Khi Hilary Clinton tham gia tranh cử Tổng thống Mỹ, ai cũng tin rằng bà sẽ trở thành ửng cử viên của Đảng Dân chủ mà không có một trở ngại nào. Thật bất ngờ bà đã gặp đối thủ ngoài dự tính Benie Sanders, một chính trị gia ngoài 70 tuổi vốn thuộc đảng trung lập, và chỉ chuyển sang Đảng Dân chủ khi có ý định tham gia tranh cử.

Sanders, dù ở tuổi 73, đã được giới trẻ ủng hộ nhiệt liệt bởi chính sách giáo dục “Miễn phí đại học công cho mọi sinh viên, kể cả đối tượng trong gia đình có thu nhập cao”.

Khi Hilary thắng Sender, bà đã mất đi phần lớn số phiếu quan trọng của lớp cử tri trẻ này…

Sinh viên trên giảng đường Georgia Tech

Sự thật bàng hoàng

Ngày tôi mới đến Mỹ, vừa có thai cháu đầu tiên, cháu chưa chào đời thì đã liên tiếp nhận được thư mời đóng tiền vào quĩ “Đại học” cho con. Tôi, tất nhiên lúc đó chưa hề biết gì về nước Mỹ, đã cười ruổi, coi thường người Mỹ thiếu tự tin hoặc không đủ khả năng nuôi dạy để con họ sẽ được nhận học bổng khi vào đai học!!!

Ngay cả những năm gần đây, tôi vẫn nghĩ rằng nếu học giỏi thì học sinh Mỹ dù xuất thân ở bất cứ tầng lớp nào cũng sẽ được nhận học bổng của các trường đại học lựa chọn - vẫn có nhưng rất hiếm cho những học sinh ưu tú.

Vì vậy tôi thật sự bàng hoàng khi biết bạn của con trai học rất giỏi, điểm GPA còn cao hơn cả con trai nhưng không thể vào Đại học San Diego của Tiểu bang Cali – (University of California, hệ thống cao nhất), cũng không thể học ở Đại học San Diego – (California University, hệ thống thứ hai), mà phải bắt đầu từ trường Community College gần nhà (Hệ thống thứ ba, tương đương Trung Cấp) để được hưởng chế độ học phí ưu đãi cho sinh viên trong vùng.

Và gần đây, khi trò chuyện với cặp vợ chồng thương gia quen biết đã lâu có con cùng học với con gái, tôi được biết cô bé ấy – với GPA 4.5 mùa thu này sẽ vào học ở Skyline Community College cách nhà 15 phút xe trong hai năm đầu để không phải trả tiền ký túc xá và đóng tiền học phí cao rồi sau đó mới chuyển vào University of California Berkeley.

Họ mới vay mượn ngân hàng mở rộng business, không may làm ăn thua lỗ nên phải thế chấp nhà trả nợ, và không đủ tiêu chuẩn đứng tên vay tiền cho con đóng học phí đại học. Họ cũng không muốn con mình tự đứng tên vay mượn, vì lãi mẹ đẻ lãi con, sau bốn năm học cháu sẽ gánh một cục đá trên 200.000 USD, lấy gì đảm bảo sẽ kiếm được việc làm có thu nhập cao để mà trả nợ.

Những chàng trai, cô gái trẻ này sẽ phải vượt qua một chặng đường dài buồn tẻ, đầy lối rẽ cám dỗ ma quỉ mới tới được những cánh cửa đại học danh tiếng. Họ phải biết chọn những môn học nào được cấp chứng chỉ cho chương trình đại học đại cương ở University – thường là những môn khó nhất ở Community College, và phải đạt được kết quả cao trong các kỳ thi. Và tất nhiên, những môn học đó phải nằm trong ngành học mà họ muốn đăng ký ở University.

Nỗ lực ở Community College sẽ giúp cho họ rút ngắn thời gian học ở University, nhưng khi vào được hệ thống cao hơn này họ vẫn phải vay mượn để đóng học phí, tiền ăn ở với giá cao ngất ngưởng cho những năm kế tiếp.

Nợ nần sau tốt nghiệp đã thành... đại họa

Theo Michael Sainato trong bài viết “Bernie Sanders and the Crisis of Affordable College Education” (Tạm dịch: "Bernie Sanders và sự khủng hoảng của nền giáo dục đại học không đắt đỏ") đăng trên Observer, học phí đã nằm ngoài tầm kiểm soát và nợ nần khi tốt nghiệp đại học đã trở thành đại họa cho tầng lớp trung lưu Mỹ.

ĐH Montana – hay còn được gọi là UM – là một đại học nghiên cứu công lập ở Missoula, tiểu bang Montana, Mỹ

Benie Sander, mãi tới năm 2015, khi quyết định ra tranh cử mới chính thức gia nhập Đảng Dân chủ (để lấy phiếu của cử tri Dân chủ) và đưa ra dự án “Make College Tuition – Free” – Đại học miễn phí cho mọi đối tượng.

Ông chứng minh những thập niên gần đây tiền học phí tăng tới 50% đã khiến cho con em gia đình trung lưu không thể vào được đại học, và khiến cho nước Mỹ, từ đứng đầu thế giới đã tụt xuống vị trí thứ 12 về tỉ lệ giới trẻ có bằng cấp đại học.

Ông kêu gọi Quốc hội thông qua 70 tỉ mỗi năm đầu tư cho chương trình đại học công miễn phí và dự án của ông đã được giới trẻ, tầng lớp trung lưu (cả Dân chủ và Cộng hòa) nhiệt liệt ủng hộ.

Hilary, để lấy lòng cử tri của Sander trong những ngày cuối của chặng đua với Trump đã phải đồng ý đưa dự án này của Sander vào trương trình của mình.

Dự án ấy chưa thành hiện thực, và vẫn chỉ có những học sinh thuộc gia đình có thu nhập thấp (dưới 80.000 USD/ năm cho gia đình 4 người) mới được xét học bổng, trợ cấp không hoàn lại, được vay mượn không lãi suất khi vào các trường đại học công.

Học bổng căn cứ vào thành tích học tập, năng khiếu và các hoạt động ngoại khóa, trợ cấp dựa theo thu nhập tài chính của gia đình. Mức tiền này, ước tính có thể đủ trả từ 50% đến 100%, tùy theo kết quả học, thu nhập của bố mẹ và trường mà học sinh lựa chọn.

Ví dụ, nếu kết quả GPA trên 4.5, thu nhập gia đình chỉ ở mức 30 - 40.000 USD/ năm (và nhiều yếu tố khác) học sinh ấy có thể chọn Berkeley University mà không phải đóng góp gì, hoặc chỉ cần vay không lãi suất vài nghìn USD/ năm.

Nhưng nếu GPA dưới 4.0, thu nhập gia đình gần 80.000 USD/ năm, tiền học bổng và trợ cấp không hoàn lại sẽ giảm xuống. Sinh viên ấy nếu học Berkeley sẽ phải vay mượn nhiều hơn, có lãi suất và khi tốt nghiệp có thể vẫn nợ tới cỡ 100.000 USD.

Để tránh nợ, sinh viên này cần phải chọn trường đại học ở hệ thống thứ hai – California University, chi phí khoảng 25.000 USD/ năm. Tấm bằng này sẽ khó kiếm việc hơn, nhưng so với các bạn trong gia đình trung lưu, sinh viên ấy vẫn có quá nhiều thuận lợi.

Xem ra tấm bằng đại học không chỉ là mơ ước của học sinh và thử thách cho bậc cha mẹ ở Việt Nam bởi tại Mỹ nó là sự đầu tư lớn chỉ sau bất động sản.

Để trở thành chủ nhân của một căn nhà, người Mỹ thường mua trả góp trong thời gian 30 năm. Vâng, 30 năm, nếu như không có những rủi ro như ốm đau, mất việc làm khiến cho nhà băng thu hồi lại.

Sự đầu tư lớn thứ hai của người Mỹ chính là tấm bằng đại học. Đầu tư càng nhiều, độ may rủi càng cao. Nếu thực sự có tài và may mắn, một tương lai sán lạn đang chờ đón. Nhưng nếu cơ hội không đến, ra trường chỉ là một công chức bình thường bạn sẽ phải nai lưng trả tiền học phí, nai lưng trả tiền nhà rồi bất lực lo lắng cho tương lai của con cái.

Tôi đã thấy rất nhiều sinh viên sau 4 năm đại học ở hệ thống cao nhất University of California chỉ xin được việc làm 14 USD/ giờ, tương đương 30.000 USD/ năm. Nhiều người tốt nghiệp rất lâu vẫn chỉ có việc làm không quá 50.000 USD/ năm.

Với mức lạm phát, nhà cửa sinh hoạt như hiện nay, thu nhập ấy rất khó để trang trải chi phí hành ngày, nói gì đến thanh toán món nợ khổng lồ trĩu nặng trên vai, nói gì đến mua nhà và hưởng thụ.

Hà Thiên Hương (San Fransico)

Trước sự kiện, nhiều chuyên gia đồng loạt đưa ra nhận định Táo khuyết sẽ phải tăng giá sản phẩm của mình do những áp lực đến từ tỷ lệ lạm phát ngày càng cao, ảnh hưởng của chi phí sản xuất tăng do thiếu hụt linh kiện và khó khăn trong khâu vận chuyển.

Tuy nhiên, Apple lại đặt giá khởi điểm cho iPhone 14 là 799 USD, bằng với iPhone 13 khi ra mắt. Mẫu iPhone 14 Pro, phiên bản nâng cấp đáng chú ý với việc loại bỏ "tai thỏ" cũng có giá tương đồng sản phẩm tiền nhiệm - iPhone 13 Pro - là 999 USD. iPhone 14 Pro Max cũng giữ giá bán 1.099 USD như thế hệ trước.

Apple chiều lòng các fan khi giữ nguyên giá bán với iPhone 14 series. Ảnh: Apple.

Chỉ riêng iPhone 14 Plus, phiên bản lần đầu xuất hiện có giá 899 USD.

Cây viết Kif Leswing nhận định nguyên nhân có thể xuất phát từ việc Apple không muốn làm giảm nhu cầu nâng cấp điện thoại của người tiêu dùng, trong bối cảnh nền kinh tế suy thoái đang đe dọa đến khả năng chi tiêu của họ.

Thay vì tăng giá trực tiếp, Apple đã thực hiện một số điều chỉnh đối với các dòng sản phẩm nhằm tăng giá bán trung bình của một chiếc iPhone. Cụ thể, Táo khuyết đã loại bỏ dòng rẻ nhất (mini) có giá 699 USD để thay thế bằng iPhone 14 Plus sở hữu màn hình 6,7 inch cùng mức giá 899 USD. Đây là một thay đổi quan trọng, bởi nhiều năm nay mẫu iPhone bán chạy nhất luôn là một chiếc "tầm trung", không phải mẫu rẻ nhất mà hãng ra mắt.

Vào quý I/2022, iPhone 13 là smartphone bán chạy nhất toàn cầu. Phiên bản iPhone 14 Plus cũng được kỳ vọng là mẫu máy bán chạy nhất của Apple, do sở hữu màn hình lớn, thời lượng pin tốt. Nếu iPhone 14 Plus, có mức giá cao hơn 100 USD, tiếp nối vị trí của iPhone 13, Apple sẽ tăng được giá bán trung bình (ASP) của dòng iPhone, yếu tố quan trọng để các nhà đầu tư đánh giá kết quả kinh doanh.

Mức giá không cố định trên toàn cầu

Ngoài iPhone 14, sau hơn một năm rò rỉ, Apple Watch Ultra đã chính thức xuất hiện. Đây là phiên bản smartwatch được quảng bá với độ bền cao, sở hữu những tính năng phục vụ người dùng tập thể thao chuyên nghiệp.

Thiết bị có kích thước tới 49 mm, phím bấm mới màu cam hỗ trợ tùy chỉnh tính năng. Về giá bán, Apple Watch Ultra có giá 799 USD cho phiên bản 4G.

Bên cạnh đó, Apple cũng ngầm tăng giá bán Apple Watch thấp nhất khi loại bỏ dòng Series 3, trước đó có giá 199 USD. Điều này đồng nghĩa phiên bản mới rẻ nhất hiện nay là Apple Watch SE, giá từ 249 USD.

Thế hệ iPhone 14 đánh dấu sự chấm dứt của dòng iPhone mini và thay thế bằng iPhone 14 Plus màn hình 6,7 inch, ngang với model cao cấp nhất. Ảnh: The Verge.

Một chi tiết cũng đáng chú ý chính là việc Apple định giá sức mạnh đồng USD ở mỗi quốc gia đôi khi có thể tạo nên sự chênh lệch lớn nếu được quy đổi thành ngoại tệ. Sức mạnh đồng USD trên thị trường quốc tế vẫn liên tục gia tăng, khiến một số thiết bị khi được bán ở bên ngoài nước Mỹ thực tế đã tăng giá. Ví dụ chiếc Apple Watch Ultra hiện có giá khởi điểm tới 1.099 CAD ở Canada.

Tại Việt Nam, các nhà bán lẻ công bố giá bán dự kiến của iPhone 14 series trải dài từ 22-50 triệu đồng, không tăng so với thế hệ iPhone 13. Cụ thể, đại lý FPT Shop báo giá khởi điểm từ 25 triệu đồng cho phiên bản iPhone 14 128 GB. iPhone 14 Plus có giá từ 28 triệu đồng, từ 31 triệu đồng cho iPhone 14 Pro.

Trong khi đó, iPhone 14 Pro Max có giá khởi điểm từ 34 triệu đồng, riêng phiên bản dung lượng bộ nhớ 1 TB được báo giá 50 triệu đồng. Mức tương đồng cũng được công bố bởi hệ thống Thế Giới Di Động.

iPhone 14 sẽ được bán ra ở Việt Nam sớm hơn khoảng một tháng so với năm 2021. Trong khi đó, mẫu iPhone 14 Plus giao hàng sau. Do đó, người dùng trong nước có thể phải chờ đến trung tuần tháng 11 để sở hữu iPhone 14 Plus chính hãng.

Để sở hữu iPhone 14 chính hãng sớm nhất, người dùng Việt Nam có thể để lại thông tin tại website của TopZone. TopZone, cùng với hệ sinh thái của Thế Giới Di Động, là nhà bán lẻ ủy quyền chính thức cao cấp nhất của Apple. Nhà bán lẻ là một trong những đơn vị giao hàng sớm nhất tại Việt Nam.

(Theo Zing)

iPhone 14 tại Việt Nam sẽ có giá dự kiến từ 24,99 triệu đồng

Các nhà bán lẻ dự báo giá bán của iPhone 14 tại Việt Nam sẽ từ mức 24,99 triệu đồng, cao nhất gần 50 triệu đồng.