Nguy cơ từ thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng

Trong giai đoạn tháng 10 - 12/2023, một nghiên cứu mẫu ngẫu nhiên do GS. Hoàng Văn Minh, Hiệu trưởng Trường Đại học Y tế công cộng, chủ trì được thực hiện trên 3.801 học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 tại 11 tỉnh, thành ở Việt Nam. Kết quả cho thấy 96,2% và 37,8% học sinh nhận thức được sự tồn tại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Trong đó 14% đã từng sử dụng thử thuốc lá điện tử và 7% hiện đang sử dụng trong 30 ngày qua. Tỷ lệ này đối với thuốc lá nung nóng là 1,8% đã từng sử dụng và 1,0% hiện đang sử dụng.

“Đây là xu hướng đáng lo ngại, vì nó có thể đảo ngược những nỗ lực kiểm soát việc sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên đã được triển khai quyết liệt trong nhiều năm qua. Đặc biệt, việc các chỉ số cao ở cả nhóm người dùng thử và nhóm đang dùng thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng thậm chí có thể dẫn đến sự gia tăng về tỉ lệ sử dụng thuốc lá truyền thống trong tương lai. Việc nghiện chất nicotine dần hình thành trong quá trình sử dụng thuốc lá điện tử có thể dẫn đến sự "chuyển tiếp" sang các sản phẩm thuốc lá truyền thống”, GS Minh nhấn mạnh.

Không chỉ ở Việt Nam, tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới cũng gia tăng nhanh ở nhiều quốc gia trong 10 năm qua. Sự hấp dẫn của các thiết bị thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng với kiểu dáng thời thượng, hương vị đa dạng và những chiến dịch quảng cáo tinh vi đã khiến nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên, lầm tưởng rằng những sản phẩm này an toàn hơn so với thuốc lá truyền thống. 

“Các công ty thuốc lá đang sử dụng những chiến thuật quảng cáo tinh vi để thu hút giới trẻ, đặc biệt là thông qua mạng xã hội. Họ tạo ra những hình ảnh hấp dẫn, sử dụng người nổi tiếng để quảng bá sản phẩm và đưa ra những thông tin sai lệch về độ an toàn của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng”, PGS. Becky Freeman, chuyên gia từ Trường Y tế công cộng, Đại học Sydney (Úc), chỉ rõ.

Đồng tình với quan điểm này, bà Bungon Ritthiphakdee, Giám đốc Điều hành Trung tâm Quản trị và Kiểm soát thuốc lá toàn cầu (GGTC, Thái Lan) nhận định, ngành công nghiệp thuốc lá đang tìm cách “lách” các quy định quản lý bằng việc giới thiệu các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, nhằm đối phó với các quy định ngày càng nghiêm ngặt đối với thuốc lá truyền thống. 

“Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cũng có nicotine gây nghiện, có khả năng tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine”, bà Ritthiphakdee cảnh báo.

Kết quả từ khảo sát của GS. Minh và nhóm nghiên cứu cũng cho thấy, nhiều học sinh vẫn còn những hiểu lầm sai lệch về tác hại của các loại thuốc lá mới này, khi tin rằng chúng an toàn hoặc ít gây hại hơn so với thuốc lá truyền thống. 23,5% học sinh không nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn của thuốc lá điện tử và con số này còn cao hơn đối với thuốc lá nung nóng (43,2%). 

“Điều này đã dẫn đến việc nhiều học sinh sẵn sàng trải nghiệm và sử dụng các sản phẩm này mà không hề lường trước được những tác hại đi kèm”, GS. Minh cho biết.

Cấp thiết nâng cao nhận thức cộng đồng 

Thực tế, các sản phẩm thuốc lá mới có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là đối với não bộ đang phát triển của trẻ vị thành niên. Cộng đồng y tế toàn cầu cũng ghi nhận một số trường hợp tổn thương phổi do thuốc lá điện tử, hay còn gọi là EVALI.

GS. Minh nhấn mạnh cần phải hành động ngay lập tức, xây dựng và thực thi các chính sách kiểm soát chặt chẽ đối với những sản phẩm này. 

Theo GS. Minh, các chiến dịch sức khỏe cộng đồng đóng vai trò then chốt trong việc đối phó với tình trạng thiếu hiểu biết về tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Ngoài ra, các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng có thể tạo ra một làn sóng ủng hộ mạnh mẽ cho các chính sách kiểm soát thuốc lá, tránh tư tưởng cho rằng hút thuốc là "ngầu" hoặc "nam tính".

Hiện trên thế giới có ít nhất 34 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng chính sách cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá điện tử, 11 quốc gia cấm bán thuốc lá nung nóng. Điển hình như tại Singapore, từ tháng 2/2018, chính phủ nước này đã hoàn toàn cấm việc mua bán, sử dụng và sở hữu các sản phẩm thuốc lá như thuốc lá điện tử, shisha và thuốc lá không khói.

Chia sẻ về bài học kinh nghiệm từ Úc, PGS. Freeman cho biết tỉ lệ người hút thuốc hàng ngày ở nước này hiện đã ở dưới mức 10%. Tuy nhiên, để đạt được điều đó cần các biện pháp tiếp cận toàn diện nhiều mặt. Một giải pháp hiệu quả là thuốc lá điện tử chỉ được bán tại hiệu thuốc với các quy định nghiêm ngặt. 

“Người trẻ sẽ không còn dễ dàng mua các sản phẩm ở những cửa hàng tiện lợi nữa. Mô hình này đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ”, PGS. Freeman nói.

Thế Định

Theo India Today, trong 1 năm qua, 2 người thường xuyên trò chuyện qua lại trên WhatsApp. Fernandes kể mình là cha đơn thân đang chăm sóc con 7 tuổi. Điều này khiến nữ bác sĩ cảm thấy gần gũi do cô cũng là mẹ đơn thân. 

Sau nhiều tháng xây dựng lòng tin, Fernandes bắt đầu giăng bẫy để lừa đảo nạn nhân. Một ngày, hắn thông báo với nữ bác sĩ rằng hắn bị các viên chức hải quan giam giữ tại sân bay quốc tế Delhi (Ấn Độ) vì sở hữu ngoại tệ không khai báo trị giá 9.600 USD (236 triệu đồng).  

Để câu chuyện trở nên đáng tin hơn, một đồng phạm đóng giả làm nhân viên hải quan liên lạc với nữ bác sĩ, xác nhận mọi việc. Hai kẻ lừa đảo không ngừng đưa ra những lời lẽ làm tình hình có vẻ cấp bách hơn. Theo đó, Fernandes phải nộp phạt và cần nữ bác sĩ giúp đỡ.

Người phụ nữ đã chuyển tổng cộng 33.000 USD (800 triệu đồng) vào nhiều tài khoản ngân hàng khác nhau theo yêu cầu của kẻ lừa đảo và đồng phạm. Fernandes liên tục thuyết phục cô về sự cần thiết và tính hợp pháp của các khoản thanh toán. Chỉ sau khi hết sạch tiền, nạn nhân mới nhận ra mình đã bị lừa và đến cảnh sát trình báo.

Sự việc trên cảnh báo mọi người cần thận trọng hơn khi tương tác với các đối tượng quen trên mạng. Những kẻ lừa đảo thường lấy ảnh của người khác có vẻ ngoài sáng sủa, đáng tin cậy với nghề nghiệp được nhiều người tôn trọng, đặc biệt là bác sĩ. 

Sau đây là một số lời khuyên bảo vệ bạn khỏi những cạm bẫy: 

- Luôn xác minh danh tính của những cá nhân mà bạn tương tác trực tuyến. Kiểm tra chéo thông tin chi tiết của họ qua nhiều nguồn trước khi chia sẻ thông tin của mình. 

- Hãy thận trọng với các yêu cầu về tiền bạc hoặc thông tin cá nhân, đặc biệt từ những người mà bạn chưa từng gặp trực tiếp.

- Kết nối thông qua các kênh liên lạc chính thức và an toàn cho những cuộc trò chuyện nhạy cảm. Tránh thảo luận về vấn đề cá nhân hoặc tài chính trên các nền tảng không an toàn.

- Hãy báo cho cơ quan chức năng về những nhân vật đáng ngờ trên mạng. Điều này không chỉ giúp bạn mà còn tránh cho người khác rơi vào cạm bẫy tương tự.

Bệnh viện Chợ Rẫy cảnh báo có fanpage ghép hình, giả mạo bác sĩ trưởng khoa

Từng bước nở hoa sencủa Thiền sư Thích Nhất Hạnh là một trong những quyển sách dạy ta cách sống an nhiên. Cuốn sách giúp chúng ta tu tập chính niệm mỗi ngày, hướng đến sự an lạc trong cả tâm, thân và sống hết mình cho từng giây phút hiện tại.

Không diệt không sinh đừng sợ hãi

Không diệt không sinh đừng sợ hãilà tựa sách được Thiền sư Thích Nhất Hạnh viết dựa trên kinh nghiệm của bản thân. Tác giả đưa ra một thay thế đáng ngạc nhiên cho 2 triết lý trái ngược nhau về vĩnh cửu và hư không: “Tự muôn đời tôi vẫn tự do. Tử sinh chỉ là cửa ngõ ra vào, tử sinh là trò chơi cút bắt. Tôi chưa bao giờ từng sinh cũng chưa bao giờ từng diệt” và “nỗi khổ lớn nhất của chúng ta là ý niệm về đến - đi, lui - tới”.

Tâm tình với đất mẹ

Với tác phẩm Tâm tình với đất mẹ, Thiền sư Thích Nhất Hạnh mang đến một cái nhìn đặc biệt về môi trường và trách nhiệm của con người đối với trái đất. Thiền sư cho thấy vũ trụ là một quần thể có mối liên hệ mật thiết với nhau, mà ở đó ông gọi bằng những cái tên trìu mến là mẹ đất, cha trời và dì trăng. Tâm tình với đất mẹ là sự tổng hợp kỳ diệu giữa Phật học, khoa học, tôn giáo và triết học.

Đây là một thông điệp đánh thức con người trở về tiếp xúc với đất mẹ, hành tinh xanh. Đất mẹ là một nơi nương tựa vô cùng vững chãi cho tất cả. Mỗi khi con người lao đao, lận đận, đánh mất mình trong quên lãng, buồn tủi, hận thù, cô đơn và tuyệt vọng, có thể trở về tiếp xúc, nương tựa nơi đất mẹ để lấy lại sự bình an, phục hồi niềm vui sống.

Thắm Nguyễn