Trước khi SEA Games diễn ra, thầy gọi Trọng Hoàng và bảo: 'Mày phải đi với tao' rồi dắt anh ra cửa hàng mỹ phẩm. Thầy bảo nam cầu thủ này chọn một món quà nào đó tặng vợ, son hay bất kỳ điều gì cũng được. Trọng Hoàng đã chọn một lọ kem dưỡng ẩm.

‘Buổi tối, khi em gọi video call cho vợ, thầy Park cũng trò chuyện. Thầy không biết nhiều tiếng Anh nhưng cứ nói..., lắm khi lộn tiếng này sang tiếng khác luôn’, cầu thủ người Nghệ An chia sẻ.

HLV Park Hang Seo

Là luấn luyện viên cầu kỳ trong chiến thuật nhưng nhiều cầu thủ thừa nhận quan trọng hơn, thầy là người rất gần gũi với cầu thủ. Thầy Park nói chuyện với họ suốt ngày. Thường sau 22h, toàn đội sẽ sang phòng bác sĩ uống sinh tố, rồi thầy sang phòng để nói chuyện với mọi người.

Tương tự, bà Hà Thị Uyển, mẹ cầu thủ Đức Chinh ở Tân Sơn, Phú Thọ, cũng cho biết, HLV Park rất quan tâm đến gia đình các học trò.

‘Năm 2018, khi gia đình tôi tổ chức tân gia, thầy Park vì bận đi công tác trong TP.HCM nên không tham dự được. Chinh gọi facetime cho thầy, thầy khen nhà đẹp và cũng gửi lời chúc mừng gia đình’, bà cho biết thêm.

Mẹ Hà Đức Chinh rơi nước mắt nói về lúc khó khăn của con trai

 Dù khá lo lắng trước đối thủ Indonesia, bà Uyện, mẹ của cầu thủ Hà Đức Chinh vẫn tin tưởng con và đồng đội sẽ có kết quả tốt.

Khách du lịch đã mang lại nguồn thu lớn để phát triển kinh tế thành phố. Nhưng du khách đến rồi đi cũng để lại nhiều ngoại tác tiêu cực: nạn kẹt xe ở khu vực bãi sau, những đoàn xe du lịch lấn làn chạy ẩu, những cuộc đua phân khối lớn về đêm và đặc biệt là bãi biển và những khu vui chơi ngập rác.

Kẹt xe, lấn làn, đua xe phân khối lớn... thuộc trách nhiệm quản lý của chính quyền. Những người dân như anh Kiên chỉ có thể hỗ trợ gìn giữ và tôn tạo thành phố bằng cách nhặt rác. Người dân Vũng Tàu nhiều năm nay đã hình thành các nhóm tình nguyện như của anh Kiên, vận động thu gom rác, làm sạch bãi biển định kỳ..., chấp nhận nó như mặt trái khó tránh của quá trình phát triển du lịch.

Sự can thiệp của chính quyền để hạn chế ngoại tác tiêu cực là việc làm cần thiết. Một trong những phương án dễ nhất là thu phí du khách. Cách này đẩy chi phí bình quân mỗi ngày của du khách tăng lên, từ đó hạn chế số lượng, giảm những tác động tiêu cực với địa phương, đặc biệt là nơi có những nền văn hóa đặc sắc cần gìn giữ.

Phố cổ Hội An là một di tích cần lưu giữ và tôi tin là chính quyền đã có những cân nhắc giữa việc theo đuổi lợi ích kinh tế bằng mọi giá và yêu cầu giữ gìn, tôn tạo di sản hàng trăm năm tuổi này. Theo Phương án tăng cường quản lý hoạt động Hướng dẫn tham quan Khu phố cổ Hội An, từ 15/5, thành phố bắt buộc khách mua vé tham quan trước khi vào phố cổ, mức 80 nghìn đồng/vé với khách trong nước và 120 nghìn đồng/vé cho khách quốc tế. Chủ tịch thành phố giải thích, mức thu này căn cứ vào thực tế, khách nước ngoài thường tham quan sáu điểm, trong khi khách nội địa thường chỉ tham quan bốn điểm. Nguồn thu từ vé, chính quyền khẳng định sẽ trang trải cho việc bảo tồn, tôn tạo di tích, hạ tầng trong khu phố cổ...

Nghiên cứu tại một hội thảo quốc tế về di sản thế giới tại Việt Nam năm 2018 chỉ ra, du lịch đóng góp khoảng 67% GDP cho Hội An, trong đó tính riêng tiền bán vé vùng lõi là 7,8 triệu USD năm 2016. Bình quân mỗi ngày có khoảng 15.000 lượt khách tham quan phố cổ. Lưu lượng khách ở mức lớn trong bối cảnh sức chứa của phố cổ có hạn; cộng với thực tế mực nước biển đang dâng khiến nền đất Hội An thấp dần cho thấy, yêu cầu tu bổ thường xuyên để khu phố cổ luôn trong tình trạng tốt nhằm tiếp tục thu hút du khách, nuôi dưỡng nguồn thu lâu dài là việc tối cần thiết.

Nhiều chính quyền địa phương tại Việt Nam cũng đã áp dụng cách thức thu phí để giới hạn lượng khách, tránh gây ra những tổn hại khó khôi phục đến các điểm du lịch. Quy định hạn chế khách tham quan khám phá hang Sơn Đoòng là ví dụ điển hình. Trên thế giới, Amsterdam của Hà Lan cũng phát hành city pass thu phí du khách tại một số địa điểm nhất định trong thành phố; hay quần thể tháp Angkor của Campuchia thu phí khách tham quan với mức rất cao. Những nguồn kinh phí này giúp ích đáng kể trong việc bảo tồn các danh thắng, di tích.

Quyết định của Hội An không hoàn toàn mới. Những năm qua du khách đi theo đoàn vẫn phải mua vé tham quan phố cổ. Nhưng cũng theo thống kê trên, chỉ 40% khách mua vé, chủ yếu là khách quốc tế. Hội An bị thất thu lớn từ những khách lẻ. Việc điều chỉnh cách thức thu vé để đảm bảo thu đủ và thu công bằng giữa du khách với nhau là cần thiết. Điều còn lại là cách triển khai khoa học và cam kết minh bạch về nguồn thu.

Thay vì thu - soát vé theo cách thủ công, chính quyền có thể hướng tới việc ứng dụng công nghệ AI nhận diện khuôn mặt tại các điểm kiểm soát. Thay vì phân loại giá vé theo đối tượng nội địa hoặc nước ngoài, gây ra tranh cãi về sự phân biệt đối xử, chính quyền có thể phát hành thẻ ra vào giới hạn các điểm tham quan theo mức chi trả (chẳng hạn 80.000 đồng cho bốn điểm tham quan và 120.000 đồng cho sáu điểm).

Hội An có quyền thu phí, nhưng cũng có nghĩa vụ công khai cách sử dụng và hiệu quả của nguồn thu. Minh bạch thu chi là vấn đề quan trọng nhất nhằm tạo niềm tin cho người dân và du khách - những người được quyền biết rõ, đồng tiền họ đóng góp cho di sản có được chi tiêu đúng như cam kết từ chính quyền hay không. Vì vậy, việc công khai thu chi, các hạng mục tôn tạo hàng năm ở những địa điểm, phương tiện dễ tiếp cận là trách nhiệm và nghĩa vụ nên được thực thi triệt để. Nếu Hội An làm được như vậy, tôi tin, người dân và du khách yêu phố cổ sẽ sẵn lòng đóng góp, thậm chí có thể nhiều hơn nghĩa vụ ghi trên tấm vé.

Quản lý và khai thác một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại không chỉ cần một chủ trương đúng mà quan trọng hơn là cách làm khoa học, nghiêm túc, bài bản, đúng với mục tiêu "lấy di tích nuôi lại di tích".

Vũ Ngọc Bảo

Nằm ở cực tây trong những khu rừng trên đảo Java, Indonesia, là bộ lạc Baduy với khoảng 12000 thành viên. Cả cộng đồng gồm khoảng 30 ngôi làng nằm sâu trong những cánh rừng với đời sống hoàn toàn hoang dã.

Người Baduy sống tại 30 ngôi làng nằm ẩn sâu trong những cánh rừng phía tây đảo Java, Indonesia.

Như những bộ lạc thời tiền sử, người Baduy chọn cách sống gần các nguồn nước dọc theo sông, suối. Vải vóc do người phụ nữ tự dệt bằng khung cửi thô sơ. Nhờ tách biệt với bên ngoài, trong làng không có rác thải. Mọi đường đi lối nhỏ đều sạch sẽ. Cuộc sống dựa vào tự nhiên nên người dân ở đây hiền hòa. Họ sống nhờ việc hái lượm và trồng trọt.

Dù cuộc sống đã thay đổi nhiều với những công nghệ hiện đại len lỏi vào từng ngôi nhà, mỗi cá nhân, nhưng bộ lạc này vẫn tự hào tuyên bố duy trì lối sống không đổi suốt nhiều thế kỷ. Họ "cự tuyệt" áp dụng công nghệ hiện đại như một nỗ lực bảo vệ nét truyền thống cổ xưa của mình.

Đây là nơi người dân “cự tuyệt” với công nghệ hiện đại để bảo vệ những nét văn hóa truyền thống.

Từ lâu, bộc lạc Baduy thuộc dân tộc thiểu số Sunda (không phải người Sudan ở châu Phi) được biết tới với lối sống thuần khiết gắn liền với thiên nhiên. Họ từ chối mọi tiện nghi mà công nghệ mang lại. Điện lưới và giáo dục và hai trong số những rất nhiều điều cấm kỵ.

Tuy nhiên, chính điều này đã tạo nên sự chia rẽ ngay trong bộ lạc, khi nhiều thành viên đến nay muốn từ bỏ lối sống cũ. Bên ngoài vùng nội Baduy, một số người đã có cuộc sống ít bị hạn chế hơn trước. Nhưng tới nay, khu vực này vẫn không đón khách lạ tới thăm. Đối với những thành viên nội Baduy, nếu không tuân thủ đúng các nguyên tắc sẽ bị trục xuất ra vòng ngoài.

Cảnh quan trong một ngôi làng của người Baduy.

Ngày nay, ngày càng nhiều thành viên tộc người Baduy muốn dùng ti vi cũng như các công nghệ tiên tiến, bất chấp truyền thống lâu đời.

Nếu muốn tiếp xúc với cuộc sống hiện đại, người Baduy phải xin phép tộc trưởng ra ngoài sống.

Anh Ayah Naldi, một người dân thuộc nội Baduy cho biết "không lo bản sắc văn hóa của mình bị mất đi". Nếu muốn tiếp xúc với những điều hiện đại, anh Ayah cũng như những thành viên khác phải xin tộc trưởng ra ngoài sống. Còn nếu vẫn ở trong làng, mọi nguyên tắc đặt ra từ xa xưa đều phải tuân thủ.

Phát hiện ngôi mộ 3500 năm chứa nhiều châu báu và hàng nghìn miếng vàng lá

Đó là hai ngôi mộ Hoàng gia cổ đại với niên đại khoảng 3500 năm, bên trong chứa nhiều châu báu và hàng nghìn miếng vàng lá.