Năm 2024 đã có những bước tiến so với giai đoạn trước, tiêu biểu là sự phối hợp giữa 3 lực lượng chính gồm A05 (Bộ Công an), Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) và Cục trẻ em (Bộ LĐTB&XH) trong việc kết nối các cơ quan, đơn vị khác để tổ chức tập huấn toàn quốc cho hơn 24.000 người về công tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng.

“Chúng ta cũng đã có Mạng lưới ứng cứu, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, Câu lạc bộ bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng. Tuy vậy, giai đoạn tới, việc quan trọng là phải làm sao để có thể kết nối, phối hợp chặt chẽ hơn thông qua các cuộc họp giao ban được duy trì thường xuyên hơn”, bà Nguyễn Thị Nga chia sẻ.

Theo bà Trần Vân Anh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững – MSD, quyền tham gia của trẻ em đã được quan tâm thúc đẩy trong nhiều môi trường, từ đó góp phần nâng cao hiệu quả tham gia của trẻ em và đảm bảo quyền trẻ em ở Việt Nam. Tuy nhiên, sự tham gia của trẻ em trong gia đình, nhà trường, cộng đồng và môi trường mạng vẫn chưa đồng đều và còn nhiều hạn chế.  

Minh chứng cho nhận định của mình, bà Trần Vân Anh điểm ra một số kết quả nổi bật trong khảo sát ‘Tiếng nói trẻ em Việt Nam’ mới được MSD thực hiện.

Nghiên cứu của MSD cho thấy, bên cạnh các môi trường gia đình, trường học, cộng đồng, môi trường mạng đang ngày càng có vai trò quan trọng trong đời sống của trẻ em. 

Cụ thể, theo kết quả khảo sát, có tới 83,9% trẻ em được khảo sát có sử dụng điện thoại, và tỷ lệ trẻ có sử dụng mạng xã hội là 86,1%.

97% trẻ em được khảo sát sử dụng điện thoại từ 1 giờ/ngày, trong đó gần 27% sử dụng điện thoại từ 5 giờ/ngày. Mục đích sử dụng lớn nhất là giải trí, chiếm tới 86%; trong khi tỷ lệ sử dụng cho các mục đích học tập, tìm kiếm thông tin, giao lưu kết bạn lần lượt là hơn 75%, trên 66% và hơn 57%.

Phó Viện trưởng MSD Trần Vân Anh cho hay, một điểm đáng mừng qua ghi nhận từ kết quả khảo sát là tỷ lệ trẻ em Việt Nam đã được học những nội dung, kĩ năng để bảo vệ bản thân trên môi trường mạng là khá cao.

Các nội dung quan trọng như cách phòng ngừa và bảo vệ bản thân trên mạng xã hội, các nguy cơ và rủi ro từ mạng xã hội, phòng ngừa lạm dụng và xâm hại tình dục qua mạng xã hội... đều có tỷ lệ trên 70%. Nội dung về phòng ngừa bắt nạt qua mạng xã hội có tỷ lệ thấp nhất, cũng đạt 63,4%.

Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ em hoàn toàn tự tin về kiến thức và kỹ năng ứng phó với các rủi ro từ mạng xã hội hiện chưa cao. Điều này tiềm tàng những nguy cơ với việc sử dụng Internet an toàn của trẻ em.

Khảo sát của MSD cũng chỉ ra rằng, tỷ lệ trẻ em tự học các kiến thức, kỹ năng tự bảo vệ bản thân trên môi trường số qua mạng xã hội lại có tỷ lệ cao nhất trong các kênh thông tin.

“Đây là một điều tích cực, song cũng hàm chứa nhiều rủi ro xuất phát từ việc nhận thức của trẻ em còn chưa đầy đủ, cũng như những thông tin, kiến thức trên mạng xã hội luôn luôn cần kiểm chứng về độ chính xác”, chuyên gia MSD nhận xét.

Vì thế, chuyên gia MSD khuyến nghị, cần tăng cường các kênh thông tin khác, nhất là các thông tin từ trường học, bởi hiện nay tỷ lệ trẻ em học các kỹ năng bảo vệ bản thân trên mạng qua kênh này còn khá thấp, chỉ đạt 56%.

Song song đó, cha mẹ cũng cần nâng cao kĩ năng về an toàn, an ninh mạng để có thể đồng hành và hỗ trợ con mình trong khi tham gia môi trường trực tuyến, vì hơn một nửa trẻ em tham gia khảo sát cho biết các em tìm hiểu kiến thức, kiến thức qua cha mẹ.

Mới đây nhất, khi đến Hà Tĩnh, Lindo được Quang Linh và một vài người bạn Việt Nam đưa tới huyện Kỳ Anh để trải nghiệm món mực nhảy Vũng Áng. Dù trước đó từng nếm thử nhiều món Việt khiến khách Tây cũng cảm thấy “khó nhằn” như mắm tôm, trứng vịt lộn,… nhưng chàng trai châu Phi vẫn không giấu nổi sự hoang mang trước đặc sản nhảy tanh tách, “ăn tươi nuốt sống” tại đây.

Ở Hà Tĩnh, mực ở vùng biển Vũng Áng nổi tiếng với độ tươi ngon, vị ngọt thanh, khác hẳn mực ở những vùng khác bởi mực sống tự nhiên trong môi trường nước biển sâu và mặn.

Thời điểm mực ở đây ngon nhất là khoảng từ tháng 2 đến tháng 7 âm lịch hàng năm. Sau khi được đánh bắt từ biển, ngư dân đưa mực về nuôi dưới lồng bè trong môi trường nước biển sạch. Khi nào có khách, người ta mới dùng vợt để bắt mực lên.

Khi vớt lên, mực vẫn bật tanh tách, mắt và thân mực nhấp nháy liên tục nên người dân thường gọi là “mực nhảy” hay “mực nháy”. Cũng bởi vậy mà mực ở đây luôn tươi ngon và ngọt.

Mực nhảy Vũng Áng là đặc sản nổi tiếng ở Hà Tĩnh, thường được chế biến thành hai món ngon phổ biến nhất là gỏi mực và mực hấp (Ảnh: Đặng Đức Thắng)

Vì là đặc sản có tiếng nên mực nhảy được bán với giá thành khá cao, dao động từ 500.000 - 600.000 đồng/kg. Có thời điểm, mực nhảy tăng giá lên tới 800.000 – 900.000 đồng/kg song vẫn được nhiều thực khách biết đến và tìm mua thưởng thức.

Mực nhảy được chế biến thành nhiều món, phổ biến nhất là gỏi và hấp, ăn kèm mù tạt hoặc nước mắm gừng, kẹp lá lốt. Hai món này được nấu nướng đơn giản nhưng đảm bảo giữ nguyên vị ngon, ngọt thanh của mực tươi.

Đặc biệt, có một cách thưởng thức khác được người địa phương ưa chuộng khi nếm thử đặc sản mực nhảy Hà Tĩnh. Đó là vớt mực từ lồng nuôi, rửa qua nước lọc rồi chấm trực tiếp vào nước chấm ăn kèm từ xì dầu, mù tạt và các gia vị khác.

Tới một nhà bè nuôi mực nhảy, Quang Linh không ngần ngại thử ngay món đặc sản “ăn tươi nuốt sống” nổi tiếng này. Anh còn cẩn thận, tỉ mỉ hướng dẫn Lindo cách ăn sao cho ngon, đúng chuẩn người bản địa.

Chàng trai châu Phi tỏ ra hoang mang, nhăn nhó khi thấy Quang Linh thưởng thức món đặc sản "ăn tươi nuốt sống" (Ảnh chụp màn hình)

Tuy nhiên, khác với tưởng tượng và mong đợi, chàng trai châu Phi tỏ ra rất dè chừng và có phần lo lắng trước món ăn này. Vốn là người yêu thích và am hiểu ẩm thực Việt, từng thưởng thức nhiều món Việt mà khách Tây cũng “toát mồ hôi” như trứng vịt lộn, mắm tôm,… nhưng Lindo không giấu nổi biểu cảm hoang mang, e sợ.

Anh liên tục lắc đầu, né tránh và nhăn mặt khi được người bạn thân gợi ý thưởng thức món mực nhảy. Tuy nhiên, giữa những sự cổ vũ, khích lệ từ mọi người xung quanh khích lệ, vị khách người Angola cũng “nhắm mắt nhắm mũi” nếm thử miếng đầu tiên.  

Lindo thừa nhận không thể ăn món mực sống trứ danh nơi đây dù đã rất cố gắng nếm thử hai lần (Ảnh cắt từ clip)

Dù cố gắng nhưng Lindo thừa nhận thực sự không thể ăn món mực sống của người Hà Tĩnh. Sau khi từ bỏ tại lần thử đầu tiên, chàng trai 26 tuổi tiếp tục nếm lại vị của món ăn này tại lần thứ hai. Nhưng vì khẩu vị không phù hợp nên anh đành “buông xuôi” trước thứ đặc sản trứ danh của vùng đất nơi đây.

Tuy không thể ăn được món mực nhảy Hà Tĩnh nhưng Lindo nhận xét, ẩm thực Việt Nam có nhiều món ngon, anh có thể thưởng thức nhiều lần không chán. Trước đó, với lịch trình khám phá và trải nghiệm ở Hà Nội, vị khách châu Phi này cũng có cơ hội nếm thử loạt đặc sản trứ danh như phở gà, trứng vịt lộn, bún đậu mắm tôm, nem rán, bánh mì thịt nướng,… Anh thậm chí ăn hết hai bát phở gà cùng lúc và “chén sạch” 4 quả trứng vịt lộn, liên tục xuýt xoa khen ngon.

Phan Đậu