Bác tôi chỉ mất hai triệu, vẫn là ít. Có những người mất hàng trăm triệu đồng, thậm chí hàng chục tỷ đồng.

Sau dịch Covid-19, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản tăng mạnh. Năm 2023, số vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản bị xử lý là 4.290, tăng 61,5% so với 2022.

Lừa đảo xuất hiện trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội, từ tội phạm có quy mô, tổ chức cho đến tội phạm trên không gian mạng, từ cổ phiếu, trái phiếu cho đến thuốc, hàng hóa. Thậm chí tín ngưỡng cũng trở thành công cụ để tội phạm sử dụng chiếm đoạt tài sản của người dân.

Năm 2022, Cổng Cảnh báo an toàn thông tin Việt Nam ghi nhận 12.935 trường hợp lừa đảo trực tuyến, với hai loại hình chính là lừa đảo đánh cắp thông tin cá nhân và lừa đảo tài chính. Trong đó 72,6% là giả mạo thương hiệu, 11,4% chiếm đoạt tài sản online và 16% còn lại là các hình thức như làm việc online, lừa đảo tình cảm, app cho vay. Ngoài ra, chúng còn mạo danh cơ quan Công an, Viện Kiểm sát để gọi điện thoại cho nạn nhân thông báo vi phạm pháp luật và yêu cầu chuyển khoản.

Bạn bè, người quen thường nhờ tôi tư vấn để lấy lại tài sản bị chiếm đoạt, ít thì vài chục triệu, nhiều lên đến hàng tỷ đồng. Nhưng việc thu hồi tài sản là rất khó khăn, nên trước khi hướng dẫn thu thập chứng cứ và làm đơn trình báo, tôi chỉ biết cách khuyên họ chấp nhận số tiền đã mất để tư tưởng được thoải mái, không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Trước đây, tôi từng làm việc với hai can phạm lừa đảo. Chúng khai ra một kế hoạch được xây dựng rất công phu, tỉ mỉ sau hàng năm trời. Thậm chí, chúng còn "diễn tập trước" cho các tình huống sơ hở, để khi con mồi tỏ ý nghi ngờ, chúng sẽ đưa ra những lời giải thích lọt tai với từng trường hợp.

Tôi nghĩ, với sự che chắn kín kẽ như vậy, một khi lỡ dính vào bẫy, người bị hại hầu như không có cơ hội thoát.

Vụ án đó kéo dài hơn ba năm, số tiền thu hồi được là rất nhỏ, như muối bỏ biển.

So với tội phạm về trật tự xã hội, tội phạm lừa đảo rất tinh vi và có đầu óc. Cơ quan điều tra thường tốn nhiều công sức trong việc đấu tranh làm rõ ý thức chiếm đoạt - vốn là yếu tố cấu thành bắt buộc của tội phạm này. Đây là tội phạm "ẩn", thường sử dụng công nghệ cao, thời gian gây án ngắn, xóa dấu vết rất nhanh, còn nguồn tiền được chuyển lòng vòng nên rất khó để thu hồi tài sản cho nạn nhân.

Việc ngăn chặn tội phạm lừa đảo gần như mới dừng lại ở các phương án rất truyền thống và cũng không dễ thực thi.

Quá trình chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ nhưng, nơi này nơi nọ, không đi kèm với các biện pháp đảm bảo an ninh mạng nhằm bảo vệ dữ liệu khổng lồ của người dân lẫn gần một triệu doanh nghiệp. Tình trạng sim rác và các website lừa đảo mọc ra như nấm là những ví dụ điển hình. Giải quyết dứt điểm sim rác; chặn hoặc cảnh báo rộng rãi các website lừa đảo, các số điện thoại có dấu hiệu bất minh là những biện pháp cần tiến hành ngay và thường xuyên để góp phần thu hẹp không gian hoạt động của những kẻ lừa đảo.

Theo khảo sát của Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam tại 135 tổ chức, doanh nghiệp thì 76% chưa có đủ nhân lực, 68% chưa dành đủ kinh phí đầu tư để đảm bảo an toàn thông tin. Tôi cho rằng đây là một lỗ hổng lớn mà các doanh nghiệp dù tốn kém, vẫn phải đầu tư vào vấn đề an ninh mạng để tránh những thiệt hại thậm chí còn lớn hơn nhiều lần.

Như tôi đã chia sẻ, chờ được vạ thì má đã sưng, việc thu hồi khoản tiền bị lừa đảo là rất khó khăn, nếu không nói là gần như vô vọng với các vụ án nhỏ lẻ. Do đó, người dân cần tự bảo vệ mình trước khi trông chờ vào cơ quan hữu trách, bằng cách: bảo mật thông tin cá nhân, trao đổi với những người hiểu biết hơn về các hành vi lừa đảo và dành thời gian thích hợp để xem xét các cảnh báo của nhà chức trách.

Làm giàu là nhu cầu chính đáng. Nhưng những người trông chờ vào các cơ hội kiếm tiền nhanh chóng sẽ rất dễ bị đối tượng lừa đảo khai thác, dẫn dụ. Vì vậy, biết "đủ", và luôn giữ tâm lý cảnh giác là cách tốt nhất để không rơi vào bẫy "thao túng" của kẻ gian. Điều này nói ra nghe rất đơn giản, nhưng hàng triệu người vẫn bị lòng tham làm cho mờ mắt. Sau sự việc của bác tôi, tôi phải dặn người thân: các hình thức lừa đảo thay đổi liên tục, không cách nào liệt kê hết để cảnh báo trước. Nhưng các chú, các em chỉ cần nhớ rằng: không ai cho không ai cái gì cả, và không có chuyện "việc nhẹ lương cao" nên mọi lời mời chào có "mùi vị ngọt ngào" đều đáng bị nghi ngờ.

Tháng trước, tôi được sư quản chúng một ngôi chùa ở TP HCM cho biết nhà chùa bị kẻ mạo danh tổ chức khóa tu gieo duyên. Chúng đề nghị người đăng ký truy cập vào đường link và chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng để giữ chỗ. Số tiền nộp vào không nhiều nhưng người đăng ký có nguy cơ mất toàn bộ số tiền trong tài khoản.

Trước sự cảnh giác của người dân, đối tượng lừa đảo đã chuyển hướng sang các cơ sở tôn giáo. Chúng cho rằng nhà tu hành lẫn phật tử vốn hiền lành, tin sâu nhân quả nên khi bị lừa đảo sẽ chấp nhận thay vì tố cáo.

Trong khi tôi chỉ vừa dặn người thân cảnh giác với bẫy tiền, thì kẻ lừa đảo đã chuyển sang tấn công vào niềm tin, tín ngưỡng.

Bùi Võ

Theo Independent, những mối quan hệ chồng chéo và tình tiết kịch tính của The Ultimatumđã giúp chương trình này thu hút đông đảo khán giả truyền hình. Tuy nhiên, số lượng người xem lớn không thể là yếu tố khẳng định đây là một series giá trị.

Nhiều người tỏ phản ứng, cho rằng biên kịch đã đưa các nhân vật vào tình huống hoán đổi người yêu phi lý. Không những thế, nhiều chi tiết trong chương trình cũng được cho là làm quá, cố tình "drama hóa" nhằm câu kéo người xem.

Phim ảnh "bóc trần" cách yêu của Gen Z

Nhưng cũng theo tờ báo, The Ultimatumlàm nổi bật lên xu hướng yêu đương và tình dục của thế hệ người trẻ tuổi: e ngại mối quan hệ bền bỉ, né tránh chế độ một vợ - một chồng và sẵn sàng tìm đến đối tác có tiềm năng hơn.

"Ngày càng có nhiều người trẻ từ chối cuộc sống ổn định, gắn bó mãi mãi với một người tình bởi họ mong muốn được trải nghiệm nhiều điều mới mẻ hơn", chuyên gia tâm lý và trị liệu tình dục Tatyana Dyachenko nói trên Independent.

Theo bà, Gen Z ngày nay thực dụng hơn về tình dục, tình yêu và các mối quan hệ so với các thế hệ trước. Họ quan hệ tình dục ít hơn đáng kể so với Millennials và Gen X.

"Ở mỗi thời điểm của cuộc đời, Gen Z đều dễ dàng tìm thấy một nửa để đáp ứng nhu cầu nhất định. Họ không nhất thiết phải ở trong những mối quan hệ lâu dài, cũng ít cam kết và theo đuổi việc tìm kiếm bạn đời hơn các thế hệ trước", cô bày tỏ.

Chuyên gia này cũng nhận thấy thế hệ trẻ nói chung và Gen Z nói riêng đều có xu hướng tham gia vào các mối quan hệ với nhiều đối tác. Họ không ngần ngại trải nghiệm tình một đêm, kết đôi thông qua ứng dụng hẹn hò.

"Một số người gọi đó là cuộc cách mạng tình dục chưa từng thấy kể từ những năm 1960", cô nói thêm.

Nói về lý do của xu hướng tình cảm này, theo Tatyana, đó là bởi người trẻ đang sống trong một thời kỳ đầy bất ổn. Họ không thể đoán trước tình hình thay đổi khí hậu và chống đỡ các cuộc khủng hoảng tài chính. Đại dịch Covid-19 bất ngờ ập đến cũng là một nguyên nhân khiến họ lựa chọn trải nghiệm nhiều hơn thay vì bó buộc vào một điều cứng nhắc.

"Gen Z cầu thị trong việc tạo cho mình một chỗ đứng vững chắc trước khi bước vào mối quan hệ với một hoặc nhiều người".

Cú hích từ ứng dụng hẹn hò

Tatyana cho rằng sự phát triển của các ứng dụng hẹn hò cũng là một phần tác động đến thói quen yêu đương mới của Gen Z.

"Ứng dụng tình yêu là công cụ trao quyền cho thế hệ trẻ để họ thể hiện mong muốn của mình một cách rõ ràng. Gen Z tự tin vào bản thân hơn nhiều so với các thế hệ trước và luôn tin rằng mình xứng đáng với điều tốt hơn", cô cho hay.

Tuy nhiên, mặt khác, các ứng dụng hẹn hò cũng khiến Gen Z gặp khó khăn khi lựa chọn người yêu hoặc người để gắn bó lâu dài. "Quẹt trái", "quẹt phải" quá nhiều, họ rơi vào trạng thái mệt mỏi vì phải đưa ra quyết định - vấn đề được gọi với thuật ngữ "quá tải lựa chọn" hoặc "tê liệt quyết định".

Theo nhà tâm lý học và giáo sư lý thuyết xã hội người Mỹ Barry Schwartz, trên thực tế, con người dễ bị căng thẳng nếu có quá nhiều lựa chọn được bày ra trước mắt, dù là các loại món ăn, quần áo hay các anh chàng/ cô nàng lãng mạn. Và ngay cả khi đã quyết định, đến cuối cùng, con người cũng sẽ không hài lòng bởi nghĩ rằng biết đâu những thứ còn lại sẽ tốt hơn.

"Tôi cho rằng các trang web, ứng dụng hẹn hò hiện nay là con phương tiện phổ biến để người trẻ tìm kiếm mối quan hệ. Nhưng nếu có quá nhiều sự lựa chọn, các nền tảng này thực sự đã tạo ra vấn đề chứ không phải người yêu", Schwartz lập luận.

Theo Zing