Anh Công Nguyên trong lớp học nấu ăn

Tấm huy chương vàng thấm đẫm mồ hôi

Tốt nghiệp Cấp 3, anh Nguyên thi đỗ vào Khoa Luật Quốc tế, trường Đại học Luật Hà Nội. Nhưng khi ấy, hoàn cảnh gia đình khó khăn, số tiền 250.000 đồng gửi cho chị gái đang học Đại học Sư phạm hàng tháng cũng đã là quá sức với bố mẹ. Nếu anh tiếp tục học, gánh nặng trên đôi vai hao gầy của bố mẹ nặng thêm bội phần.

Năm đó, lặng lẽ cất tờ giấy báo nhập học vào tủ, anh khăn gói rời quê đi làm thuê, kiếm sống nuôi thân. Đại học luôn là ước mơ không riêng gì của Công Nguyên mà của biết bao người nhưng anh tự an ủi, đại học đâu phải là cánh cửa duy nhất để bước vào đời.

Sau vài năm bôn ba, năm 2002 anh đăng ký học nghề nấu ăn tại trường Trung cấp Nghiệp vụ Du lịch Hà Nội.

Nghề đầu bếp đã mang đến cho cuộc đời anh Nguyên nhiều thay đổi

“Tôi thích nấu ăn từ ngày còn làm lao động phổ thông, phục vụ quán ăn ở Thành phố Hồ Chí Minh nên khi học nghề, tôi quyết định chọn khoa Nấu ăn. Không ngờ, càng học càng say mê”, anh chia sẻ về lựa chọn quan trọng của đời mình.

Kinh tế không có, Đỗ Công Nguyên vừa đi học vừa đi làm, dành dụm tiền mua nguyên phụ liệu về học nấu. Anh chấp nhận đi làm phụ bếp với đồng lương ít ỏi để được xem người ta nấu ăn, cắt tỉa, trang trí món ăn. Mỗi lần vào hiệu sách xem sách nấu ăn, anh cố gắng ghi nhớ nguyên liệu, công thức vào đầu rồi về chép ra giấy.

Trong quá trình đi học, anh thực tập tại một khách sạn 4 sao và sau khi ra trường đã được nhận về làm việc tại đây.

Năm 2004, Đỗ Công Nguyên gây xôn xao khi giành Huy chương vàng cuộc thi “Kỹ năng nghề ASEAN”. Đây là lần đầu tiên có một đầu bếp Việt Nam giành được giải thưởng cao của cuộc thi này.

“Cuộc thi khá căng thẳng. Mặc dù tôi chuẩn bị tinh thần và đồ nghề cho bài thi khá tốt nhưng tôi vẫn không khỏi lo lắng”, anh nhớ lại.

Anh phải nấu 11 món ăn cho cả ba bếp là nóng, nguội và bánh, phần lớn đều là món Âu. Quá trình thi, mỗi đầu bếp được cung cấp một cabin riêng, có tủ lạnh, bếp nấu… Ban giám khảo sẽ bố trí người đi kiểm tra liên tục các khâu, từ sơ chế, bảo quản, vệ sinh, cách dùng dao thớt đến chế biến, bày trí món ăn. Đầu tóc, trang phục phải theo quy chuẩn thế giới: “Tóc cắt ngắn, gọn gàng, đầu đội mũ, không để móng tay, sơn móng tay…”.

Trong quá trình thi, anh gặp sự cố với nhiệt độ trong phòng. Bên ngoài thời tiết nắng nóng, bên trong, dù có điều hòa, nhiệt độ khu vực cabin anh nấu vẫn nóng. Món tráng miệng anh làm trang trí bằng sôcôla. Nếu tạo hình xong, nhiệt độ không đảm bảo, lớp sôcôla sẽ chảy ra. Công Nguyên nhanh trí mở tủ lạnh, bánh hoàn thiện là cho vào tủ bảo quản, đến lúc ban giám khảo đi chấm mới đưa ra.

Sau 3 ngày thi, anh giành được 555/600 điểm, cao nhất hội thi. Kết quả của Công Nguyên đã góp phần vào thành tích đứng đầu Hội thi tay nghề ASEAN của đoàn Việt Nam năm đó. Còn Công Nguyên, với hơn 20 triệu được thưởng do đạt huy chương vàng, anh quyết định mua tặng chị gái chiếc xe máy đi làm.

Truyền lửa cho thế hệ trẻ

Với tấm huy chương vàng danh giá, năm 2005 Đỗ Công Nguyên được tuyển thẳng vào Đại học Thương Mại Hà Nội. Giấc mơ của anh ngồi ở giảng đường năm xưa ngỡ phải gác lại, không ngờ có ngày thành hiện thực.

Anh tốt nghiệp đại học rồi học lên cao học và được giữ lại trường giảng dạy tại khoa Du lịch - Khách sạn. Câu chuyện vượt khó vươn lên của anh đã truyền cảm hứng đến các thế hệ sinh viên của trường. Anh còn giúp sinh viên tìm việc làm ổn định, có thu nhập khá sau khi ra trường. 

Một tiết học của khoa Du lịch - Khách sạn

Anh đã tham gia đào tạo những đầu bếp giỏi, say nghề, mang ẩm thực Việt Nam quảng bá đến các nước mỗi khi đi công tác, giao lưu. Trong số đó có nhiều người có hoàn cảnh đặc biệt, khó khăn.  

Ngoài giảng dạy ở trường, giảng viên 8X thường xuyên được các nhà hàng, khách sạn các tỉnh, thành phố mời về đào tạo, tập huấn cho nhân viên của họ.

Mới đây, anh được Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp bầu chọn là 1 trong 10 “Đại sứ kỹ năng nghề”, nhằm lan tỏa những điều tốt đẹp đến cộng đồng, xây dựng và đẩy mạnh công tác đào tạo nghề, hướng nghiệp cho thanh niên thời đại mới.

“Trước đây, việc học nghề chưa được coi trọng, thậm chí là lựa chọn sau cùng của các bạn trẻ khi trượt đại học. Tuy nhiên, với cuộc sống hiện đại, kỷ nguyên số hóa, cần nguồn nhân lực có kỹ năng tốt, thì học nghề được xếp tương đương với học đại học. Chúng tôi hi vọng có thể giúp thế hệ trẻ có niềm tin, thay đổi cách suy nghĩ trong việc lựa chọn nghề nghiệp trước ngưỡng cửa cuộc đời”, giảng viên Công Nguyên bày tỏ.

Hồng Phượng

Trao đổi với VietNamNet,PGS.TS Trần Xuân Nhĩ, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam, cho hay, sứ mệnh của các trường đại học địa phương là đào tạo ra nguồn nhân lực phục vụ cho việc phát triển kinh tế, xã hội của địa phương ấy. Khi có nguồn nhân lực chất lượng sẽ giúp phát huy sức mạnh và làm cho nền kinh tế của địa phương đi lên.

Tuy nhiên, theo ông Nhĩ, hiện nay sứ mệnh ấy đang bị nhập nhèm, không được xác định rõ. Điều này dẫn tới việc không ít địa phương muốn cắt giảm ngân sách đáng lẽ chi cho giáo dục để dành cho mục đích khác, thậm chí xảy ra tình cảnh “nơi hô hào nhập vào trường trung ương, nơi khác lại muốn nhập vào các trường lân cận”.

“Thực tế, địa phương cũng không nhận thấy các trường đại học này là những đứa con của mình và cần phải chăm lo, vì thế nhiều tỉnh chỉ muốn đẩy về trung ương để không phải chi ngân sách”, ông Nhĩ thẳng thắn.

Trước thực tế này, ông Nhĩ cho rằng cần phải có sự phân cấp rõ ràng, trong đó trường đại học địa phương sẽ chịu trách nhiệm đào tạo nguồn nhân lực cho địa phương, từ đó các trường mới xác định được nhu cầu, quy mô đào tạo phù hợp với đầu ra.

Là các trường nằm cách xa trung tâm kinh tế, xã hội lớn, muốn thu hút được sinh viên, ông Nhĩ cho rằng cần phải đào tạo những ngành có tính ứng dụng cao và phù hợp với điều kiện của địa phương. Nếu chỉ sao chép y nguyên các ngành giống như những trường ở khu vực thành phố lớn sẽ rất khó cạnh tranh trong công tác tuyển sinh.

Bên cạnh đó, theo ông Nhĩ, việc phân luồng và định hướng hướng nghề nghiệp cho học sinh phổ thông trên địa bàn cũng là điều cần phải chú trọng.

“Khi học sinh không được thông tin đầy đủ, sát sườn về ngành học và nhu cầu nguồn nhân lực của các địa phương, cùng với việc phân luồng không tốt sẽ dẫn tới hệ lụy không thể tuyển sinh được”, ông Nhĩ nói.

Trong khi đó, TS Lê Viết Khuyến, Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam cho rằng có nhiều nguyên nhân khiến các trường địa phương rơi vào thế khó.

Trong đó, nhiều ngành đào tạo của các trường đại học chưa hấp dẫn hoặc không còn phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội nên khó để thu hút được các thí sinh. Các địa phương cũng chưa có nhiều nghiên cứu tổng thể về nguồn nhân lực, nhu cầu nguồn nhân lực với thị trường của từng vùng để đặt hàng phù hợp.

Để xảy ra tình trạng nợ lương giảng viên, nhân viên kéo dài, theo ông Khuyến, một phần còn do các trường chưa năng động, chỉ trông chờ vào ngân sách địa phương, học phí. Trong khi đó, việc hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp chưa đạt hiệu quả như mong muốn nên các trường chưa có thêm nguồn thu từ đây, dẫn đến tình trạng khó khăn kéo dài.

Vì thế, ông Khuyến cho rằng, các trường cần năng động tìm kiếm nguồn thu từ các hoạt động khác, chẳng hạn chuyển giao công nghệ. Bên cạnh đó, các trường cũng phải linh hoạt trong điều chỉnh chỉ tiêu, dựa theo những biến động về nguồn nhân lực của đại phương để đào tạo cho phù hợp.

“Nếu chỉ thụ động làm theo nhiệm vụ được giao và trông chờ ngân sách hay học phí sẽ rất khó khăn”, ông Khuyến nói.

Nguyên Vụ phó Vụ Giáo dục Đại học cũng cho rằng để thu hút thí sinh vào các trường đại học địa phương, cần có sự ưu đãi về học phí.

“Tại nhiều nước, học phí ở các trường địa phương chỉ bằng 1/5-1/6 học phí các trường tại những thành phố lớn. Điều này sẽ tạo điều kiện cho sinh viên “được ăn cơm nhà học đại học”. Nhưng tại Việt Nam, chúng ta có xu hướng cao bằng. Vì thế, học sinh mới đổ xô tới theo học tại các trường ở thành phố thay vì chọn các đại học địa phương”.

Vì thế, ông Khuyến cho rằng, địa phương phải cân đối phân bổ ngân sách xứng đáng cho trường đại học. Ngoài ra, chính cộng đồng doanh nghiệp địa phương cũng cần phải có trách nhiệm chung tay hỗ trợ các trường địa phương, bởi đây sẽ là nơi đào tạo ra nguồn nhân lực để doanh nghiệp sử dụng trong tương lai.