán, vận chuyển, tàng trữ, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.