Do ăn uống đau nhức, bên cạnh điều trị bằng kháng sinh, nam thanh niên còn điều trị vết thương ở miệng bằng cách uống thuốc nam và đắp các loại lá. Vài tháng sau, bệnh không thuyên giảm, anh mới đến Bệnh viện Ung bướu Hà Nội thăm khám trong tình trạng chảy máu miệng, hôi thối, có hiện tượng xâm lấn. 

Từ kết quả sinh thiết, các bác sĩ kết luận người bệnh mắc ung thư lưỡi giai đoạn 4. Nhận kết quả, thanh niên trẻ vô cùng sững sờ. Lúc này người bệnh đã bỏ qua “giai đoạn vàng” để điều trị, không thể phẫu thuật. Sau 1 năm người bệnh qua đời. “Bệnh nhân tử vong do nhiều nguyên nhân trong đó có nguyên nhân suy kiệt do không thể ăn uống. Đây là trường hợp rất đáng tiếc, khi bệnh nhân chủ quan với dấu hiệu nhỏ dẫn đến bệnh tiến triển nặng”. Từ đó, Ths.BS Thịnh khuyến cáo, khi xuất hiện vết loét, tổn thương trên da kéo dài (trên 3 tuần), người dân nên đi tầm soát để phát hiện bệnh, điều trị sớm.

Yếu tố nguy cơ gây bệnh ung thư

Theo GLOBOCAN, Việt Nam xếp thứ 91/185 về tỷ suất mắc mới và thứ 50/185 về tỷ suất tử vong trên 100.000 người. Tỷ lệ tử vong ở Việt Nam phổ biến nhất là ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đường tiêu hóa (dạ dày, đại- trực tràng) ung thư máu, tiền tuyến giáp, ung thư cổ tử cung. 

Nguyên nhân gây ung thư, theo Ths.BS Thân Văn Thịnh, chưa được chứng minh, nhận định rõ ràng. Ths.BS Thịnh nêu một số nhóm nguy cơ có thể gây ung thư: 

- Nguyên nhân do ô nhiễm môi trường sống, môi trường làm việc như nhiễm xạ không khí, nhiễm xạ nguồn nước… Ô nhiễm phóng xạ gây ra ung thư, đặc biệt ung thư giáp, ung thư máu, ung thư hạch. Ung thư da do tiếp xúc kéo dài với tia tử ngoại của ánh nắng mặt trời. Ung thư da bìu ở thợ sửa ống khói do tiếp xúc “mồ hóng”. Ung thư bàng quang hay gặp công nhân làm nghề tiếp xúc thuốc nhuộm vải…

- Nguyên nhân từ thói quen, tập tục ăn uống: Uống rượu, bia kéo dài gây một số bệnh ung thư khoang miệng, ung thư thực quản. Hút thuốc lá nguy cơ ung thư phổi, bàng quang… Ăn nhiều đồ muối, đồ nướng có liên quan ung thư dạ dày, nên tỷ lệ mắc cao ở các nước như Nhật Bản, Hàn Quốc… (những nước có tập quán ăn nhiều đồ sống, muối, đồ nướng), ăn nhiều đồ mỡ cũng được cho là dẫn đến ung thư đại trực tràng. Thực phẩm nhiễm nấm mốc như lạc mốc, ớt mốc đặc biệt chủng nấm Aspergillus Flavus dễ gây ung thư gan.

- Nguyên nhân do nhiễm khuẩn, virus: Ung thư vòm mũi họng, ung thư hạch liên quan virus Epstein-Barr - loại ký sinh trong môi trường đồ muối như cá muối, cua muối. Điều này cũng liên quan mật thiết đến tỷ lệ ung thư theo vùng miền. Ví dụ tỷ lệ ung thư vòm họng cao hơn ở miền Trung, miền Bắc nước ta do tập tục ăn uống của người dân. Ung thư dạ dày liên quan có tỉ lệ nhất định liên quan đến nhiễm vi khuẩn HP(Helicobacter Pylori) kéo dài… Nhiễm virus viêm gan B, C gây ung thư gan hay ung thư cổ tử cung, ung thư vùng vòm mũi họng do nhiễm virus HPV (lây truyền qua quan tình dục không an toàn) .

- Nguyên nhân do dùng thuốc hay các phương pháp can thiệp y học: Ung thư thứ phát sau điều trị hóa chất, xạ trị như: Ung thư tuyến giáp dễ gặp bệnh nhân sau xạ trị vùng đầu cổ, ung thư vú có thể dễ gặp hơn trên phụ nữ can thiệp thẩm mỹ, ung thư vú và nội mạc tử cung cao hơn khi đối tượng sử dụng thuốc tránh thai kéo dài…

-  Ngoài ra, một số ung thư do yếu tố gia đình, ví dụ ung thư đại trực tràng trong bệnh đa polyd gia đình. Ung thư vú, ung thư buồng trứng dễ mắc ở những phụ nữ có bà ngoại, mẹ, chị em gái bị trước đó.

- Ngày nay do lối sống lười vận động, dẫn đến béo phì cũng là điều kiện thuận lợi cho gia tăng liên quan một số bệnh ung thư: Dạ dày, đại trực tràng, vú…

Bí quyết giúp dự phòng ung thư

Ths.BS Thân Văn Thịnh cũng đưa ra các biện pháp dự phòng ung thư. Cụ thể, đầu tiên bệnh nhân phải ăn uống thực phẩm sạch, thực phẩm tránh nhiễm phóng xạ, tránh chất độc hại như thuốc trừ sâu, chất bảo quản thực phẩm, tránh thực phẩm nguy cơ gây ung thư đồ muối, đồ nướng, đồ mốc, hạn chế ăn thịt bảo quản

Người dân nên hạn chế dùng đồ uống có ga, có cồn như rượu bia để tránh ung thư thực quản, khoang miệng (ung thư lưỡi, niêm mạc miệng, amydal, hạ họng…). Nam bác sĩ cũng thông tin, vào dịp đầu năm mới, có ngày, bác sĩ thăm khám và sàng lọc 16 ca ung thư thực quản/ngày do liên quan đến yếu tố uống nhiều rượu bia. Không hút và bỏ thuốc lá (thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử) tránh nguy cơ ung thư phổi.

Một số yếu tố do thói quen sinh hoạt không khoa học, lười vận động béo phì. Cụ thể béo phì làm tăng tỉ lệ mắc ung thư vú, đại trực tràng, ung thư dạ dày… nên việc tập thể dục, chơi thể thao, kiểm soát cân nặng vô cùng quan trọng. Vận động cùng dinh dưỡng tốt, giảm Stress góp phần giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Trong quá trình làm việc, người lao động cần tăng cường bảo hộ lao động, tránh tiếp xúc các yếu tố như chì, asen… - những yếu tố có thể gây ung thư, đặc biệt ung thư tuyến giáp. Bên cạnh đó, người làm việc ngoài trời cũng cần có biện pháp chống ánh nắng mặt trời do liên quan ung thư da.

Th.BS Thịnh cũng nhấn mạnh, chúng ta nên hạn chế ăn thịt đỏ, tăng cường rau củ quả. Người dân cần tiêm vắc xin phòng một số bệnh ung thư như ung thư cổ tử cung, ung thư gan (vắc xin ngừa HPV, viêm gan B).

Đặc biệt, điều quan trọng là người dân nên khám sức khỏe định kỳ, tầm soát các loại ung thư để phát hiện và điều trị bệnh sớm. 

Món ăn từ loại quả dễ tìm giúp giải độc gan, phòng ung thư

Năm 2019 chỉ tiêu tuyển sinh vào các trường ĐH, CĐ tăng, trong khi số lượng thí sinh đăng ký xét tuyển giảm nhẹ.

Cụ thể, tổng chỉ tiêu của các trường năm nay tăng hơn 7% trong khi tổng số nguyện vọng đăng ký giảm hơn 5%.

Tỷ lệ nguyện vọng đăng ký xét tuyển đại học theo các tổ hợp. Đồ hoạ: Thuý Nga

Trung bình mỗi thí sinh đăng ký 3,94 nguyện vọng; cá biệt có 1 thí sinh Hà Nội đăng ký tới 50 nguyện vọng.

"Con số trung bình này cho thấy công tác truyền thông và hướng nghiệp bước đầu có kết quả tích cực. Các em đã biết định hướng xác định thế mạnh, sở trường năng lực của mình. Đồng thời, giảm bớt chuyện đăng ký nhiều nguyện vọng để để đi câu" - bà Phụng nhìn nhận.

Kết thúc quá trình thu nhận đăng ký xét tuyển đại học, đã có 653.278 nguyện vọng đăng ký, giảm 5,14% so với năm 2018.

Trong số này, 90% nguyện vọng đăng ký vào 5 tổ hợp xét tuyển phổ biến là A, B, C, D, D1. 10% còn lại đăng ký vào 133 tổ hợp khác. 

Bà Phụng giải thích thêm, một số "tổ hợp lạ" (như xét tuyển ngành Công nghệ Thông tin bằng tổ hợp có môn Ngữ văn của năm 2018) sau khi thực hiện không có hiệu quả đã không còn xuất hiện trong kỳ thi năm nay.

Tại sao chỉ tiêu tuyển sinh 2019 tăng?

Bà Phụng giải thích năm nay chỉ tiêu tuyển sinh của các trường ĐH, CĐ tăng do 3 nguyên nhân.

Thứ nhất, năng lực đào tạo của các trường tăng (chẳng hạn số lượng giảng viên đã tăng từ 72.000 lên 79.000 người).

Thứ hai, trước đây, những trường chưa được kiểm định thì không được tăng chỉ tiêu so với năm trước liền kề. Năm nay, đã có hơn 120 trường được kiểm định chất lượng, dẫn đến chỉ tiêu được giao nâng lên.

Thứ ba, cơ quan quản lý bắt đầu xem xét việc "tính bù chỉ tiêu" cho các trường làm tốt việc sàng lọc sinh viên trong quá trình đào tạo. Cụ thể, những trường có số lượng "đầu ra" thấp hơn "đầu vào", tạo sự cạnh tranh về chất lượng cho sinh viên trong quá trình học, sẽ được xem xét tính bù chỉ tiêu tuyển mới, để đảm về học phí của các cơ sở đại học này.

Bà Phụng cũng lưu ý chỉ tiêu là năng lực tối đa mà các trường được tuyển. Còn thực tế các trường chỉ tuyển được 80-85%, chứ cả hệ thống chưa đạt được tỉ lệ tuyển sinh 100%.

Trong năm 2019, chỉ tiêu tuyển sinh các trường sư phạm cũng tăng từ 35.000 của năm 2018 lên tới 46.000.

Giải thích về điều này, bà Phụng cho rằng: Bộ đã chỉ đạo Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục khảo sát nhu cầu đào tạo giáo viên từ 2018-2025 của các địa phương. Năm 2019, nhu cầu giáo viên của các tỉnh đưa lên tăng so với năm trước. Đây cũng là 1 lý do khiến chỉ tiêu tuyển sinh ngành sư phạm tăng lên, cùng với các lý do trên.

Thuý Nga - Hạ Anh

Bộ Giáo dục giải thích để địa phương chấm môn văn thi THPT quốc gia

Tại buổi thông tin về kỳ thi THPT quốc gia năm 2019 ngày 11/5, Bộ GD-ĐT đã lý giải việc năm 2019 vẫn để các địa phương chủ trì khâu chấm thi tự luận.