Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) khuyến cáo tất cả mọi người, mọi lứa tuổi nếu chưa có miễn dịch với virus viêm não Nhật Bản đều có thể bị mắc bệnh. Người lớn chưa từng được tiêm chủng trước đây cũng có thể bị nhiễm virus khi đi du lịch, lao động, công tác vào vùng lưu hành bệnh.

Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết hiện Việt Nam đã có vaccine phòng viêm não Nhật Bản, được triển khai trong cả chương trình tiêm chủng mở rộng và dịch vụ. Mỗi loại vaccine có lịch tiêm và khuyến cáo tiêm nhắc khác nhau. Trong đó, vaccine viêm não Nhật Bản bất hoạt nuôi cấy từ não chuột trong chương trình tiêm chủng mở rộng được tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi, gồm 3 mũi cơ bản và cần tiêm nhắc lại 3 năm một lần để duy trì miễn dịch hiệu quả.

Lịch tiêm nhắc lại của vaccine viêm não Nhật Bản bất hoạt nuôi cấy từ não chuột khá phức tạp, có thể khiến nhiều bậc phụ huynh quên hoặc nhầm lẫn rằng chỉ cần tiêm 3 mũi cơ bản là đủ.

Tại Việt Nam, Bộ Y tế cho biết có đến 80% trường hợp mắc viêm não Nhật Bản do không tuân thủ lịch tiêm theo khuyến cáo. Thực tế cũng ghi nhận một số trường hợp trẻ mắc bệnh viêm não Nhật Bản do chưa tiêm nhắc lại vaccine đầy đủ.

Ví dụ tháng 6/2024, Bệnh viện Nhi Trung ương tiếp nhận trường hợp bé 7 tuổi, Nghệ An bị viêm não Nhật Bản, bé bị sốt cao, co giật, phải thở máy, hôn mê. Bé đã tiêm 3 mũi vaccine viêm não Nhật Bản nhưng chưa tiêm nhắc lại sau đó. Cùng thời điểm trên, Hà Nội cũng ghi nhận ca bệnh là bé trai 12 tuổi. Trước đó, bé đã tiêm 4 mũi vaccine phòng viêm não Nhật Bản, với mũi tiêm cuối cùng vào tháng 6/2019.

Hiện tại, trong tiêm chủng dịch vụ đã có vaccine viêm não Nhật Bản thế hệ mới, đây là vaccine sống giảm độc lực, có thể tiêm phòng sớm cho trẻ ngay từ 9 tháng tuổi, khả năng bảo vệ sớm và lâu dài hơn với số mũi tiêm ít hơn. Trẻ từ 9 tháng đến 18 tuổi chỉ cần tiêm một mũi cơ bản và một mũi nhắc cách nhau 1 năm (tổng cộng 2 mũi), người từ 18 tuổi trở lên chỉ cần tiêm một mũi duy nhất.

Do đó, phụ huynh có thể tiêm vaccine viêm não Nhật Bản sống giảm độc lực sớm cho con ngay từ 9 tháng tuổi, hoặc nếu trẻ đã tiêm các mũi cơ bản của vaccine bất hoạt nuôi cấy từ não chuột trong chương trình tiêm chủng mở rộng, có thể tiêm nhắc 1 mũi duy nhất vaccine viêm não Nhật Bản sống giảm độc lực cho trẻ (đặc biệt là trẻ trên 5 tuổi), giúp bảo vệ trẻ an toàn trước căn bệnh nguy hiểm này.

Theo bác sĩ Chính, mùa mưa là điều kiện thuận lợi cho các loại virus, vi khuẩn và muỗi trung gian truyền bệnh viêm não Nhật Bản phát triển.

Bác sĩ Chính lưu ý, ngoài tiêm chủng, để chủ động phòng ngừa bệnh viêm não Nhật Bản, người dân cần chú ý giữ gìn vệ sinh môi trường nhà ở, chuồng gia súc để hạn chế nơi trú đậu của muỗi. Ngủ màn để tránh muỗi đốt, thường xuyên sử dụng các biện pháp chống và diệt muỗi. Không cho trẻ chơi gần các chuồng, trại gia súc. Khi trẻ có các triệu chứng sốt cao, li bì cần đưa đến cơ sở y tế để chẩn đoán điều trị.

Tuy nhiên, đến nay cơ chế bệnh sinh, nguyên nhân gây bệnh chưa sáng tỏ, có quá nhiều phương pháp điều trị. Lấy ví dụ với bệnh phổ biến nhất hiện nay là trĩ, chúng ta chưa có phương pháp nào mang tính chất hoàn hảo, mỗi phương pháp có ưu điểm, nhưng cũng có nhược điểm. 

Theo PGS Cường, bệnh lý vùng hậu môn - trực tràng là một trong những bệnh lý thường gặp trong cuộc sống hiện nay.

Các nghiên cứu cho thấy, ung thư đại trực tràng chiếm 10% các bệnh về ung thư, bệnh trĩ ảnh hưởng hơn 50% dân số, rò hậu môn hơn 25% dân số, đại tiện không tự chủ trên 24% dân số, đau hậu môn 4-18% dân số, táo bón mạn tính 14-28% dân số.

Phần lớn các bệnh lý này (trừ ung thư) thường không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng gây đau nhức, khó chịu, lo âu cho người bệnh, làm giảm khả năng làm việc và tham gia các hoạt động xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cũng như cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. 

"Nếu không được phát hiện sớm, chẩn đoán điều trị đúng và kịp thời, bệnh sẽ biến chứng trở nên trầm trọng và nguy hiểm. Hiện nay, bệnh lý hậu môn trực tràng đang được điều trị hiệu quả bằng kết hợp y học hiện đại với y học cổ truyền, điều trị nội khoa, phẫu thuật, thủ thuật và vật lý trị liệu...", PGS Cường nhấn mạnh.

Ngoài ra, các kỹ thuật ít xâm lấn và thủ thuật đã được áp dụng giúp giảm thiểu đau đớn, rút ngắn thời gian hồi phục cho bệnh nhân. Chẳng hạn như phẫu thuật nội soi và sử dụng robot cắt polyp, sử dụng laser giảm kích thước búi trĩ, thắt trĩ bằng vòng cao su, điều trị trĩ bằng quang đông hồng ngoại, tiêm xơ…

Nhiều người ngại đi khám vì bệnh ở vùng "khó nói"

Lối sống không lành mạnh, thói quen sinh hoạt không khoa học, ăn uống không đảm bảo vệ sinh, không đúng giờ, thường xuyên ăn đồ cay nóng, ăn ít chất xơ trong thời gian dài là những yếu tố nguy cơ làm thay đổi mô hình bệnh tật, khiến tỷ lệ mắc bệnh tăng cao.

Đặc biệt, với sự phát triển của cuộc sống hiện đại, áp lực của công việc, gia đình, xã hội ngày càng cao khiến tỷ lệ mắc các bệnh này ngày một gia tăng và có xu hướng trẻ hóa.

"Bản thân tôi làm bác sĩ chuyên ngành về hậu môn trực tràng đôi khi còn ngại chia sẻ vì đây được gọi là những bệnh ở vùng kín, huống chi là những người ngoài ngành, nhất là các bạn trẻ. Vì thế, họ thường tự tìm thông tin về bệnh trên mạng và tự chữa.

Thực tế, tôi đã gặp nhiều trường hợp hoại tử toàn bộ vùng hậu môn, thậm chí phải làm hậu môn nhân tạo chỉ vì tự chữa theo cách trên mạng. Đây là điều rất đáng tiếc", PGS Cường nhấn mạnh. 

Vì thế, bác sĩ khuyên khi xuất hiện các triệu chứng như táo bón, đi ngoài ra máu, đau bụng, tiêu chảy, sưng, đau vùng hậu môn, ngứa hậu môn, búi trĩ sưng phồng quanh hậu môn…, người bệnh cần đi khám để được phát hiện sớm bệnh và xử trí kịp thời. 

Mệt mỏi

Nếu bạn luôn cảm thấy mệt mỏi và nghỉ ngơi không giúp ích gì, hãy nói với bác sĩ của bạn. Bệnh bạch cầu thường làm bạn mệt mỏi, hoặc bạn có thể bị mất máu do ung thư ruột kết hoặc dạ dày. Giảm cân liên quan đến ung thư cũng có thể khiến bạn kiệt sức.

Sốt

Nếu bạn bị sốt cao hoặc kéo dài hơn 3 ngày, hãy đi khám. Một số bệnh ung thư máu, như ung thư hạch bạch huyết gây sốt trong nhiều ngày hoặc thậm chí nhiều tuần.

Những thay đổi trong làn da

Bạn hãy yêu cầu bác sĩ xem xét các nốt ruồi, vết sưng hoặc vết bất thường hoặc mới trên cơ thể để chắc chắn rằng ung thư da không rình rập. Da của bạn cũng có thể cung cấp manh mối cho các loại ung thư khác. Nếu nó sẫm màu, có màu vàng hoặc đỏ, ngứa hoặc mọc nhiều lông hơn hoặc nếu bạn bị phát ban không rõ nguyên nhân, đó có thể là dấu hiệu của ung thư gan, buồng trứng hoặc thận hoặc ung thư hạch.

Vết loét không lành

Các đốm chảy máu và không biến mất cũng là dấu hiệu của ung thư da. Ung thư miệng có thể bắt đầu như vết loét trong miệng của bạn. Nếu bạn hút thuốc lá hoặc uống nhiều rượu, bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Ho hoặc khàn giọng không biến mất

Ho là một dấu hiệu của bệnh ung thư phổi, và khàn giọng có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư thanh quản hoặc tuyến giáp.

Chảy máu bất thường

Ung thư có thể khiến máu xuất hiện ở nơi không nên có. Máu trong phân của bạn là triệu chứng của ung thư đại trực tràng. Và các khối u dọc theo đường tiết niệu của bạn có thể gây ra máu trong nước tiểu của bạn.

Thiếu máu

Đây là biểu hiện khi cơ thể bạn không có đủ tế bào hồng cầu được tạo ra trong tủy xương. Các bệnh ung thư như bệnh bạch cầu, ung thư hạch và đa u tủy có thể làm hỏng tủy của bạn. Các khối u lan đến đó từ những nơi khác có thể lấn át các tế bào hồng cầu thông thường.