Chúng tôi đến thăm nghệ sĩ Phi Điểu tại nhà riêng của bà ở quận 3, TPHCM. Cũng giống như trên màn ảnh, ngoài đời nữ nghệ sĩ giữ nét mộc mạc, hiền lành và thân thiện. Xuyên suốt buổi trò chuyện kéo dài 2 tiếng, bà say sưa kể về thời trẻ sôi nổi với những kỷ vật có tuổi đời hàng chục năm và cuộc sống tuổi 90 với niềm vui diễn xuất.

Tuổi 90 trong căn phòng đầy ắp kỷ vật

Nghệ sĩ Phi Điểu cho biết, ngôi nhà bà đang ở được Nhà nước cấp lúc bà còn làm ở Đài Phát thanh TPHCM, sau này gia đình bà mua lại và sửa sang như hiện tại. 

Nghệ sĩ Phi Điểu và chồng - cố nhạc sĩ Phan Nhân - có 2 người con, 1 trai và 1 gái. Con trai của bà là họa sĩ Hồng Quân, còn con gái làm việc trong ngành hàng hải (nay đã đến tuổi về hưu). Hiện nữ nghệ sĩ sống cùng gia đình của con gái trong căn nhà này. 

Trong căn nhà cao tầng, bà dành riêng một góc phòng với đầy ắp kỷ niệm. Căn phòng rộng 30m2 là nơi bà lưu giữ những hoài niệm của mình, từ những năm còn tham gia kháng chiến cho đến khoảng thời gian tịnh dưỡng tuổi già bên chồng.

Từ ngày nhạc sĩ Phan Nhân qua đời, nghệ sĩ ở một mình trong căn phòng này. Bà vẫn giữ đầy đủ những kỷ vật của chồng như chiếc đàn guitar, cuốn sổ nhạc... Trong phòng, bà để bức ảnh của chồng ở góc riêng. Mỗi khi đi đâu, làm gì bà đều thì thầm bên ảnh chồng, mong ông cầu nguyện cho bà bình an, khỏe mạnh.

Sinh ra trong một gia đình nhà giáo có truyền thống cách mạng ở Đồng Tháp, từ nhỏ nghệ sĩ Phi Điểu đã hoạt động cách mạng. Trong nhà, bằng khen và huy chương thời trẻ của bà nhiều vô kể. Những chiếc ảnh trắng đen mấy chục năm trước cũng được bà giữ gìn cẩn thận. 

Ở tuổi 90, diễn viên Phi Điểu vẫn rèn luyện thói quen đọc báo, đọc sách mỗi ngày. Bà nói, mắt mình vẫn tốt, chỉ cần đeo kính lão là có thể đọc được đủ loại sách vở. Nhiều đồng nghiệp trong nghề biết bà thích đọc sách nên thường mua biếu bà.  

"Tôi thấy cuộc sống của mình hiện tại thoải mái, nhẹ nhàng. Hôm nào không có lịch diễn thì tôi ở nhà với con cháu. Ngày thường, tôi dành nhiều thời gian đọc sách, xem tin tức để cập nhật cuộc sống", bà chia sẻ.

Đi diễn bằng xe máy, không cần cát-xê 

Nghệ sĩ Phi Điểu cho biết bà làm việc độc lập chứ không có người quản lý hay hỗ trợ. Để tránh những rủi ro, bà thường nhận lời từ người quen và xem xét kỹ kịch bản trước khi ký hợp đồng.

Bà khoe quyển sổ cầm tay, được kẻ từng dòng ngày tháng thẳng tắp và gọi đó là "sổ tay thần chết". Mỗi khi nhận lịch diễn, bà ghi chú cẩn thận vào đó. Bà khoe lịch trình trong tháng gần như kín mít. 

Nghệ sĩ Phi Điểu nói, sức khỏe của bà vẫn đảm bảo được công việc hiện tại. Nếu hôm nào quay nhiều, bà sẽ tranh thủ nghỉ ngơi ở phim trường. Bà ý thức giữ gìn sức khỏe bản thân nên luôn chủ động ăn uống đầy đủ, ngủ đủ giấc để người khác không lo lắng cho mình. 

Nghệ sĩ tâm sự, nhờ Tổ nghề che chở nên bà có trí nhớ tốt, không gặp khó khăn trong việc học thoại. Trước khi đến phim trường, bà thường đọc sơ qua lời thoại, sau đó cứ diễn theo bản năng.

Ngoài công việc nghệ thuật, bà còn tham gia các hoạt động văn hóa, xã hội của địa phương như họp tổ dân phố, hội cựu chiến binh, hội người cao tuổi... Nghệ sĩ Phi Điểu cho biết bà còn giữ chức Tổ trưởng khu phố hơn 20 năm qua, vừa mới xin nghỉ vì tuổi cao.

Nghệ sĩ cũng khoe vở diễn mới đóng cho sinh viên thực tập vừa nhận giải Nhất. Mặc dù chỉ nhận đóng hỗ trợ nhưng bà "vui lây" mỗi khi sản phẩm đoạt giải. Phi Điểu tiết lộ cát-xê mỗi lần diễn chỉ vài trăm nghìn đồng nhưng bà không lấy vì chủ yếu muốn giúp lớp trẻ hoàn thành sản phẩm tốt nghiệp. 

"Các cháu còn là sinh viên, đâu có tiền bạc gì nên tôi không nỡ nhận. Diễn xong, tôi kêu "tụi con nấu nồi cháo vịt cùng ăn rồi cho ngoại 1 chén là được" chứ tôi không lấy tiền. Cháu nào có kinh tế dư dả một chút thì tôi cầm vài trăm ngàn đồng cho cháu vui. Tôi dặn các cháu khi nào vở diễn có giải thì báo tin để tôi chia vui cùng", bà nói thêm. 

Nghệ sĩ 90 tuổi cho biết, nhờ trời thương, sức khỏe bà vẫn tốt, chỉ mắc vài bệnh vặt tuổi già nhưng không đáng kể. Hằng ngày, bà uống thêm sữa và sử dụng thực phẩm chức năng để tăng cường sức khỏe. 

Chiếc xe nội địa Nhật nằm ở một góc sân nhà là người bạn đồng hành cùng bà trên khắp các nẻo đường TPHCM suốt bao năm qua. Những ngày nhận lịch diễn ở quận 7 hay quận 12, bà vẫn một mình lái xe đến phim trường, sân khấu...

Nghệ sĩ nói thêm: "Tôi tự đi xe máy đến nơi, xong việc tự chạy về, chứ không thích phiền hà đến người khác. Tính tôi từ trẻ đã quen cảnh lao động trong môi trường kháng chiến nên không sợ cực khổ, vất vả".

Nghệ sĩ Phi Điểu tiết lộ bà không sử dụng Google map (bản đồ) nên chỉ đi trên những tuyến đường lớn quen thuộc của thành phố. Có hôm bà cũng đi lạc, phải dừng hỏi đường để quay về nhà. Thậm chí, có ngày đi diễn đến 23h, bà vẫn một mình chạy xe về. 

"Tôi chạy đúng làn đường của mình, không chen lấn, đảm bảo an toàn. Tôi thích cảm giác tầm 18-19h thả xe tà tà về nhà, vừa mát mẻ vừa được ngắm phố phường", bà nói. 

Nhiều lần con cái lo lắng, can ngăn nhưng nghệ sĩ Phi Điểu trấn an con. Bà nói tính bà tự lực, không thích làm phiền người khác, khi nào gặp chuyện khó lắm mới lên tiếng nhờ vả. 

"Nhiều người thấy tôi làm việc sáng tối nên nghĩ tôi nghèo khổ, nhưng tôi làm việc không vì "miếng cơm manh áo" mà chỉ muốn tìm niềm vui, rèn luyện thể lực tuổi già. Được lao động, tôi thấy tinh thần của mình lúc nào cũng minh mẫn, sáng suốt, thỉnh thoảng lại có "đồng ra đồng vô", mang đi làm từ thiện, giúp người này, người kia", bà tâm sự.  

Ở tuổi 90, nghệ sĩ Phi Điểu cảm thấy mãn nguyện với cuộc sống hiện tại. Bà mừng vì con cháu đều có nhà cửa, sự nghiệp ổn định. Giờ đây, bà chỉ mong bản thân được nhiều sức khỏe để tiếp tục được làm nghề.

"Trước khi chồng tôi mất, ông ấy đã chia hết nhà cửa, tài sản cho các con nên giờ tôi không phải bận tâm gì nữa. Tôi chỉ mong bản thân được nhiều sức khỏe, đầu óc minh mẫn để có thể làm được gì thì làm. Nếu ra đi, tôi mong được "nhắm mắt xuôi tay" một cách nhẹ nhàng, không đau yếu bệnh tật mà làm khổ con cháu", bà bộc bạch.

Ảnh: Trịnh Nguyễn

(Theo Dân Trí)

Chỉ sau một thời gian ngắn, chính phủ Australia nhận ra ngân sách hỗ trợ không đủ và việc điều động điện mặt trời mái nhà đòi hỏi vận hành phức tạp, nên giá khuyến khích này không được tiếp tục.

Hiện nay, người dân Australia lắp điện mặt trời mái nhà phải bán lại cho các nhà phân phối điện với giá rẻ hơn rất nhiều, theo biểu giá của từng nhà phân phối. Điều này khiến lợi ích đạt được chủ yếu đến từ việc hạn chế mua điện (truyền thống) thay vì bán điện (mặt trời). Mặc dù các hãng lắp đặt ra sức quảng cáo về việc thu hồi vốn nhanh, quá trình thu hồi vốn thực tế thường kéo dài tới hơn mười năm, phụ thuộc vào số lượng điện tiêu thụ trung bình của hộ gia đình. Đây là đã tính nguồn hàng giá rẻ được cung cấp từ cơn khủng hoảng thừa tấm năng lượng mặt trời từ Trung Quốc, và không có hỏng hóc nào trong thời gian vận hành. Ngoài ra các nhà phân phối còn hạn chế sản lượng điện mua vào, ví dụ Ergon - nhà phân phối cho toàn bộ phía bắc bang Queensland - chỉ mua tối đa 5kW mỗi giờ từ một địa chỉ nhà, dù các hộ có thể sản xuất tới hơn 30 kWh do Australia chủ yếu là nhà rộng thấp tầng.

Về cơ bản, có năm khó khăn chính trong việc điều động điện mặt trời mái nhà là: dao động hiệu điện thế, sự thiếu cân bằng nguồn-tải, quá tải đường dây, an toàn thiết bị và đồng bộ pha. Trong đó ba khó khăn đầu là trực tiếp và liên tục. Trung bình, 56-73% Trái đất được che phủ bởi mây ở các mức độ khác nhau, và các đám mây này luôn di động. Kích thước của các đám mây lớn trên dưới một km², thậm chí lên tới hơn 100 km²nếu có mưa lớn. Diện tích này đủ che phủ nhiều cụm dân cư với các trạm biến áp riêng. Việc di chuyển của các đám mây làm điện thế dao động mạnh theo từng vùng, đòi hỏi phải có một hệ thống điều độ điện tiên tiến cho phản ứng kịp thời, bởi thay đổi có thể diễn ra trong từng phút. Do các thiết bị điện 220V chỉ hoạt động tốt trong dải 200-240V, hiệu điện thế không nên dao động quá 10%. Điều này yêu cầu hạn chế số lượng hộ và công suất bán ngược lại cho điện lưới dưới 10%, nếu không được điều động.

Ngoài ra, điện mặt trời mái nhà cũng không hoàn toàn lợi như tưởng tượng. Ví dụ, hầu hết thiết bị biến đổi dòng (inverter) đều được thiết kế để hoạt động đồng bộ pha với điện lưới. Nên khi mất điện lưới, điện mặt trời cũng không được biến đổi, và nhà bạn vẫn mất điện như thường.

Khi các chương trình khuyến khích giảm dần, người dân không còn hào hứng lắp mới nữa, quy luật cung cầu của thị trường tự nhiên được thiết lập lại.

Nên tôi có thể hiểu, đề nghị mua điện giá 0 đồng của EVN là nhằm hạn chế lắp đặt quá nhiều, khiến điện thế trồi sụt thiếu kiểm soát. Tuy nhiên, nếu thấy phiền phức thì không nên mua. Còn đã mua, sao lại trả 0 đồng? Các nước vẫn mua với giá thấp vừa phải, vì điện lưới vẫn tận dụng được những lợi ích không thể chối bỏ từ việc người dân lắp đặt điện mặt trời mái nhà.

Lợi ích thứ nhất là giảm áp lực sản xuất điện. Các hộ lắp đặt điện mặt trời mái nhà sẽ giảm tiêu thụ điện lưới, từ đó giảm yêu cầu truyền tải điện. Năm 2022, điện mặt trời mái nhà chiếm tới 25,8% sản lượng điện toàn Australia. Mặc dù chiếm tỷ lệ lớn, điện mặt trời mái nhà vẫn được điều động tốt ở Australia nhờ hệ thống điều động điện tiên tiến, phản ứng tự động và nhanh theo chuỗi sự kiện. Thêm vào đó, các hộ có thể ký tham gia một số chương trình nhà thông minh, cho phép hệ thống điều khiển thiết bị trong từng gia đình theo trạng thái điện lưới. Ví dụ, khi sụt điện do mưa, điều hòa nếu đang bật sẽ được tự động chỉnh xuống mức thấp. Điều này không gây khó chịu cho người dân, mà giảm áp lực sụt điện.

Lợi ích thứ hai là giảm áp lực điều động điện trong điều kiện khắc nghiệt. Ví dụ, trong những đợt nắng nóng kéo dài, thủy điện lâm vào trạng thái khô hạn và hoạt động cầm chừng. Ngay cả khi có nước, thì việc các cụm dân cư bật quạt và điều hòa hết cỡ cũng làm đường dây bị quá tải, dẫn tới cháy nổ hoặc cắt điện luân phiên. Lúc này, điện mặt trời mái nhà lại đạt công suất tốt nhất, làm giảm áp lực lên hệ thống điện lưới.

Do vậy, tôi tin rằng giải pháp tốt nhất về lâu dài là EVN cần nâng cấp hệ thống điều động điện của mình để phù hợp với tình hình sản xuất năng lượng mới, theo kịp xu hướng thế giới. Một giải pháp hiện bắt đầu được sự quan tâm trên thế giới là cho thuê hạ tầng. Nhà phân phối điện sẽ xây một số trạm pin để dự trữ năng lượng trong dân. Như vậy, năng lượng điện mặt trời mái nhà không bán vào lưới tổng mà được dự trữ cục bộ ở các trạm này. Người dân muốn bán điện thì trả tiền thuê hạ tầng theo tháng. Thực tế thì chi phí này không rẻ hơn lắp pin tại nhà, nhưng người dân không phải trả tiền ngay, không phải bảo trì và vẫn có lợi nếu bán điện đủ nhiều.

Mua điện mặt trời mái nhà với giá nào rõ ràng không phải là bài toán đơn giản với Bộ Công Thương. Nhưng mua với giá 0 đồng sẽ gây rất nhiều hoài nghi về việc lạm dụng nguồn điện của dân, nhất là khi hầu hết các nước không làm vậy.

Trong khi các nước vẫn khuyến khích mua điện mái nhà của người dân, Việt Nam lại áp dụng chính sách mua 0 đồng, không khác gì hạn chế, thì là ngược đời.

Tô Thức

Một phần lỗi là do phụ huynh không giành thời gian quan tâm và theo dõi con mình. Mỗi khi bận việc hoặc cho con ăn, nhiều cha mẹ lại dùng điện thoại để cho con xem. Con tôi năm nay bốn tuổi, thể chất, trí tuệ bình thường. Ngày trước, khi con còn bé, tôi đi công tác một thời gian dài và để con cho bà chăm. Từ đó, cháu bắt đầu tiếp xúc, xem liên tục những video nhảm nhí trên YouTube. Khi tôi về và nhận thấy điều đó. Mỗi khi con đòi xem, tôi không cấm mà chỉ phân tích ra những mặt tốt, mặt xấu. Từ đó đến giờ, cháu bỏ hẳn tivi và điện thoại, thay vào đó con chơi các trò dân gian cùng bà.

Ka Hu

Các bố, các mẹ phải có phương pháp quản lý thời gian dùng điện thoại, máy tính bảng của con mình. Hai con tôi học lớp 6 và lớp 3, mỗi lần mượn điện thoại đều phải xin phép. Tôi giới hạn mỗi ngày các con chỉ được xem từ 30-50 phút, chia làm hai, ba lần là tối đa. Còn nếu cha mẹ buông thả cho con dùng điện thoại vô tư thì làm sao quản lý nổi? Dù bạn có đồng bộ tài khoản, nhưng vẫn mất thời gian "thả gà ra đuổi".

Anh Hung

Phụ huynh cứ đưa điện thoại cho con mà không hề kiểm soát, trong khi bọn trẻ toàn xem những thứ nhảm nhí trên YouTube. Nhà tôi cấm con đụng tới điện thoại, tivi cài mật khẩu, và chỉ được xem YouTube Kid. Rất mong các phụ huynh sát sao với con, để các Video nhảm không còn đất sống. Khi đó, chúng sẽ tự biến mất thôi.

Nhan Thanh

Việc để cho con em chúng ta xem những video nhảm vậy là do lỗi của chính phụ huynh thôi. Chỉ vì không sát sao với con cái, muốn chúng "ngồi ngoan" mà chúng ta đã vô tình đẩy chúng tới những video nhảm này. Còn nhớ trước đây, tuổi thơ của tôi (thế hệ 8x) có biết bao trò chơi vận động chân tay, trí não... Vậy nhưng ngày nay, con trẻ chẳng đứa nào biết. Chúng ta nên xem lại chính mối quan hệ của chúng ta với con cái chứ cũng không nên hoàn toàn đổ lỗi cho các kênh hay chương trình nào khác.

Son Nguyen Van

Thiết bị là của bạn, bạn có toàn quyền cho trẻ con mượn sử dụng hay không. Bạn cũng có toàn quyền quyết định cho các con xem và không xem cái gì. Bạn cũng có thể dạy cho con phân biệt những cái gì là nhảm nhí, những cái gì là tốt. Từ đó, các cháu sẽ tự nhận biết, hình thành thói quen lựa chọn nội dung lành mạnh. Tại sao khi mua sách, mua truyện, khi xem các bộ phim, bạn có thể yêu cầu con bạn mua đúng sách, đọc đúng truyện, xem phim đúng nội dung phù hợp với lứa tuổi. Nhưng bạn lại không thể kiểm soát việc chúng xem gì trên internet? Hãy nhìn lại chính bản thân mình trước khi đổ lỗi.

Hihihaha

Kể cả có cơ chế quản lý chặt chẽ hơn đến mấy thì phụ huynh vẫn là người phải có trách nghiệm giám sát xem con mình, chứ cứ ỷ lại cái mài hình làm bảo mẫu là không được. Cũng còn may vì đây chỉ là các kênh hài nhảm nhí, chứ cha mẹ mà không biết con mình làm gì trên mạng sẽ tạo điều kiện cho kẻ xấu dễ dàng lợi dụng để dụ dỗ, lôi kéo các em.

Thành Trung

>> Đám trẻ reo hò nơi tòa xử Khá 'Bảnh'

Trong khi đó, số ý kiến khác lại đánh giá việc ngăn chặn video nhảm ngay từ nguồn của các cơ quan chức năng mới là điều quan trọng nhất:

Không nên đổ lỗi cho người lớn không quản được trẻ. Cha mẹ đi làm cả ngày, đến tối về cũng chỉ mong được nghỉ ngơi. Không phải gia đình nào cũng có khả năng để mắt đến trẻ. Giáo dục trẻ em là nhiệm vụ của toàn xã hội chứ không phải chỉ là cha mẹ chúng. Video nhảm, người lớn không thích xem, trẻ em không nên xem, vậy có nên được tạo ra và tồn tại không? Thời chưa có internet hay YouTube, để trẻ em xem TV một mình chũng cũng đâu có hư.

Nguyen Huu Thanh

Vấn đề ở đây không phải đổ lỗi. Đồng ý rằng phụ huynh cần kiểm soát con em mình, nhưng nếu không ngăn chặn ngay từ mầm mống, chúng sẽ thành văn hoá nhảm, hiển hiện khắp nơi. Lúc đó, dù bạn có tài thánh cũng không ngăn được con.

Cuong nguyen

Video nhảm nhí và các game online gây nghiện bây giờ cần phải có cơ quan chức năng cấm hẳn thì mới ổn được, nhất là game. Gần đây xảy ra rất nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến game online.

Cường Đô Lẻ

Quá nguy hiểm nếu để nội dung không tốt tồn tại. Sách giao khoa mới chỉnh sửa một chút mà mọi người đã phản đối nhiều. Trong khi đó, chúng ta dường như bỏ quên các kênh YouTube nhảm nhí trên mạng. Rất mong các ban ngành có liên quan kiểm soát chặt sẽ vấn đề này

Minh Nguyen Tuan.