Trung tâm bồi dưỡng văn hóa Nguyễn Khả Trạc do cô Trần Thị Tú Hạnh làm giám đốc được xem là rất mát tay với những học sinh có mong muốn học ở trường chuyên.

Trung tâm đã có những thành quả hết sức đáng chú ý như tỉ lệ học sinh đỗ vào các trường Chuyên Ngoại ngữ, Chuyên Sư phạm, Hà Nội Amsterdam, Chuyên Nguyễn Huệ... luôn đạt hơn 80% liên tục trong 10 năm trở lại đây. Chỉ tính riêng năm 2021 đã có 288 lượt học sinh đỗ vào các trường chuyên. Đặc biệt, có nhiều em học sinh đạt điểm 8 IELTS.

Cô Hạnh khẳng định đó là sự tự hào nhưng cũng là áp lực của chính cô và các thầy cô giáo ở trung tâm.

Bí quyết, theo cô Hạnh, là cần phải có thầy dạy giỏi và trò siêng năng. Thầy và trò cùng nỗ lực hết sức để giúp học sinh tiến bộ lên từng ngày.

Cô giáo Trần Thị Tú Hạnh

“Thời khóa biểu một ngày ở trường của học sinh thường có 5 tiết với 3-4 môn học chồng chéo lên nhau.

Như vậy, kết thúc buổi học, các con sẽ rơi rụng khoảng 30% kiến thức quan trọng, lúc này việc bồi dưỡng thêm kiến thức không khác gì vitamin thuốc bổ giúp các con hiểu bài cặn kẽ và chính xác hơn.

Đơn cử như môn Toán, không giải được bài tập, nghĩa là chưa hiểu lý thuyết và chưa biết cách tư duy vận dụng công thức để giải bài tập. Hoặc như môn Anh ngữ, nếu không thuộc từ vựng, không thuộc quy tắc ngữ pháp thì không thể hoàn thành bài tập…” – cô Hạnh nói.

Để “giải quyết” sự nhàm chán cho học sinh, các thầy cô đã tạo cho những lý thuyết khô cứng đầy sự vui vẻ và hấp dẫn.

“Ví dụ, trong tiếng Anh bao gồm 5 nguyên âm U, E, O, A, I, ngay lập tức được đọc là “UỂ OẢI”. Mỗi thầy cô giáo đều dùng kinh nghiệm giảng dạy của mình để tạo nên sức hút riêng.

Các thầy cô cũng luôn chú trọng xây dựng tư duy cho học sinh. Giả sử, đứng trước 1 bài tập khó, các thầy cô sẽ khuyến khích học sinh tự mình tìm ra đường đi đến đích. Các con có thể đi vòng vèo một chút, cũng không sao, miễn là phải tự mình đến được đích.

Tôi luôn nhắc các con: “Đi học là thu nạp kiến thức rồi tư duy và phát triển chứ không phải chỉ chép bài thụ động. Bởi lẽ khi vào phòng thi, cô không ở bên cạnh để giảng giải cho con, con phải dùng chính thực lực của mình để hoàn thành bài thi”.

Ngoài ra, cô Hạnh cho biết các thầy cô còn biên soạn thêm giáo trình cập nhật kiến thức mới và cách tư duy mới đối với thế hệ học sinh gen Z sau này.

“Chúng tôi không chờ cho đến khi gặp khó khăn mới tìm cách giải quyết, bởi như thế thì đã muộn rồi. các thầy cô giáo ở trung tâm luôn phải cải tiến bài giảng, bám sát nội dung nhưng phải làm mới và hấp dẫn hơn, chứ không phải chờ đến khi bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, học sinh phải học trực tuyến, các thầy cô giáo mới chạy theo các em.

Thế hệ học sinh gen Z này đòi hỏi ở các thầy cô nhiều hơn thế hệ chúng ta trước đây. Ví dụ như môn Toán Tiếng Anh, điều quan trọng là làm thế nào để hướng dẫn em các tư duy toán bằng tiếng Anh, chứ không phải dịch qua dịch lại Anh - Việt - Việt - Anh.

Hơn thế nữa, hiện nay, yêu cầu của các đề thi đòi hỏi khối lượng kiến thức tổng hợp, khổng lồ so với thời kỳ của các bậc phụ huynh trước đây. Do vậy, không nên làm cho giờ học trở nên nhàm chán mệt mỏi. Giáo viên phải khích lệ, gieo được niềm đam mê cho học sinh. Thầy giáo chính là người truyền cảm hứng cho học sinh.

Có những thầy cô giáo trẻ là những du học sinh ở Mỹ, Úc về, có cách truyền thụ kiến thức “rất tây”, gần gũi với thế hệ trẻ, theo phong cách mới của từng lứa tuổi mà vẫn đảm bảo lượng kiến thức”.

Với cô Hạnh, “sự ghi nhận của các bậc phụ huynh, của các em học sinh là những phần thưởng vô giá đối với các thầy cô giáo, nhưng đó là áp lực, thách thức và cũng là động lực để chúng tôi làm tốt hơn nữa công việc của mình”.

Cô giáo có nickname “mẹ Hạnh biết tuốt”

Nói về biệt danh mà học sinh thường gọi mình – “mẹ Hạnh biết tuốt”, cô Hạnh chia sẻ “bản thân tôi cũng là một phụ huynh. Tôi luôn nghĩ, muốn con học tốt, mình phải đồng hành, hiểu và chia sẻ với con.

Trước đây, tôi đã từng đầu tư cho con trai mình học ngoại ngữ. Cháu đạt thành tích khá cao, nhận được học bổng và đi du học bên Mỹ. Nhưng ngay năm đầu tiên, cháu chia sẻ, con đi học ở giảng đường, chỉ nghe hiểu, tiếp thu được 60%. Vì thế, khi xây dựng trung tâm này, tôi cố gắng rút kinh nghiệm sửa đổi tất cả những gì mà con mình vướng mắc để áp dụng, thay đổi cho các học sinh theo học nơi đây được tốt hơn.

Đối với Trung tâm, tôi cũng luôn quan niệm, các thầy cô phải là người truyền lửa cho các con, không chỉ truyền đạt kiến thức, mà còn như một người bạn để các em có thể dễ dàng chia sẻ.

“Mẹ Hạnh biết tuốt” và học sinh

Đơn cử, khi các con học tốt, làm tốt, bố mẹ cũng như các thầy cô giáo khen thưởng, động viên con kịp thời. Bố mẹ cũng như các thầy cô giáo phải luôn nhìn nhận, đánh giá quá trình các con nỗ lực, cố gắng và tiến bộ như thế nào để khích lệ con. Ngược lại, nếu kết quả chưa đạt như mong đợi, hãy vỗ về cho con không nản chí, phải phân tích cho con thấy mình đã cố gắng chưa, đồng thời, giáo viên trợ giảng sẽ hỗ trợ thêm cho con theo kịp các bạn. Các con giờ phải học khó lắm chứ không dễ đâu, vừa “Dạy” vừa “Dỗ” mà.

Có học sinh thi giữa kỳ bị điểm kém, buồn, không dám nói với mẹ, nhắn tin nhờ cô Hạnh nói giúp.

Có học sinh ở nơi khác là “top” đầu tiếng Anh, nhưng khi tham gia học tại đây thì chưa thật xuất sắc, bởi con chỉ làm tốt ngữ pháp mà phần nói còn bỡ ngỡ. Bố mẹ mắng con, còn con lại cảm thấy tự ti. Tôi phải giải thích cho cả và con hiểu rằng, để học tốt học ngôn ngữ, con phải rèn luyện cả 4 kỹ năng “Nghe, Nói, Đọc, Viết”. Các thầy cô giáo ôn luyện, bổ trợ cho con phần Thuyết trình. Từ đó, con tự tin biểu đạt cảm xúc và suy nghĩ của mình qua các bài nói tự luận”.

Chỉ còn một vài tháng nữa là tới kì thi vào các trường chuyên, lớp chọn ở Hà Nội, cô Trần Thị Tú Hạnh cho biết điều muốn nhắn nhủ với các em học sinh là học không bao giờ là quá muộn.

“Các em có mơ ước, có mong muốn đỗ vào trường A, trường B, ngay lúc này, các em hãy cố gắng hết mình. Hãy học khi mình có thể, học mọi lúc, mọi nơi và trong mọi hoàn cảnh. Chỉ cần có đam mê, dám ước mơ và đủ đầy kiên trì, chúng ta sẽ thành công”.

Còn đối với phụ huynh, cô Hạnh khuyên rằng không nên gây áp lực quá với các con, phải bằng được thi vào trường nọ trường kia.

“Hãy để con được lựa chọn môn học, trường học đúng với sở trường và khả năng của con. Quan trọng là con thích, hợp với con, chứ không phải bố mẹ thích, hợp với bố mẹ. Nhà bác học Albert Einstein từng nói rằng: “Ai cũng là thiên tài. Nhưng nếu bạn đánh giá một con cá bằng khả năng leo cây, nó sẽ sống suốt đời với niềm tin rằng nó là kẻ đần độn”. Bố mẹ hãy luôn song hành, làm bạn với con, chắc chắn, sẽ giúp con thực hiện được ước mơ”.

Thu Thảo

Lôi con ra khỏi vùng phủ sóng wifi

Một thảo nguyên xanh rì cỏ hiện ra trước mặt. Vỡ òa, ngỡ ngàng, tan chảy. Đó không chỉ là cảm xúc của tụi trẻ ít ra khỏi sảnh chung cư trong 2 năm Covid, mà còn là cung bậc dâng trào của phụ huynh...

Sau khi tốt nghiệp, anh Đồng lựa chọn tiếp tục học cao học và làm tiến sĩ trong nước dù rằng ở thời điểm đó, có không ít người sau tốt nghiệp đều chọn cách ra nước ngoài học tập. Anh lý giải, bản thân khi ấy vốn đang được dẫn dắt bởi những giáo sư vật lý giỏi với các nhóm nghiên cứu tốt ở Trường ĐH Khoa học Tự nhiên và Viện Vật lý thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam. Hơn nữa, đối với nghiên cứu Vật lý lý thuyết, cốt yếu vẫn phụ thuộc vào yếu tố con người.

Dù thực hiện nghiên cứu sinh hoàn toàn trong nước, nhưng chỉ trong năm đầu tiên, anh Đồng đã hoàn thành luận án tiến sĩ với 5 công trình về đề xuất và phát triển mô hình 3-3-1 tiết kiệm, đăng ở các tạp chí uy tín bậc nhất chuyên ngành (trong đó có 4 bài ở Physical Review Dvà 1 bài ở Physics Letters B), được đặc cách bảo vệ luận án cấp cơ sở thành công vào tháng 10/2007. Tuy nhiên, lúc này anh Đồng gặp phải khúc mắc vì luận án viết bằng tiếng Anh và phải tới 2 năm sau đó, vấn đề mới được tháo gỡ. Anh nhận bằng tiến sĩ vào năm 2009, khi đó đã có tổng 14 công trình.

Sau khi hoàn thành chương trình tiến sĩ cấp cơ sở, anh Đồng mới chọn cách ra nước ngoài làm thực tập sinh sau tiến sĩ tại Trung tâm Nghiên cứu Gia tốc Năng lượng cao Nhật Bản (KEK, Japan), sau đó là Tổ chức Nghiên cứu Hạt nhân Châu Âu (CERN, Switzerland) và Viện Hàn lâm Khoa học Đài Loan (AS, Taiwan), nhằm mở rộng các hướng nghiên cứu. Sau khi hoàn thành các khóa thực tập sau tiến sĩ, anh quyết định quay trở về làm việc trong nước.

GS Phùng Văn Đồng là người trẻ nhất được công nhận đạt tiêu chuẩn giáo sư năm nay.

Trở về khi đang có cơ hội làm việc trong những môi trường chuyên nghiệp – theo như anh nói là khá thuận lợi cho việc nghiên cứu – có phải vì một lý do gì đặc biệt?

GS Phùng Văn Đồng:Ở nước ngoài một thời gian, tôi nhận thấy bản thân nhận được nhiều về chuyên môn, nhưng cũng phải đánh đổi nhiều. Tôi yêu thích cuộc sống ở Việt Nam, thích được gặp gỡ bạn bè, nhóm nghiên cứu cũ, và cả gia đình nữa.

Sau thời gian làm postdoc, tôi nhận thấy về công việc và chuyên môn mình đã có sự trưởng thành nhất định. Đặc thù lĩnh vực tôi theo đuổi là Vật lý lý thuyết, vốn không phụ thuộc quá nhiều vào trang thiết bị thực nghiệm, do đó có thể làm việc ở bất kỳ đâu.

Nghiên cứu cơ bản vốn không có biên giới, vì học liệu, kết quả nghiên cứu cũng như thực nghiệm được cập nhật và phổ biến toàn cầu. Nếu thường xuyên cập nhật thông tin, trao đổi chuyên môn với các đồng nghiệp trong nhóm và quốc tế thì hầu hết trở ngại đều có thể được giải quyết.

Năm 2016 anh từng nhận được giải thưởng Tạ Quang Bửu cho công trình khoa học xuất sắc của nhà khoa học trẻ. Từ đó đến nay, nghiên cứu của anh đã có bước tiến triển thế nào?

GS Phùng Văn Đồng:Công trình đạt giải thưởng Tạ Quang Bửu mang tên “Mô hình 3-3-1-1 cho vật chất tối”đã đánh dấu bước đầu tôi đi vào lĩnh vực mới là vật chất tối. Ở đó, tôi đã phát triển một lý thuyết cho giải thích về sự tồn tại phổ biến của vật chất tối trong vũ trụ, bên cạnh ý nghĩa khác là cung cấp khối lượng neutrino.

Cách tiếp cận trên cho một gợi mở là các vấn đề của vật lý hạt và vũ trụ học có thể được xem xét trong một lý thuyết đơn, tuy nhiên nguồn gốc động lực của chúng, cũng như sự kết nối giữa vật lý hạt và vũ trụ sớm, chưa được làm rõ.  

Chúng tôi nhận ra rằng vật chất thông thường được chi phối bởi các tương tác cơ bản, do điện tích, tích yếu, tích mầu, và năng xung lượng sinh ra. Vậy có sự tương tự cho vật chất tối và các vật lý mới khác, do một loại tích mới, gọi là tích tối, sinh ra?

Sau một chuỗi những công trình về bất đối xứng trái phải, chúng tôi nhận thấy tích tối chính là ảnh của điện tích, với gương chính là tích B-L tồn tại trong mô hình chuẩn. Kết quả thu được khá ngạc nghiên, mọi hạt cơ bản ngoài sở hữu các tích động lực thông thường, còn có tích tối.

Tích tối động lực gây ra vật chất tối bền và phân bố của chúng ngày nay, ngoài ra tích tối sinh khối lượng neutrino, gây ra lạm phát vũ trụ sớm và bất đối xứng vật chất và phản vật chất được quan sát. Một số dị thường vật lý mới đo được gần đây có thể cũng được giải thích bằng tích tối.

Một công trình đặc biệt về tích tối là “Nguyên lý đảo cho khối lượng neutrino và vật chất tối”sau đó đã được đăng ở tạp chí Physical Review D Rapid Communication.

Tôi đã đề xuất xây dựng nhóm nghiên cứu ở Trường ĐH Phenikaa, nhằm giải quyết các tồn tại của vật lý năng lượng cao và vũ trụ học, trong đó tìm ra tích tối kết nối các hạt cơ bản và sự tiến triển của vũ trụ sớm là một trong các bài toán trung tâm. Hàng năm nhóm chúng tôi công bố trên dưới 10 bài về các vấn đề được đề xuất.

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi đã đóng góp ý nghĩa đưa Trường ĐH Phenikaa lên đỉnh bảng Nature Index của Việt Nam và Việt Nam lọt vào top 50 quốc gia trên bảng Nature Index. Đây là bảng xếp hạng chất lượng nghiên cứu của các trường đại học và các quốc gia của tổ chức Nature Research danh tiếng.         

18 năm làm nghiên cứu với 54 công trình công bố, trong đó hầu hết được đăng trên các tạp chí quốc tế mạnh của ngành, anh có hài lòng với những con số này?

GS Phùng Văn Đồng:Thực ra, đối với người làm nghiên cứu, số lượng bài báo không quá quan trọng bằng việc có được những kết quả mang tính đột phá.

Thực tế, nhiều giáo sư sau khi nhận giải Nobel có số lượng công bố không nhiều, đặt biệt trong các lĩnh vực nghiên cứu cơ bản. Họ đã làm một bài toán trong nhiều năm và đi đến các kết quả lột tả chân lý, được thực nghiệm kiểm chứng. Đây là những công trình ảnh hưởng.

Tôi cũng biết có những nhóm nghiên cứu số lượng thành viên khá đông, nhưng mỗi năm họ chỉ công bố vài bài báo rất công phu. Tiêu chí của họ là phải tìm ra kết quả tốt nhất hoặc có ích cho cộng đồng chuyên môn.

Mặc dù số lượng công bố là cần thiết để dần dần gia tăng chất lượng của nghiên cứu, nhưng nếu không thu được những kết quả mang tính đột phá, thì có tới 100 công trình cũng không ý nghĩa. Nhóm chúng tôi cũng đang phát triển bám theo tiêu chí đó.

Trước đây, việc nghiên cứu thường phụ thuộc nhiều vào các cá nhân đơn lẻ nên số công bố có chất lượng còn khiêm tốn. Nhưng hiện tại, đã có nhiều nhóm nghiên cứu mạnh, những trường đại học nghiên cứu mạnh – yếu tố được xem là thúc đẩy công bố quốc tế. Anh đánh giá thế nào về số lượng và chất lượng công bố quốc tế của Việt Nam hiện nay?

GS Phùng Văn Đồng:Cần thừa nhận rằng, mặc dù trước đây đất nước còn nhiều khó khăn, nhưng chúng ta luôn có những công trình tốt, nhất là trong các lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, gắn với tên tuổi các nhà khoa học tiền bối.

Sau đó, để gia tăng số lượng và chất lượng nghiên cứu, chúng ta đã phát triển các nhóm nghiên cứu gắn liền với đào tạo nguồn nhân lực ngay trong các trường đại học, với điều kiện nghiên cứu, sự đầu tư từ các quỹ và các trường tư, và sự hợp tác của cộng đồng quốc tế được cải thiện. Đây là hướng đi đúng.

Và, sự đầu tư mạnh mẽ của Quỹ NAFOSTED trong hơn 10 năm qua, với sự chú trọng vào chất lượng công bố, cũng giúp thu hoạch được nhiều công trình công bố tốt, tăng tiến theo từng năm.

Tuy vậy, trong những năm gần đây, mặc dù số lượng các công bố của Việt Nam có tăng lên vượt bậc, nhưng cần mạnh dạn nhìn nhận rằng, số lượng các công trình chất lượng tăng không tương ứng. Điều này có thể do một số nhóm chưa ý thức được tầm quan trọng của chất lượng nghiên cứu, cũng như xây dựng được đóng góp nội lực.

Vậy làm thế nào để Việt Nam phát triển số lượng nghiên cứu có chất lượng tốt?

GS Phùng Văn Đồng:Cần thúc đẩy sự hợp tác trong nghiên cứu và đào tạo nguồn nhân lực kế cận. Hợp tác giúp cho số lượng và chất lượng nghiên cứu được cải thiện và có thể cùng nhau giải quyết các bài toán lớn. Đào tạo giúp cho kiến thức luôn được làm mới, có nguồn nhân lực bổ sung, nếu thầy chưa giải được bài toán thì hậu bối sẽ tiếp tục công việc. Đó là những bài toán của người Việt chúng ta.

Để có nền khoa học sánh ngang với các nước phát triển trong tương lai không xa, quy tắc ở đây chính là mô hình tam giác. Làm sao phải khiến đáy càng rộng, càng khoẻ, thì sẽ đẩy được đỉnh càng cao. Như vậy chúng ta cần có nguồn nhân lực nghiên cứu hùng hậu, trọng dụng các tiến sĩ trẻ và các nhà khoa học có năng lực, khuyến khích sự tham gia của khối tư và cộng đồng quốc tế đến Việt Nam làm việc.

Ngoài ra, cũng cần phải khuyến khích các nhà khoa học có năng lực mở nhóm nghiên cứu và xây dựng các trường phái nghiên cứu ngay trong các trường đại học, gắn liền với trách nhiệm đào tạo; mạnh dạn ghi nhận những công bố có chất lượng và những luận án tiến sĩ có kết quả nghiên cứu xuất sắc.  

Thúy Nga(Thực hiện)

Người duy nhất đạt chuẩn GS Toán và bước tiến sau công trình 'đỉnh cao'

Nhà toán học Nguyễn Sum là người duy nhất đạt chuẩn giáo sư ngành toán năm 2021. Cuộc đời và sự nghiệp nghiên cứu của ông có nhiều câu chuyện thú vị.

Cảnh sát cho biết họ vẫn đang điều tra động cơ của nghi phạm.

Kiyoshi Yasufuku, phó giám đốc vườn thú, cho biết, ông "không có lời gì để diễn tả về hành vi của người quản lý vườn thú".

Vườn thú cũng xin lỗi vì đã "làm tổn hại lòng tin của người dân và du khách", cũng như cam kết sẽ xử lý nghiêm vụ việc để những hành vi tương tự không tái diễn.

Vườn thú Tennoji có tuổi đời hơn một thế kỷ. Do đó, vụ việc nhân viên vườn thú trộm đồ ăn đã đặc biệt thu hút sự chú ý của công chúng.

"Tôi tự hỏi liệu ông ta có lấy trộm thức ăn để bán lại không?"; "Những chú khỉ tội nghiệp, đã bị nuôi nhốt mà giờ còn không được ăn uống đầy đủ",... là một số bình luận của cư dân mạng.

Tuy nhiên, đây không phải là lần đầu tiên vườn thú Tennoji gây chú ý bởi những vụ việc kỳ lạ.

Vào tháng 4, vườn thú này được báo cáo là nhầm một con hà mã cái thành hà mã đực. Giới tính thực sự của con vật được phát hiện sau cuộc xét nghiệm ADN khi người trông coi vườn thú thấy nó không có các hành vi điển hình của hà mã đực.