Cải lương là bộ môn nghệ thuật thuần Việt, tức chỉ người Việt mới có cải lương. Dù thời hoàng kim của cải lương đã lùi vào dĩ vãng, nhường chỗ cho những hình thức giải trí mới theo quy luật thời đại. Những giọng ca vàng một thuở như Minh Phụng, Minh Vương, Thanh Nga, Lệ Thuỷ, Mỹ Châu… dù kẻ mất người còn nhưng chưa bao giờ các thế hệ khán giả quên đi hoặc thôi yêu mến họ.

Chân dung Minh Phụng và Lệ Thuỷ thời trẻ.

Minh Phụng, Lệ Thuỷ cũng như phần nhiều danh ca cải lương thường có xuất thân nghèo khó. Song trong cái khổ, hai giọng cải lương lại sớm bộc lộ khả năng trời phú. Từ nhỏ, Minh Phụng đã mê đàn ca tài tử. Mỗi ngày đi bán bánh, hễ thấy có tụ họp ca hát là ông đứng lại nghe. Những tuồng, bản vọng cổ trên đài phát thanh ông đều say sưa học thuộc. Còn Lệ Thuỷ nhà đông em. Năm 9 – 10 tuổi, bà hay bồng em ra mé cầu Cống, chỗ có tiệm sửa radio thường mở loa cho cả xóm nghe vọng cổ. Bà nghe bài nào là thuộc bài nấy, nghe chán chê thì về nằm võng trước nhà ca lại ru em.

Cả hai nhanh chóng trở thành cặp đào – kép đẹp đôi, ăn ý nổi tiếng.

Từ đam mê, cả hai sớm đi vào con đường nghệ thuật. Học xong lớp đệ nhị (lớp 11 ngày nay), Minh Phụng vẫn đi bán hàng để kiếm thu nhập. Nhiều bận bán ế, người ta biết ông hát hay bèn nói: “Mày hát đi, hát rồi tụi tao mua cho”. Thế là nhờ mê hát mà ông bán được thêm nhiều. Từ những lần góp mặt hát hò, Minh Phụng mới được soạn giả Hương Huyền giới thiệu vào đoàn Tân Đô – lúc bấy giờ đang tập tuồng tại sân khấu đình Điều Hòa. Năm 1962, ông lần đầu tiên được diễn, vai một ông sư trong tuồng Bến tang thương, hát tại rạp Viễn Trường, Mỹ Tho.

Trái lại, Lệ Thuỷ sau khi học hết tiểu học thì không được học tiếp vì không có giấy khai sinh. Song nhờ vậy, bà có cơ hội tiếp cận cải lương một cách bài bản. Trong một lần hát ru em, có người đi ngang qua nghe thấy, liền mời bà vào ban văn nghệ. Từ đó, Lệ Thuỷ bắt đầu theo thầy học nghệ. Rành ca vọng cổ, bà lại tiếp tục học chơi đàn kìm. 

May mắn thay, ít lâu sau Lệ Thuỷ được nhận làm đào con cho đoàn Trâm Vàng. Đoàn thì thường xuyên lưu diễn mà mỗi lần đi, bà phải ngồi dưới sàn xe, tối ngủ tại sân khấu, vừa tủi vừa nhớ nhà. Phải đến lúc được hãng Asia mời thu bài Nấu bánh đêm xuân chung với nghệ sĩ Hữu Phước, Lệ Thuỷ mới được nhìn nhận như một cô đào, sự nghiệp bắt đầu ‘lên hương’. 

Thành công nhất của Minh Phụng – Lệ Thuỷ phải kể đến những vở kiếm hiệp kỳ tình trên sân khấu Kim Chung.

15 làm đào chánh, đến năm 16, tiếng hát Lệ Thuỷ qua đĩa nhựa đã nườm nượp xuất hiện ở thị trường, ào ạt trôi về tận miền quê xa xôi hẻo lánh. Khoảng năm 70, bà gặp Minh Phụng ở đoàn Kim Chung 5 - khi ấy cũng đã có tiếng, được giao nhiều vai chánh, hát cùng toàn đào ngoại hạng như Út Bạch Lan, Mỹ Châu, Diệu Hiền… Thế nhưng, phải đến khi Lệ Thuỷ - Minh Phụng sóng đôi mới tạo nên hiện tượng trong giới cải lương miền Nam bấy giờ. 

Loạt vở Xin một lần yêu nhau, Kiếp nào có yêu nhau, Đêm lạnh chùa hoang… của cả hai đã tạo nên sức hút lớn đến nỗi báo giới Sài Gòn khi ấy phải gọi họ là “cặp bão biển đang dâng cao”. Đêm nào đoàn có cặp ‘Bão biển’ diễn là khán giả xem đông nghìn nghịt. Đĩa nào ra cũng bán chạy, tuồng nào ra cũng thắng lớn. Khu vực phía Nam bỗng chốc bị xáo động bởi cặp đôi tài danh này. Nhiều nữ sinh cúp học, nghỉ học để đi nghe thần tượng hát. Theo đó, hàng loạt câu chuyện bên lề bắt đầu được thêu dệt về “Hoàng tử sân khấu”, về cặp “Bão biển”, “Tiên đồng – Ngọc nữ” hot nhất lúc bấy giờ. 

Minh Phụng – Lệ Thuỷ khi về già.

Thời gian trôi đi, kể từ năm 2000, sức khỏe Minh Phụng giảm sút nghiêm trọng do biến chứng của tiểu đường gây ra. Năm đó, ông cùng Lệ Thuỷ lưu diễn ở miền Trung cho đoàn Trần Hữu Trang 2. Vợ ông (nghệ sĩ Kiều Tiên) bận chuyện nhà nên không đi theo được. Đi giữa đường thì Minh Phụng đột ngột ngất xỉu. Lệ Thuỷ hoảng hồn đổ hai chai dầu xanh Thái ra tay rồi cạo gió, mát-xa cho ông. May sao một lúc thì ông tỉnh lại. 

Cuối năm 2003, Minh Phụng bị hôn mê sâu gần hai tháng, tình trạng sức khỏe khi ấy rất xấu, các bác sĩ bệnh viện Chợ Rẫy đề nghị mổ tim dù xác suất thành công chỉ 50%. Còn nước còn tát, Lệ Thủy ra sức động viên gia đình Minh Phụng đồng ý để bác sĩ tiến hành phẫu thuật. Đến ngày mổ, bà cùng Thanh Tuấn đẩy xe đưa Minh Phụng lên bàn mổ. Cuối cùng, ca mổ thành công, ông thoát chết nhưng những biến chứng, tổn thương của bệnh hiểm nghèo vẫn hành hạ ông nhiều năm sau cho đến khi mất. 

Những ngày cuối đời, Lệ Thuỷ thường xuyên có mặt bên giường bệnh để an ủi, động viên ông. Mười ngày trước khi mất, Minh Phụng vẫn còn tỉnh táo, thậm chí hăng hái bàn với Lệ Thuỷ đến Tết sẽ diễn nguyên tuồng Xin một lần yêu nhau– vở thành công nhất trong sự nghiệp của cặp ‘Bão biển’ lừng lẫy một thời. 

Gia đình nghệ sĩ Minh Phụng thời trẻ.

Ca sĩ Y Phụng và em trai trong ngày cha mất.

Song ước nguyện ấy mãi mãi không thành hiện thực. 29/11/2008, Minh Phụng qua đời sau thời gian dài vật lộn với bạo bệnh. Điều khiến Lệ Thuỷ day dứt khôn nguôi chính là ngày ông qua đời, bà trót hợp đồng diễn ở hải ngoại từ trước, thành ra không giành trọn vẹn thời gian tiễn đưa bạn diễn về nơi an nghỉ. Lúc Minh Phụng trút hơi thở cuối cùng, nghệ sĩ Kiều Tiên khóc thảm thiết nhưng vẫn nhờ Lệ Thuỷ ‘làm mặt’ cho chồng. Bà lấy tóc giả đội cho Minh Phụng, thoa son phủ phấn lên thi hài rồi dỗ dành: “Rồi nè, đẹp rồi nè, ra đi tươi tắn nghe anh!”. Nói xong, Lệ Thuỷ thẫn thờ nhìn linh cữu ông cho đến lúc người nhà giục bà ra sân bay cho kịp chuyến bay.

Minh Phụng mất nhưng huyền thoại thì sống mãi, mỗi người kể lại thêu dệt thêm mỗi khác nhau. Giỗ ông năm nào cũng đông đủ đồng nghiệp đến viếng, nhất là không khi nào vắng mặt nửa mảnh ‘Bão biển’ Lệ Thuỷ dù giờ đây tuổi bà cũng đã cao. Dĩ nhiên, dù không còn dịp đứng chung sân khấu nhưng tiếng hát của Minh Phụng – Lệ Thuỷ vẫn vang lên đâu đó mỗi ngày, từ những thôn xóm, nhà dân, từ trong tim của người hâm mộ. Vì khán giả không thể quên đi cặp đôi tài danh minh chứng cho thời vàng son của nghệ thuật cải lương một thuở.  

Gia Bảo

Kế hoạch Hân đặt ra là đi trong vòng 51 ngày với 2.458 km, bắt đầu từ Cột cờ Lũng Cú, Hà Giang, kết thúc ở đất mũi Cà Mau.

Tay kéo chiếc xe ván trượt tự chế đựng hành lý, Hân đi xuyên Việt.

‘Mình muốn thực hiện chuyến đi để không bỏ quên tuổi trẻ và lưu lại kỷ niệm đẹp của tuổi trẻ. Mình phải thực hiện ngay vì sợ rằng sau nay lớn tuổi có thể dư về thời gian, nhưng chưa chắc đã có sức khỏe để thực hiện", Hân nói. 

Cô gái 23 tuổi đã nhận rất nhiều 'gạch đá' khi đăng thông tin kêu gọi tài trợ cho chuyến đi của mình, nhưng cuối cùng Hân cũng được một công ty tài trợ một khoản tiền nhất định.

Hân đi giữa trời mưa.

Để chuẩn bị thể lực cho hành trình này, Hân đề ra kế hoạch mỗi ngày chạy bộ 15km, hoặc đi bộ 60-65km. Cô gái bé nhỏ bắt đầu chuyến đi vào 8/3.

Vì điểm xuất phát bắt đầu từ Cột cờ Lũng Cú, Hà Giang, Hân phải đi xe khách  từ TP.HCM ra để bắt đầu cuộc hành trình. Hành lý cô mang theo chỉ vỏn vẹn 2 kg, với ba bộ đồ (hai bộ đi đường, một bộ đồ ngủ), chiếc máy sấy tóc, xà bông, sữa rửa mặt.

Cô gái quê Trà Vinh cho biết, hai ngày đầu là thời gian kinh hoàng nhất, vì đường Hà Giang chủ yếu là núi, dốc, cơ thể Hân lại chưa kịp thích nghi nên bị căng cơ, nhức mỏi. ‘Tôi đặt mục tiêu, một ngày đi từ 50-60km nhưng ở Hà Giang, tôi chỉ đi được hơn 30 km vì phải leo núi đến 13km’, Hân nhớ lại.

Cô gái sinh năm 1997 check in những cảnh đẹp ở nơi mình đặt chân đến.

Thành công bước đầu của chuyến đi là Hân đặt chân tới Hà Nội sau nhiều ngày vượt qua cung đường khó khăn của Hà Giang. "Đến Hà Nội, tôi gọi ngay cho mẹ báo tin vì quá vui", cô chia sẻ. 

Hân hào hứng kể về những vùng đất cô đã đi qua dù bước chân mệt nhoài nhưng trong lòng đầy hứng khởi.

Đi qua mỗi địa phương, Hân dùng chiếc điện thoại chụp hình, quay video rồi dựng thành video hoàn chỉnh đăng lên trang cá nhân giới thiệu với mọi người. 

Suốt 51 ngày đi bộ, qua 28 tỉnh, thành phố, ngoài được ngắm cảnh đẹp, Hân cũng nhận được nhiều giúp đỡ của bạn bè, người dân địa phương, các phượt thủ khác.

Với hai bộ đồ đi đường, 1 bộ đồ ngủ, Hân đi bộ suốt 51 ngày, với 2.458 km.

Ngày 24 của cuộc hành trình, cô đến Huế vào giữa trưa. Trời hôm đó nắng 38 độ C. Nhìn thấy cô gái đội mũ lưỡi trai, tay kéo chiếc xe bằng gỗ đựng hành lý, nhiều người nghĩ, Hân là kẻ lang thang, hoặc có vấn đề về tâm lý.

‘Lúc đó, dịch bệnh Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, các quán ăn, quán nước ở Huế đều đóng cửa. Phải đi giữa trưa nên tôi rất mệt. Ở xe đã có bánh mỳ, nhưng tôi muốn ăn món gì đó có nước.

Đi qua quán tạp hóa, tôi rẽ vào mua nước uống và hỏi có món gì ăn được không. Chú chủ quán gợi ý tôi nên ăn mỳ ly.  Vì vậy tôi đã mua một ly mì, xin nước sôi đổ vào rồi ngồi ăn ngon lành. Chú của quán nhìn thấy tôi vã mồ hôi giữa trưa thấy thương còn hỏi tôi có ăn cơm không để chú dọn cho ăn'. 

Hân chụp hình kỷ niệm khi đi trên đường quốc lộ.

Lúc đó tôi tự hỏi sao những người xa lạ lại tốt với mình đến vậy. Sau khi ăn mỳ và uống nước, nghỉ ngơi xong, tôi trả tiền thì họ nhất định không nhận.

4h chiều ngày thứ 28, Hân đến đỉnh đèo Lo Xo - đèo nối giữa tỉnh Quảng Nam và tỉnh Kon Tum.

Con đèo này có chiều dài 37 km. Để đến thị trấn có nhà nghỉ cách chân đèo 1km phải đi hơn 17 km đường đèo. Đoạn đường này, Hân tìm hiểu và biết được rất nguy hiểm, có thể gặp cướp và chuyện không hay xảy ra.

‘Trời đã tối, tôi tính vào nhà dân xin ở. Hầu hết người dân ở đây rất khổ, nhà nhỏ, cả gia đình dường như có một chỗ ngủ, nhà tắm không có. Tôi nghĩ, nếu mình vào xin ở thì tối ngủ ở đâu, tắm thế nào. Tôi quyết định đi tiếp dù rất mệt, hai chân như rã rời’, Hân nhớ lại.

Anh Tuấn, người đã theo sát Hân ở đoạn đường nguy hiểm ở đèo Lò Xo.

Thấy Hân đi bộ trên quốc lộ lúc trời đang tối, các bác tài xế tấp vào hỏi, ngỏ ý chở giúp nhưng cô từ chối vì sợ gặp người xấu. Bên cạnh đó, Hân cũng có cam kết với công ty tài trợ là không được đi nhờ xe trong suốt hành trình. Tới chân đèo cô gặp người đàn ông mà linh cảm cho Hân thấy anh là người tốt nên chấp nhận để anh chạy xe chậm bên cạnh, còn cô vẫn đi bộ. 

Hành trình dài hơn 2.000 km, Hân cũng gặp không ít phiền toái dọc đường, 2 lần cô đã bị kẻ xấu có ý định sàm sỡ khi đi qua địa phận tỉnh Hà Tĩnh. 'Khi tôi đi đến khúc cua, một người đàn ông chạy xe máy áp sát. Lần thứ hai, một người đàn ông khác cũng có ý định, việc làm tương tự. Tuy nhiên, khi người ta có ý định giở trò, tôi tránh được và giả vờ vào nhà người dân ở gần để 'cắt đuôi', cô nói.

Hân chụp hình kỷ niệm khi về đến đất mũi Cà Mau.

9x cho biết, để thực hiện được chuyến đi cô phải trải qua rất nhiều khó khăn, thử thách, nhưng khi kết thúc nó, cô lại thấy thoải mái. 

'Mục đích của chuyến đi với mình là để tìm lời giải cho câu hỏi 'Có hay không giới hạn của con người?'. Bây giờ mình đã có câu trả lời rồi. Theo mình, giới hạn nằm ở tư tưởng, suy nghĩ, chứ chưa hẳn phụ thuộc vào sức lực. Hãy xóa bỏ giới hạn bản thân để sống một cuộc đời mình mong muốn, dám mơ ước khi chúng ta còn tuổi trẻ, cô gái 23 tuổi đã nói về cuộc hành trình của mình đầy hạnh phúc như vậy.

Chuyện tình như cổ tích của chàng trai liệt 2 chân và cô gái quen qua mạng

Bị liệt đôi chân do gặp tai nạn khi mới 21 tuổi, Nguyễn Văn Mạnh nghĩ tương lai đã khép lại, không dám mơ đến chuyện yêu ai cho đến khi vợ anh bước vào cuộc đời.

Phía trước cửa tiệm, ông Vinh làm một cái bảng to có in dòng chữ màu đỏ “Tự bơm miễn phí. Không tiền cũng vá”. Bên dưới cùng của dòng chữ, hai chữ “Đừng ngại” được nhấn mạnh bằng màu đen nổi bật. 

Sở dĩ, ông Vinh in đậm hai chữ “Đừng ngại” là để những người không có tiền mạnh dạn đẩy xe vào tiệm. Bởi nhiều người “còn nặng sĩ diện, khó khăn cũng không dám mở lời”.

Ngoài tấm bảng này, bên trong cửa tiệm còn có hai tấm bảng khác với những dòng chữ dễ thương như: “Sửa xe ngày và đêm. Có tiền cũng vá, không tiền cũng vá. Tự bơm miễn phí. Gọi đừng ngại! 0903933170”; “Tình bạn không dính vào tiền. Cho vay mất bạn, cho nợ mất khách. Đòi suốt thì ngại, để lâu thì quên. Vui lòng không nợ, không tiền cũng vá. Đừng ngại!”.

Ông Vinh treo những tấm bảng này từ khoảng 5-6 năm về trước và đã giúp không biết bao nhiêu người giữa đường hỏng xe.

Ông Vinh kể: “Hồi đó, tôi thấy nửa đêm mà người ta cứ dắt xe đi tới đi lui. Tôi ra hỏi thăm thì họ nói là không có tiền vá xe. Nghe vậy, tôi nói họ cứ đẩy xe vào tiệm để tôi vá xe miễn phí”.

“Ngoài ra, lúc trước, tôi thường cho bạn mượn tiền, cho khách sửa xe nợ tiền. Sau đó, tôi nhắc nợ mà nhiều người mãi không trả. Tôi rất buồn, cảm thấy như vậy sẽ mất tình cảm nên treo biển vá xe miễn phí từ đó đến nay”, ông Vinh lý giải việc đặt bảng vá xe miễn phí.

Hiện tại, người dân, xe ôm… sống và làm việc gần tiệm sửa xe Vinh đều biết đến việc làm thiện tâm của chủ tiệm. Thế nên, hễ gặp người đi đường dắt xe, họ liền hướng dẫn đến tiệm của ông Vinh.

Ngoài vá xe, bơm xe miễn phí, ông Vinh còn thay ruột xe, đổ xăng… miễn phí cho mọi người. Bên cạnh đó, ông sửa xe cho khách với chi phí thấp hơn nhiều cửa tiệm khác.

Ông Vinh nói: “Tôi chỉ lấy tiền mua phụ tùng thay cho xe của khách chứ không tính tiền công bao giờ. Hồi trước, mỗi ngày tôi dư được 500.000 đồng thì bây giờ chỉ còn 100.000 đồng thôi. Nhưng tôi thấy vậy cũng đủ sống vì chết cũng chẳng mang theo được”.

Tiệm sửa xe của ông Vinh mở cửa 24/24, đêm cũng sáng đèn chờ khách. Ông ngả lưng trên chiếc giường nhỏ, hễ ai đến gọi liền bật dậy sửa xe. Ông bảo mình không yêu nghề mà là yêu khách hàng nên lúc nào cũng sẵn sàng làm việc.

Làm việc tốt từ tâm, không kêu gọi từ thiện

Hơn 30 năm gắn bó với nghề sửa xe, ông Vinh đã quen với cuộc sống tạm bợ trên vỉa hè. Dù có nhà ở Quận 1 nhưng gần 2 năm nay, ông chưa về thăm nhà. Vợ con của ông nếu có nhớ thì tự đến thăm. Họ cũng chẳng vì vậy mà trách móc ông.

“Cha mẹ tôi mất sớm, tôi lưu lạc với đủ nghề. Cuối cùng, tôi lại bén duyên với nghề sửa xe. Ban đầu, tôi lén nhìn người ta sửa xe đạp rồi bắt chước làm theo. Đến bây giờ, loại xe nào tôi cũng biết sửa”, ông Vinh chia sẻ.

Từ chỗ không nhà, ông Vinh cưới vợ sinh con, mua góp được ngôi nhà ở Quận 1. Sống giữa trường đời, ông nếm trải đủ các khổ cực mà cái khổ thời bây giờ không sánh bằng. 

Thấm nỗi nhọc nhằn của cảnh nghèo nên ông thương người nghèo. Có lần ông ứa nước mắt khi thấy đôi vợ chồng trẻ khóc vì không có tiền sửa xe. 

Họ đẩy xe đi tới lui trên đường Âu Cơ mấy bận. Chợt thấy chữ “Không tiền cũng vá. Đừng ngại” của tiệm sửa xe Vinh, hai vợ chồng bấm bụng đẩy xe vào nhờ giúp đỡ. 

Họ không ngờ ông chủ tiệm tốt bụng không chỉ sửa xe miễn phí mà còn gửi cho ít tiền làm lộ phí về quê.

Mỗi ngày, ông Vinh nhận hàng cục cuộc gọi nhờ sửa xe miễn phí, trong đó có rất nhiều sinh viên, công nhân nghèo… Nhận cuộc gọi, ông đều niềm nở hướng dẫn địa chỉ và nói họ đưa xe đến tiệm. Cứ vậy, hết người này đến người khác giới thiệu bạn bè, người thân… đến tiệm của ông.

Trước lượng khách ngày một tăng, ông Vinh phải thuê thêm một người thợ để làm phụ. Dư được bao nhiêu, ông cũng chia cho thợ phần hơn, bởi “nó còn phải lo cho vợ con, tôi thì con cái đã lớn hết rồi”.

Ông Vinh luôn nghĩ cho người khác, bản thân cũng cơm hộp qua ngày, không thiết an hưởng tuổi già. Thậm chí, khi biết có người lợi dụng lòng tốt của mình để được sửa xe miễn phí, ông cũng không phiền lòng.

Ông nói: “Tôi không nghĩ đến việc người ta lợi dụng mình, giúp được thì giúp thôi. Nghĩ người ta lừa mình thì mình chỉ mang thêm tội”.

Lòng nhẹ tênh trước thế sự nhưng ông Vinh thực tâm buồn khi biết nhiều người nói mình dàn cảnh để kêu gọi từ thiện, trục lợi.

Ông đâu ngờ có ngày mình nổi tiếng, được nhiều người biết đến. Bấy lâu nay, ông vá xe miễn phí cho mọi người bằng cái tâm trong sáng, không vụ lợi.

“Tôi làm bằng khả năng kinh tế của mình, chứ không kêu gọi người khác hỗ trợ. Vậy mà nhiều người đàm tiếu, nói tôi dàn cảnh để trục lợi. Tôi không có thú vui nào ngoài làm việc. Tôi còn mong cuộc sống này có thêm nhiều người mở lòng giống tôi để bà con nghèo được nhờ”, ông Vinh tâm sự.

Khập khễnh với cái chân tật nguyền bẩm sinh, ông Vinh miệt mài làm việc vừa nuôi thân vừa giúp đời. Áo ông lúc nào cũng lắm lem dầu nhớt, bụi đường nhưng tấm lòng luôn sáng trong, dạt dào thiện tâm.

Bên trong tiệm sửa xe lúc nào cũng sáng đèn, có một người chập chờn giấc ngủ, chờ khách lỡ đường hư xe gọi cửa.

Bài, ảnh, clip:Vịnh Nhi