Thời gian qua, liên tiếp xảy ra các vụ cây đổ và chặt cây ở các trường học, VietNamNet đã có cuộc trao đổi với ông Phạm Hùng Anh, Cục trưởng Cục Cơ sở vật chất (Bộ GD-ĐT) về công tác đảm bảo an toàn trường học.Tất cả quy định đều đã có
Phóng viên: Câu chuyện phượng đổ nói riêng và chuyện an toàn trường học đang khiến nhiều phụ huynh thấp thỏm. Hiện nay, để đảm bảo an toàn trong trường học, Bộ GD-ĐT đã có những quy định gì, thưa ông?
- Ông Phạm Hùng Anh: Năm 2019, Bộ GD-ĐT đã ban hành Khung Trường học an toàn phòng, chống thiên tai và hướng dẫn thực hiện đánh giá. Trong đó, có 3 trụ cột gồm: Cơ sở vật chất trường học an toàn; Quản lý rủi ro thiên tai trong trường học; Giáo dục phòng, chống và giảm nhẹ rủi ro thiên tai trong trường học.
Về cơ sở vật chất, trường học an toàn có 28 tiêu chí đánh giá, trong đó có 1 tiêu chí “Các cây cao, cổ thụ ở sân trường và quanh trường được chặt, tỉa bớt cành trước mỗi mùa mưa bão và có rào chắn chắc chắn”.
Sau khi tập huấn từ lãnh đạo, chuyên viên của Bộ cho đến các nhà trường, Bộ đã ban hành 3 văn bản về nội dung trường học an toàn đến tất cả các tỉnh, thành trong cả nước.
Trước đó, Bộ GD-ĐT cũng đã có văn bản 4470 ngày 28/9/2018 hướng dẫn về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học trong các cơ sở giáo dục phổ thông. Trong đó, yêu cầu thực hiện nghiêm các chỉ đạo của ngành về công tác phòng chống thiên tai trong các cơ sở giáo dục,...
Mới đây ngày 26/5, Bộ GD-ĐT vừa ban hành thông tư mới nhất quy định tiêu chuẩn cơ sở vật chất các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học. Tuy nhiên, thông tư này lại “vắng” nội dung quy định về việc trồng cây xanh trong trường học?
- Đúng là trong Thông tư Quy định tiêu chuẩn cơ sở vật chất các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học vừa được ban hành, Bộ chỉ quy định số % diện tích trên sân trường dành để trồng cây xanh bởi thẩm quyền của Bộ chỉ được đến như vậy. Thậm chí, số % diện tích đó cũng không phải là do Bộ GD-ĐT tự đưa ra mà nằm trong tiêu chuẩn Việt Nam về xây dựng. Đây là quy định của ngành xây dựng đưa ra và chúng tôi áp dụng đúng quy định đó để đưa vào trường học.
Trong diện tích đó, trường trồng cây gì, trồng ra sao thì theo Nghị định 64 của Chính phủ ngày 11/6/2010 về quản lý cây xanh đô thị nói chung. Nghị định này cũng đã quy định việc các trường trồng, chăm sóc, bảo vệ cây xanh trong khuôn viên do mình quản lý.
Như vậy, các quy định đã có sẵn thuộc chuyên ngành quản lý Nhà nước về lĩnh vực xây dựng, Bộ GD-ĐT thống nhất theo khung an toàn trường học và không ra thêm văn bản nào để tránh chồng chéo.
 |
| Ông Phạm Hùng Anh, Cục trưởng Cục Cơ sở vật chất, Bộ GD-ĐT. Ảnh: Thanh Hùng |
Sau các vụ cây phượng đổ liên tiếp trong trường học, Bộ GD-ĐT có lưu ý gì với các địa phương, trường học về vấn đề cây xanh?
- Như đã nói ở trên, các quy định đã có, nhưng vấn đề đặt ra là các trường chưa nghiêm túc trong việc thực hiện.
Sau những vụ cây phượng đổ, Bộ đã đề nghị các nhà trường, theo quy định hiện hành, rà soát lại cây xanh trong khuôn viên. Với những cây xanh không đảm bảo an toàn, trường có phương án báo cáo với các cơ quan chức năng để xử lý.
Chặt hết cây không phải là giải pháp tối ưu
Sự việc cây phượng đổ ở TP.HCM đã khiến một số trường học khác chặt hết các cây xanh, hoặc tỉa trụi hết các cành. Ông nhìn nhận như thế nào về tình trạng này?
- Sau sự việc cây đổ, vì sợ ảnh hưởng về trách nhiệm, các trường đua nhau chặt cây là không nên. Đó là những hành động thái quá, không quá cần thiết và không phải là giải pháp tối ưu. Hiện nay, cả thế giới đang phát động phong trào bảo vệ môi trường sinh thái, chống biến đổi khí hậu, bảo vệ sự đa dạng về sinh học. Các nhà trường tăng cường trồng cây xanh trong khuôn viên cũng góp phần cho việc này, gần hơn là tạo môi trường thân thiện, xanh - sạch - đẹp, bóng mát. Cây cối bị chết hay gãy đổ do mưa bão là không thể tránh khỏi, vấn đề là chúng ta chăm sóc, bảo vệ, có biện pháp chống đỡ ra sao... Qua trao đổi với các địa phương, tôi được biết sau đó các tỉnh đã chỉ đạo dừng việc chặt hết cây lại.
Bên cạnh đó, trồng cây và giáo dục cho học sinh chăm sóc và bảo vệ cây trong khuôn viên là một trong những nhiệm vụ mà các nhà trường cần phải làm.
 |
| Cây phượng bật gốc đè học sinh ở TP.HCM. |
Bộ GD-ĐT còn có lưu ý gì các trường học về vấn đề an toàn khác như tường rào, quạt trần, hệ thống điện... nói chung không, thưa ông?
- Từ năm 2018, Bộ GD-ĐT từng có công văn số 64 gửi UBND các tỉnh, thành phố về cải tạo và bảo trì cơ sở vật chất trong trường học đảm bảo an toàn cho học sinh.
Để tránh xảy ra các vụ tai nạn ảnh hưởng đến môi trường an toàn cho học sinh tại trường học (sập tường rào, lan can, quạt trần rơi, một số công trình hết niên hạn hỏng gây mất an toàn,...), Bộ GD-ĐT tiếp tục yêu cầu các đơn vị trường học kiểm tra, rà soát, đánh giá lại chất lượng xây dựng, lập kế hoạch và thực hiện việc bảo trì công trình theo quy định.
Bộ cũng đề nghị UBND các tỉnh, thành phố phối hợp kiểm tra việc lập thiết kế cải tạo các công trình trường học đã xuống cấp theo các tiêu chuẩn thiết kế trường học và quy chuẩn xây dựng Việt Nam. Kiên quyết không đưa vào sử dụng các công trình trường, lớp học đã hết niên hạn sử dụng, không đảm bảo an toàn theo quy định khi chưa được cải tạo, sửa chữa, nâng cấp.
Ví dụ như đối với quạt trần, theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất, quạt có thời gian sử dụng, dùng trong bao nhiêu năm phải tháo để thay mới. Nhưng do điều kiện kinh phí của các địa phương khó khăn nên sau khi trang bị xong thường cứ để thế dùng cho đến khi không chạy được nữa thì thôi. Tình trạng tương tự xảy ra ở các hạng mục khác. Điều này cần được các địa phương, nhà trường lưu tâm để đảm bảo an toàn cho học sinh và giáo viên.
Bộ GD-ĐT đã có các văn bản quy định, chỉ đạo đôn đốc, tuy nhiên điều cơ bản là các trường có thực hiện đúng hay không. Qua đây, Bộ GD-ĐT cũng yêu cầu các nhà trường thực hiện nghiêm túc các quy định cũng như khung trường học an toàn.
Xin cảm ơn ông!
Thanh Hùng (thực hiện)
Chặt cây và hai tiếng 'trách nhiệm' trong học đường
Cây phượng vĩ có thể không có giá trị gì nhiều, song cây xà cừ 40 tuổi là gỗ nhóm 1, hay cây me tây hơn 100 tuổi hiện bán khá đắt trên thị trường. Vậy những cây này chặt xong thì gỗ của nó đi đâu?
" alt=""/>Bộ Giáo dục: Vì phượng đổ mà chặt cây hàng loạt là thái quá
- Lời tòa soạn:VietNamNet nhận được bài viết của nghiên cứu sinh Phạm Hiệp, đề cập tới "Một số khía cạnh ít được phổ biến và có nhiều điểm trái chiều với quan điểm chung của phần đông giới chuyên môn cũng như công chúng đối với giáo dục ĐH tư thục tại Mỹ".
Sau lời đề dẫn, bài viết được chia thành 2 kỳ. Kỳ 1 tóm tắt một số điểm bất cập của khối phi lợi nhuận; kỳ 2 đưa ra một số lý giải, phân tích.Để có thêm một góc nhìn, dưới đây VietNamNet giới thiệu nội dung bài viết.
|
| ĐH Stanford - một trong số các trường thuộc khối Ivy League |
Đề dẫn:Một trong những đặc điểm quan trọng của giáo dục đại học toàn cầu hơn 30 năm qua là sự phát triển nhanh chóng của khu vực đại học tư thục, bao gồm cả lợi nhuận và phi lợi nhuận. Năm 2012, trên toàn thế giới, 56% số trường đại học là trường đại học tư, cung cấp dịch vụ đào tạo cho 31% tổng số sinh viên. Con số tương ứng tại khu vực Châu Á còn có phần “nhỉnh” hơn đôi chút (60% và 35%).
Việt Nam cũng nằm trong xu thế không thể đảo ngược kể trên. Tuy vậy, mặc dù giáo dục ĐH tư thục ra đời cũng khá lâu (từ 1989), nhưng cho đến nay, mức độ phát triển của khu vực này còn ở mức độ khá khiêm tốn so với thế giới. Năm 2013, cả nước chỉ có 83 trường ĐH, CĐ tư thục hoặc dân lập trong tổng số 421 trường trong cả nước (tỷ lệ 19%), đào tạo hơn 300.000 sinh viên trong tổng số gần 2 triệu sinh viên (tỷ lệ 15.6%). Nguyên nhân chính của việc này là do chúng ta vẫn chưa có một hệ thống chính sách đồng bộ, tường minh nhằm khuyến khích hai thành tố (cả phi lợi nhuận và vị lợi nhuận) của khu vực này phát triển lành mạnh, cạnh tranh sòng phẳng.
Trong các thảo luận về chủ đề nói trên trong những suốt hơn một năm qua trên các phương tiện truyền thông, các nhà nghiên cứu, giáo dục và giới chuyên môn thường lấy ví dụ về Mỹ, nơi được thừa nhận có hệ thống giáo dục đại học tư ra đời sớm và phát triển nhất trên thế giới, làm hình mẫu để so sánh và học tập.
Một cảm nhận chung là giáo dục đại học vị lợi nhuận tại Mỹ có chất lượng đang ngày càng bị “xói mòn” và ngược lại, giáo dục đại học phi lợi nhuận cần mới thực sự đem lại chất lượng cho người học. Chùm bài viết gồm 2 kỳ này đem đến một góc nhìn khác so với "cảm nhận chung" nói trên.
Mặt trái của đại học phi lợi nhuận
Nước Mỹ nổi tiếng với hệ thống giáo dục đại học phi lợi nhuận uy tín và có chất lượng bậc nhất thế giới.Việc được đi học tại các trường đại học này là ước mơ của hàng triệu sinh viên trong cũng như ngoài nước Mỹ. Điều này có được phần lớn là nhờ hệ thống chính sách tương đối hoàn chỉnh cũng như tầm nhìn và nỗ lực của các nhà giáo dục.
Tuy vậy, trong những năm gần đây, hệ thống này bắt đầu xuất hiện một số mặt trái, mà ngoài giới chuyên môn, không phải ai cũng biết đến. Dưới đây, xin được tóm tắt một số vấn đề chính:
Mặt trái thứ nhất là việc nhiều đại học tư phi lợi nhuận thu học phí quá cao. Phe ủng hộ lập luận: học phí (của đại học phi lợi nhuận) là hợp lý bởi nó tương ứng với chất lượng đào tạo và với cơ chế “không chia cổ tức cho cổ đông”, họ sẽ không có động lực thu phí cao bằng mọi giá giống như khu vực đại học vị lợi nhuận. Phe phản đối bác bỏ luận điểm này, họ chỉ ra rằng thực tế, đại học phi lợi nhuậnthu phí quá cao một cách bất hợp lý. Một ví dụ mà phe phản đối thường lấy để minh hoạ là việc các trường thuộc nhóm Ivy League (các đại học tư phi lợi nhuận hàng đầu tại Bờ Đông nước Mỹ), nơi có học phí lên tới 40.000-60.000 USD/năm gấp 2-4 lần mức học phí tương ứng tại các trường đại học công hoặc đại học tư vị lợi nhuận tại nước này. Ví dụ khác là việc sinh viên quốc tế hoặc trong nhiều trường hợp là sinh viên từ các Bang khác đến học tại các trường tư phi lợi nhuận thường bị thu phí gấp 1,5-2 lần sinh viên bản địa trong khi các đối tượng sinh viên này đều chỉ thụ hưởng một chương trình đào tạo như nhau.
|
| Một góc ĐH Harvard |
Mặt trái thứ hai là vấn đề bất bình đẳng, xuất phát từ chính bất cập thứ nhất. Vì học phí cao, con em các gia đình có thu nhập thấp sẽ ít có cơ hội được đi học tại các trường tư phi lợi nhuận. Một khảo sát mới đây của Hiệp hội quốc gia các nhà quản lý kinh doanh khối Đại học và Cao đẳng (National Association of College and University Business Officers) cho thấy chỉ 16% sinh viên thuộc các trường tư phi lợi nhuận hàng đầu hưởng trợ cấp từ chương trình Pell Grant (chương trình của Chính Phủ Mỹ hỗ trợ tài chính cho sinh viên nhà nghèo). Cũng theo nghiên cứu này, con số tương ứng đối với Đại học Texas tại El Paso, Đại học California tại Riverside và Đại học California tại Berkeley (là những đại học công có chất lượng tương đương các đại học tư phi lợi nhuận hàng đầu) là 59, 53 và 33%. Thực trạng này đang có xu hướng trầm trọng hơn trong những năm gần đây khi nhiều trường tư phi lợi nhuận bắt đầu áp dụng chính sách ưu tiên cho con em các gia đình có nhiều đóng góp tài chính, hiến tặng cho trường.
Mặt trái thứ ba là tình trạng chi tiêu bất hợp lý, hoang phí và thiếu hiệu quả tại các trường đại học tư phi lợi nhuận. Với học phí cao cộng với nguồn hiến tặng dồi dào từ phía xã hội (các cựu sinh viên, doanh nghiệp, người hảo tâm …), các trường đại học tư phi lợi nhuận luôn có nguồn lực tài chính vượt trội hơn hẳn so với khu vực đại học khác (đại học công và đại học tư vị lợi nhuận). Với nguồn lực như vậy, bên cạnh những khoản chi tiêu đúng địa chỉ, phe phản đối đã chỉ ra việc xuất hiện ngày càng nhiều những khoản chi hoang phí và thiếu hiệu quả tại các trường đại học tư phi lợi nhuận. Một bài viết trên tờ The Atlantic đăng tháng 10 năm ngoái chỉ ra trường hợp Đại học Princeton bỏ tới 30 triệu USD chỉ để xây dựng một khu ký túc xá “xa hoa” với sức chứa vỏn vẹn 500 sinh viên (trung bình 60.000 USD/đầu sinh viên).
Mặt trái thứ tư là sự mất cân đối trong đầu tư của nhà nước giữa học sinh trường tư phi lợi nhuận và trường công. Nhầm tưởng chung từ xã hội là các đại học tư phi lợi nhuận tự lo phát triển ngân sách từ nguồn “xã hội hoá” như nguồn hiến tặng của các cá nhân, tổ chức mà không có hỗ trợ nhà nước. Tuy vậy, với chính sách miễn thuế đối với các khoản hiến tặng đối đại học tư phi lợi nhuận, vô hình chung, với mỗi khoản tiền thu được từ hiến tặng, nhà nước cũng sẽ trợ cấp một phần một cách gián tiếp thông qua hình thức miễn thuế. Ví dụ, khoản tiền 30 triệu để xây ký túc xá tại Đại học Princeton ở trên trong thực tế được tài trợ bởi bà Meg Whitman, chủ tịch eBay. Với khoản tiền này thì bà Whitman sẽ được miễn thuế 10 triệu. Tức là, về bản chất, trong 30 triệu tiền xây ký túc xá của Đại học Princeton, bà Whitman chỉ tài trợ 2/3, 1/3 còn lại thực tế là từ tiền thuế của dân. Có thể thấy cơ chế khuyến khích hiến tặng cho trường đại học tư phi lợi nhuận hiện vẫn có lỗ hổng khiến cho việc miễn thuế có thể được áp dụng vào những khoản đầu tư không thực sự cần thiết. GS. Robert Reich, trong một nghiên cứu gần đây đã phát hiện ra một nghịch lý: trung bình một năm sinh viên của Đại học Princeton (một trường tư phi lợi nhuận) được nhà nước đầu tư qua đường miễn thuế lên tới 50.000 USD, gấp hơn 10 lần con số tương ứng của trường công thong thường (khoảng 4.000 USD).
(Tác giả xin chân thành cảm ơn TS. Vũ Thị Phương Anh, Trường ĐH Kinh tế - Tài chính Tp. HCM; ThS. Trần Ngọc Diệp, Trường ĐH Victoria Weillington, New Zealand đã đọc góp ý)
- Phạm Hiệp(Đại học Văn hoá Trung Hoa, Đài Loan)
(* Toàn bộ nội dung của bài viết này chỉ phản ánh quan điểm của tác giả)
Kỳ 2: Án oan đối với đại học tư vị lợi nhuận?" alt=""/>Góc nhìn khác về đại học phi lợi nhuận ở Mỹ
