“Thành phố này đang bị nhiễm độc”, Sarida – một người phụ nữ ngoài 40 tuổi hé lộ trong lúc đang mua thuốc ho ở một hiệu thuốc bên đường. Khuôn mặt của cô gần như được che kín mít, chỉ còn lộ rõ đôi mắt đượm buồn. Và ở phía sau, những ống khói của nhà máy đang liên tục “nhả” ra những làn khói đen sì, tựa như muốn nuốt chửng mọi thứ xung quanh nó.

Sarida đến làm việc tại đây từ năm 2019 trong khi chồng cô nhận công việc xử lí nước thải tại một công ty niken. “Chúng tôi sẽ rời khỏi thành phố này ngay khi có thể”, Sarida vừa nói vừa ngồi lên chiếc Honda màu đỏ có phần cũ kỹ.

Từ vùng quê yên bình thành trung tâm công nghiệp “hái ra tiền”

Một thập kỷ trước, Labota hãy còn là một làng chài với những nét đơn sơ. Nhưng giờ đây, nơi này đã được hợp nhất thành một thành phố rộng lớn với trung tâm là IMIP – khu liên hợp công nghiệp rộng 3.000 ha với giá trị lên tới 15 tỷ USD. Khu công nghiệp này bao gồm các nhà máy thép, nhà máy điện than, nhà máy tinh chế niken. Thậm chí, nó còn có cả sân bay và cảng biển riêng.

IMIP được xây dựng như một liên doanh giữa các công ty công nghiệp Trung Quốc và Indonesia và được xem là trọng điểm trong chiến lược cung cấp niken- một thành phần cốt lõi của pin cho thị trường xe điện.

Trong những năm gần đây, thị trường xe điện bùng nổ trên toàn cầu. Đi cùng với đó là sự gián đoạn nguồn cung do xung đột giữa Nga – Ukraine giúp Indonesia và IMIP trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng của các nhà sản xuất xe điện. Đơn cử như hãng xe điện Tesla đã ký các thỏa thuận trị giá hàng tỷ đô la đối với các công ty tại IMIP. Thậm chí, Tesla còn được cho là đang đàm phán để thành lập cơ sở sản xuất của riêng mình tại quốc gia Đông Nam Á này.

Theo Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ, Indonesia hiện có tổng cộng 21 triệu tấn trữ lượng niken, chiếm tới ¼ dự trữ của thế giới. Quốc gia Đông Nam Á này đã khai thác được 1,4 triệu tấn niken chỉ trong thời gian từ tháng 1 đến tháng 11/2022 vừa qua. Con số này giúp Indonesia bỏ xa nhà sản xuất lớn thứ hai là Philippines với sản lượng khai thác 290.000 tấn trong cùng kỳ. Bên cạnh đó, xuất khẩu niken đã qua chế biến của Indonesia cũng đã tăng lên hơn 30 tỷ USD vào năm 2022, từ khoảng 1 tỷ USD vào năm 2015.

Những hệ lụy ban đầu

Với những bước tiến thần tốc này, rõ ràng niken đang là “mỏ vàng” của Indonesia. Tuy nhiên, quốc gia này cũng đã và đang phải trả giá đắt cho hoạt động khai thác niken, nhất là về mặt xã hội và môi trường.

Các chuyên gia y tế và các nhà hoạt động vì môi trường cho biết không khí và nguồn nước tại đây cũng đang bị ô nhiễm và gây ra nhiều vấn đề về hô hấp, bệnh tật và cả tổn thương mắt.

Việc vội vàng mở rộng sản xuất niken đã vô tình phá hủy cơ sở hạ tầng của địa phương với nhiều hecta rừng bị chặt và nghề đánh bắt cá đang đứng trên bờ vực biến mất. Theo thống kê, hơn 8.700 ha rừng nhiệt đới đã bị phá hủy ở khu vực IMIP. Cây cối bị chặt phá để nhường chỗ cho các mỏ luyện kim và xây dựng cơ sở hạ tầng nhà máy, dẫn đến thiên tai (đặc biệt là xói mòn và lũ quét) diễn ra thường xuyên hơn.

Nước thải từ các nhà máy được xả thẳng ra biển khiến nguồn nước trở nên đen kịt. Tại Kurisa, một ngư dân cho hay: “Ở đây không còn cá nữa. Chính IMIP đã giết chết chúng”. Và ông cũng chua chát thừa nhận rằng: “Đôi khi chúng tôi đánh bắt cá chỉ mong đủ để nuôi sống bản thân nhưng sớm thôi, sẽ không còn gì để bắt”.

Khi ngày càng có nhiều hợp đồng tỷ đô được ký, dòng tiền đổ vào ngày càng nhiều thì IMIP lại càng phát triển. Những bờ biển yên bình trước kia nay đã bị khói đen bao phủ. Không khó để người ta bắt gặp những chiếc cần cẩu khổng lồ, những hàng cột điện cao tít hay những nhà kho công nghiệp rộng lớn. Và những cánh rừng xanh tươi trước kia dường như không còn để lại chút dấu vết nào ở nơi đây.

Không chỉ môi trường, con người và cuộc sống bình yên vốn có của nơi đây cũng đang dần thấm mệt mỏi. Ở Labota, nhiều cửa hàng và hộ dân bị ảnh hưởng bởi tình trạng mất điện kéo dài nhiều ngày; mạng internet và sóng điện thoại thường xuyên bị lỗi.

Những công nhân sống trong các khu nhà trọ tồi tàn và được dựng lên một cách tạm bợ. Vài người chen chúc trong một căn phòng chật hẹp với nhà vệ sinh chảy thẳng ra cống lộ thiên. Một chủ nhà hàng mỳ chán nản: “Chúng tôi phải sống như những con chó xung quanh hàng đống phế liệu”.

Theo Bộ Nhân lực Indonesia, IMIP có khoảng 28.000 công nhân vào năm 2019 và tăng lên 43.000 người vào năm 2020. Với nhiều cơ hội việc làm trong các nhà máy, hàng chục nghìn người từ các vùng khác của Indonesia đã đổ về đây nhằm kiếm kế sinh nhai. Tính đên thời điểm hiện tại, con số này đã tăng lên tới khoảng 66.000 người.

Tuy nhiên, sự thật lại luôn tàn khốc. Ước mơ no đủ về cơm áo gạo tiền chưa biết đã thành hiện thực hay chưa thì nhiều người lại đang phải chôn vùi chính mình trong điều kiện làm việc độc hại với mức lương trung bình.

Chia sẻ với phóng viên của WIRED, nhiều công nhân cho hay mình làm tới 15 tiếng/ngày nhưng chỉ kiếm được chưa đến 25 đô la – thấp hơn mức lương trung bình của người dân Indonesia khoảng 30 đô la/tháng. Thậm chí, một số người còn không có lấy một ngày nghỉ nào trong suốt 3 tháng liên tục.

Điều kiện làm việc độc hại cùng cường độ làm việc cao đã khiến nhiều người mắc phải các chứng bệnh về hô hấp. Một công nhân 18 tuổi đến từ vùng Toraja thừa nhận mình thường xuyên bị khó thở. Và “mặc dù lo lắng cho sức khỏe nhưng tôi không thể làm được gì khác”, anh nói.

Đây không phải là trường hợp cá biệt. Theo Trung tâm Y tế Cộng đồng Bahodopi, có tới 52% bệnh nhân tới khám tại đây bị nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính và họ đều đến từ IMIP và những vùng lân cận đấy.

Thiết bị lao động của các công nhân cũng là vấn đề cần nói đến. Một công nhân của CSI – nơi tinh chế niken tại IMIP cho biết anh đã chứng kiến một vài người rơi khỏi các tòa nhà vì dây đai không đủ an toàn. Vào tháng 6/2022, một người lái máy ủi đã tử vong khi đất lở trong lúc anh đang làm ca đêm mà không có đèn sáng xung quanh.

Liệu có đáng để đánh đổi?

“Các quy định về sức khỏe và an toàn trở nên thật vô nghĩa tại IMIP. Họ đang đặt lợi nhuận lên trên mạng sống của những người dân”, Katsaing – người đứng đầu khu vực của Liên đoàn Công nhân Quốc gia (SPN) lên án.

Trớ trêu thay, nguồn nước, không khí lại đang chịu những hệ lụy khôn lường từ quá trình cung cấp năng lượng sạch cho môi trường - sản xuất niken dùng trong pin xe điện thân thiện với môi trường.

Bất chấp những bằng chứng cho thấy cơn sốt niken đã và đang vượt ra ngoài ranh giới của sự bền vững về xã hội và môi trường, ngành công nghiệp này vẫn đang không ngừng mở rộng tại Indonesia. Tuy nhiên, suy cho cùng, chính phủ Indonesia cần nhìn xa hơn lợi nhuận mà IMIP mang lại cũng như bắt đầu giải quyết các vấn đề về xã hội và môi trường đang gây ra bởi ngành công nghiệp niken, nếu muốn nó phát triển một cách bền vững.

Nhật Minh(Theo Wired)

Uỷ ban châu Âu sẽ chi khoảng 3,2 tỷ euro hỗ trợ ngành công nghiệp sản xuất pin điện ô tô của khối này trước sự cạnh tranh từ các tập đoàn châu Á.

Sau cuộc hội chẩn với bác sĩ chuyên khoa hô hấp Huỳnh Duy Thám, bác sĩ Bằng và bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng thống nhất chẩn đoán bệnh nhi bị viêm thanh khí phế quản cấp, chẩn đoán phân biệt dị vật đường thở, chuyển về khoa Nhi hô hấp điều trị.

Bệnh nhân được nhập viện vào khoa Nhi hô hấp lúc 22h35 ngày 26/1. Đến 23h15 cùng ngày, điều dưỡng khoa Nhi hô hấp đến chăm sóc bệnh nhưng không có bệnh nhi tại buồng và báo cáo bác sĩ trực. Bác sĩ Huỳnh Duy Thám đến khám không có mặt bệnh nhi tại buồng, người nhà tự ý đưa bệnh nhi về nhà.

Khoảng 4h sáng ngày 27/1, người nhà đưa bệnh nhân nhi nói trên đến khoa Cấp cứu đa khoa của bệnh viện và được nhân viên y tế tua trực chuyển thẳng đến Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc. Lúc này, trẻ hôn mê, da tái, mạch cổ không bắt được, huyết áp không đo được, lồng ngực không di động, tim không đập, đồng tử giãn to, bụng chướng, ngưng thở, ngưng tim ngoại viện không rõ nguyên nhân.

Bệnh nhân được Bác sĩ, điều dưỡng Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc thực hiện các biện pháp hồi sức ngừng tuần hoàn hô hấp, sau hơn 1 giờ hồi sức tình trạng bệnh không cải thiện, bệnh nhi tử vong.

Theo Sở Y tế Quảng Ngãi, tại buổi kiểm thảo tử vong, hội đồng chuyên môn kết luận, bệnh nhi T.Đ.L. được các bác sĩ, điều dưỡng trong tua trực ngày 26/1 tiếp đón, thăm khám, chẩn đoán, chỉ định làm các xét nghiệm cận lâm sàng đầy đủ, điều trị kịp thời, và đúng quy trình kỹ thuật chuyên môn.

Nhân viên y tế và tập thể các khoa trong tua trực ngày 26/1 đã phối hợp, làm việc khẩn trương, nhiệt tình, theo dõi sát người bệnh, điều trị tích cực, có thời điểm bệnh diễn tiến tốt hơn nhưng đáng tiếc người nhà bệnh nhi tự ý đưa trẻ về, không được theo dõi sát ở bệnh viện. Khi bệnh nhi quay trở lại bệnh viện thì đã tử vong.

Sở Y tế Quảng Ngãi cũng xác nhận, chưa phát hiện các cá nhân, tập thể khoa có vi phạm.

Về nguyên nhân tử vong, Sở y tế chẩn đoán tử vong ngoại viện không rõ nguyên nhân. Người nhà của trẻ đồng ý không mổ tử thi và xin đưa trẻ về nhà.

Bắt nhịp đường đua 5G cùng thế giới

Theo đại diện Viettel, hiện tại Viettel đã hoàn thiện 60-70% khối lượng công việc trong quá trình làm chủ 5G Microcell. Tuy nhiên, cho đến khi sản phẩm đi vào vận hành và được khách hàng ngoài Viettel chấp nhận thì mới là tạm hoàn thành giai đoạn nghiên cứu.

Anh Nguyễn Chí Linh - PGĐ Trung tâm Vô tuyến băng rộng trao đổi cùng quyền Chủ tịch kiêm TGĐ Tập đoàn Lê Đăng Dũng trong một sự kiện.

Trong nửa đầu năm 2021, các kỹ sư Tổng Công ty Công nghệ cao Viettel (VHT) đã nắm bắt sự thay đổi thông tin về quy hoạch băng tần của 5G nên nhanh chóng phát triển phần cứng EVT3, tới nay đã hoàn thiện đóng gói phần cứng để tích hợp hệ thống. Dự kiến, tháng 10/2021 hoàn thành sản xuất xong phần cứng, đúng như tiến độ đăng ký với Bộ TT&TT.

Tháng 09/2021, nhóm nghiên cứu của Viettel, Ericsson và Qualcomm Technologies đã sử dụng công nghệ kết nối kép vô tuyến E-UTRA New Radio Dual Connectivity (EN-DC) tiên tiến nhất thế giới trên 800Mhz băng tần sóng cực ngắn (mmWave) giúp tăng tốc độ và mở rộng phạm vi phủ sóng 5G, đưa tốc độ truyền dữ liệu đạt mức kỷ lục 4,7 Gb/giây,
Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Phan Xuân Dũng nhận định rằng, với những nỗ lực của Viettel, Việt Nam đã biến điều không thể thành có thể, từ một nước luôn đi sau và học hỏi các nước lớn như Hàn Quốc, Singapore… thì nay đã gia nhập những nước tạo ra công nghệ với “Make in Vietnam”.

Cộng hưởng trí tuệ toàn cầu

Tháng 6/2021, Viettel chính thức gia nhập Hiệp hội O-RAN (O-RAN Alliance) cùng 55 công ty công nghệ toàn cầu, trong đó có những nhà mạng, nhà sản xuất hàng đầu thế giới như AT&T, IBM, Microsoft, Verizon… với mục đích là chung tay phát triển việc chia sẻ trí thức giữa các bên, cùng xây dựng một chuẩn chung. Gia nhập Hiệp hội này, mục tiêu của Viettel là chuẩn hóa O-RAN các thiết bị viễn thông, dần dịch chuyển dịch vụ viễn thông sang phần mềm và điện toán đám mây thay vì dùng phần cứng độc quyền.

Tốc độ 5G Viettel đạt kỷ lục nhanh nhất châu Á.

Phó Tổng Giám đốc VHT Nguyễn Minh Quang cho biết thêm: "Hiện nay, ngành công nghiệp di động tập trung phát triển theo hướng mở, ảo hóa mạng truy cập vô tuyến, các nhà cung cấp lớn sử hữu công nghệ sản xuất phần cứng chỉ tập trung phát triển vào phần cứng (như Dell, IBM, HP...). Đây là điều tốt cho các nhà mạng viễn thông vì nếu mỗi công ty làm một kiểu module thì hệ thống khó có thể hoàn thiện trong thời gian ngắn, cũng như giá thành cao. Sau này, sản phẩm core của các nhà cung cấp đều sẽ phát triển trên một nền tảng chung từ đó dễ dàng hoàn thiện sản phẩm hơn cũng như giá thành được giảm xuống”.

Bên cạnh Hiệp hội O-RAN, Samsung cũng là một trong những đối tác lớn của Viettel trên mặt trận 5G.

Tháng 7/2021, Viettel có sự hợp tác với Mavenir - Công ty phần mềm viễn thông lớn của Mỹ, với các hoạt động chuyên sâu về công nghệ đám mây cho 5G.

Chia sẻ về việc hợp tác giữa Viettel và Mavernir, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thiết bị vô tuyến băng rộng (VHT) Nguyễn Chí Linh cho biết: "Đối tác này thuần về phần mềm và họ cần hợp tác với Viettel về phần cứng vô tuyến. Hai bên đã trao đổi thông tin và yêu cầu về thông số kỹ thuật của khối vô tuyến trạm Micro, khối vô tuyến trạm Macro. Sản phẩm Mavernir đang quan tâm nhất là trạm Macro 8T8R 40W và đặt vấn đề đặt mua hệ thống thử nghiệm của Viettel để thử nghiệm tích hợp với phần mềm của họ".

Sẵn sàng kinh doanh thương mại Viettel 5G

Phó Tổng Giám đốc VHT Nguyễn Minh Quang cho hay, lợi thế lớn của Viettel là sự thấu hiểu về kinh doanh (đi từ khách hàng) cho đến năng lực phát triển nghiên cứu và hệ thống vận hành khai thác đã xây dựng, là hệ thống "kiềng ba chân” giữa 3 tổng công ty lớn: VTT - VTNet – VHT. Viettel nhanh chóng nắm bắt nhu cầu thay đổi của các nhà mạng khi triển khai mạng 5G để có những điều chỉnh hợp lý trong kế hoạch phát triển sản phẩm, là nền tảng vững chắc để kinh doanh thương mại 5G.

Trung tâm Nghiên cứu thiết bị Vô tuyến băng rộng (VHT) dự kiến tung ra hai sản phẩm mới Macro 8T8R và AllinOne trong 6 tháng cuối năm.

Mục tiêu trong 6 tháng cuối năm, Viettel sẽ hoàn thiện phần cứng EVT3 và triển khai thử nghiệm, cũng như tung ra hai sản phẩm mới: Macro 8T8R và AllinOne trên nền tảng chip NXP. Đó là hai sản phẩm mới trong quý III sẽ có để thử nghiệm.

Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu thiết bị vô tuyến băng rộng (VHT) Nguyễn Chí Linh chia sẻ: “Trong nửa đầu năm, chúng tôi đã sản xuất được EVT3 15 RRU mỗi loại, tức là 15 RU Micro 8T8R, 15 AllinOne và 15 Macro RRU 8T8R. 06 tháng cuối năm, chúng tôi dự kiến kế hoạch sẽ là 50 cái mỗi loại nói trên, nhiều hơn để phục vụ triển khai diện rộng”.

Về phần mềm, với mục tiêu cuối năm là lắp đặt, tích hợp đưa vào vận hành, đo kiểm thử hệ thống UE Emulator, đến nay dự án đã cơ bản hoàn thành các hạng mục về tính năng phần mềm hệ thống cũng như tăng gấp 2-4 lần số lượng UE có thể hỗ trợ được. Bên cạnh đó là những tính năng khác như vận hành khai thác, đánh giá vùng phủ dịch vụ, ổn định hệ thống có thể hoàn toàn chạy tự động, tự động kết nối với trạm phát sóng, thực hiện các bài test về download, upload, các bài test đánh giá…

Như một vận động viên marathon kiên cường, Viettel bắt đầu từ vạch xuất phát chậm hơn rất nhiều so với đối thủ, nhưng đang bắt nhịp đường đua và nỗ lực không ngừng để tăng tốc, bứt phá trong chặng cuối về đích. Con đường 5G của Viettel không chỉ dừng ở đích đến là thương mại hóa 5G, cung cấp dịch vụ tốt nhất cho người dân, mà xa hơn đó là đảm bảo cho một nền tảng viễn thông an toàn - bảo mật, phục vụ đắc lực công cuộc chuyển đổi số của quốc gia.

Phạm Trang