- 

Những chuyến tàu đầu tiên

Một chuyến tàu đợi khách trong sân ga

Ông ngồi với tôi nhâm nhi ly cà phê trước rạp hát Long An. Vốn là bạn vong niên, ít có dịp gặp nên khi ngồi với nhau ông có nhiều chuyện để nói. Nhưng, không biết tại sao hôm nay ông trầm ngâm như thế... Chợt, ông chỉ tay xéo về phía quốc lộ rồi hỏi tôi: "Chú có còn nhớ nơi đây là sân ga Tân An của tuyến xe lửa Saigon - Mỹ Tho không?

Ông Sáu Tâm (90 tuổi, TP Long An) kể: "Sân ga Tân An trước 1975 được dùng làm đồn Quân cảnh tư pháp. Khi tuyến xe lửa Sài Gòn - Mỹ Tho còn hoạt động, nơi đây hàng ngày rất đông người đến và đi bằng phương tiện hiện đại nhất thời bấy giờ là xe lửa.

Tuyến xe lửa Sài Gòn - Mỹ Tho được xây dựng từ năm 1881 khi giao thương giữa Sài Gòn và các tỉnh miền tây chỉ có đi ghe và xe ngựa. 

Sau khi toàn bộ miền Nam trở thành thuộc địa, người Pháp nhìn thấy rõ tiềm năng kinh tế của miền Tây nên đã quyết định xây dựng tuyến đường sắt xuyên qua Nam kỳ lục tỉnh. 

Tuy nhiên do mức vốn đầu tư quá lớn, họ chỉ làm được đến Mỹ Tho có chiều dài 70km với khổ đường 1m. Tuyến đường sắt này là tuyến đường sắt đầu tiên ở Việt Nam, đánh dấu bước mở đầu của đường sắt trên toàn cõi Đông Dương.

Chuyến tàu "mở hàng" tuyến Sài Gòn - Mỹ Tho vào ngày 20/7/1885. Ảnh: Maison Asie-Pacifique (MAP)

Sau 4 năm xây dựng ngày 20/7/1885 chuyền tàu đầu tiên rời ga Sài Gòn hụ còi vang rền tiến về Mỹ Tho. Tuy nhiên, một trở ngại đã làm chậm chuyến đi do sự ngăn cách của 2 con sông Vàm Cỏ Đông qua Bến Lức và Vàm Cỏ Tây của Tân An.

Trong 4 năm xây dựng đó nhà thầu là công ty Société Générale des tramways à vapeur de Cochinchine (SGTVC) đưa toàn bộ vật liệu xây dựng từ Pháp sang. Họ đã huy động một lực lượng lao động lên đến 11.000 người để phục vụ công trình. Chính phủ Pháp cũng đã hỗ trợ thêm nhiều sĩ quan công binh, kỹ sư công chánh. Tốn phí cho tuyến đường này lên đến 12 triệu Francs (đơn vị tiền tệ của Pháp)".

Ông Sáu Tâm nói tiếp: "Sau khi chiếm toàn bộ Việt Nam và đặt Nam kỳ là xứ thuộc địa, người Pháp nghĩ ngay đến việc phát triển giao thông để tận thu tài nguyên. 

Ý tưởng ban đầu của họ không phải chỉ một đoạn ngắn từ Sài Gòn đến Mỹ Tho mà muốn nối tuyến xuyên Việt kéo dài sang tận Phnom Penh, Campuchia. 

Thế nhưng do trở ngại bởi địa hình. Hai con sông Tiền và sông Hậu đã ngăn bước tiến của người Pháp nên đường sắt chỉ dừng lại ở ga cuối cùng là ga Mỹ Tho, nằm sát bờ sông Tiền.

Mặc dù chỉ là một đoạn đường ngắn nhưng tuyến đường sắt Sài Gòn - Mỹ Tho trong suốt 70 năm đã phục vụ một cách thiết thực nhu cầu đi lại của người dân".

Phà 'cõng' xe lửa qua sông

Câu chuyện này ông Sáu Tâm nghe ông nội của ông kể lại. Ông cho biết thêm, ngày đó, trong suốt năm đầu tiên, xe lửa không qua được 2 con sông Vàm Cỏ. Chính ông nội của ông đã từng đứng ở bờ sông Vàm Cỏ Tây xem họ đưa xe lửa qua sông.

Cõng tàu qua sông

Xe lửa tới bờ sông dừng lại. Các toa xe được tách rời ra rồi theo đường ray nối với phà lần lượt lên phà. Chiếc phà này khá lớn chạy bằng hơi nước mỗi chuyến chở được 10 toa. Trên phà có một thiết bị khi sang bờ bên kia sẽ làm động tác nối với đường ray trên đất để tàu lên bờ.

Hồi đó, xe hơi chưa ra đời. Giao thông từ nơi này sang nơi khác chỉ có đi ngựa hoặc ghe. Vì vậy, khi thấy đoàn tàu hỏa chạy băng băng trên đường ai cũng thích thú, lại còn được "cõng" qua sông một cách ngoạn mục như thế thì quả là chuyện có nằm mơ cũng không thấy được.

Phà "cõng" toa tàu không phải là giải pháp hay, chẳng qua là chữa cháy trong lúc chờ đợi. Người Pháp vừa thi công công trình vừa đặt hãng Eiffel khi đó chế tạo nên 2 cây cầu gồm cầu sắt Bến Lức (bắc qua sông Vàm Cỏ Đông) và cầu Tân An (bắc qua sông Vàm Cỏ Tây) cho xe lửa qua sông. 

Tháng 5/1886, 2 cây cầu sắt Bến Lức và Tân An hoàn thành. Tuyến tàu hỏa Sài Gòn - Mỹ Tho chạy suốt không cần phải trung chuyển qua phà và rút ngắn được thời gian. Từ đó người Sài Gòn đến Mỹ Tho và ngược lại sử dụng tàu hỏa rất thuận tiện, nhanh chóng.

Ông Sáu Tâm dứt lời, bùi ngùi nhìn về hướng sân ga cũ. Giờ này, chuyến tàu thứ 2 sắp đi qua. Ông nói: "Hồi đó, tiếng còi tàu như đồng hồ báo giờ. Giờ nhìn lại nơi đây sân ga không còn nhưng tiếng còi tàu vẫn còn vang mãi trong ký ức...".

(Còn tiếp)

Trần Chánh Nghĩa

Tập trung chuyển đổi sang mô hình “lấy người bệnh làm trung tâm”

Ngành y tế Việt Nam đang đứng trước nhu cầu ngày càng cao về chăm sóc sức khỏe của người dân do sự gia tăng và già hóa dân số cùng với mức sống được cải thiện.

Theo TS.BS. Dương Huy Lương - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế, thống kê từ nhiều năm trước cho thấy người Việt Nam mỗi năm sẽ chi khoảng 2 tỷ USD để sang nước ngoài khám chữa bệnh, con số này có thể tăng lên thành 3 - 4 tỷ USD trong thời gian tới. 

Do đó, các nhóm giải pháp hướng đến mục tiêu Việt Nam trở thành trung tâm chăm sóc sức khoẻ của khu vực cần tập trung đẩy mạnh toàn diện trên nhiều yếu tố, từ đào tạo nhân lực y tế chất lượng cao, đầu tư cơ sở hạ tầng tốt, phát triển y tế chuyên sâu, du lịch y tế kết hợp y học hiện đại và y học cổ truyền, đẩy mạnh chuyển đổi số, nghiên cứu, phát triển, đổi mới sáng tạo, đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến hoạt động khám chữa bệnh, chi phí y tế cạnh tranh… 

Theo Ths.BS Dilshaad Ali Bin Abas Ali - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần y khoa Hoàn Mỹ, để đáp ứng được nhu cầu của người bệnh, đặc biệt trong bối cảnh dân số gia tăng và ngày càng già hóa, ngành y tế cần chuyển đổi từ mô hình hoạt động tập trung vào bệnh viện sang mô hình “lấy người bệnh làm trung tâm”. 

Với mô hình mới này, ngành y tế không chỉ tập trung vào trải nghiệm của người bệnh tại bệnh viện mà cần xây dựng một hệ thống có thể cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ngay tại nhà thông qua các ứng dụng số. Mô hình này nếu thực hiện thành công sẽ giúp giảm chi phí y tế cho người bệnh. 

Hiện Y khoa Hoàn Mỹ đang xây dựng hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe đa thương hiệu, kết hợp sức mạnh của công nghệ dữ liệu để mang đến trải nghiệm xuyên suốt, liền mạch cho người bệnh dù là tại nhà hay tại bệnh viện. 

Công bằng trong tiếp cận y tế 

Một yếu tố quan trọng khác được các đại biểu quan tâm thảo luận là khả năng tiếp cận dịch vụ y tế với mô hình chăm sóc sức khỏe công bằng đến người dân. Bên cạnh sự tăng nhanh của tầng lớp trung lưu với khả năng chi trả cao hơn cho chăm sóc sức khỏe, vẫn còn phần lớn người dân Việt Nam đang tìm kiếm dịch vụ y tế tư nhân có chất lượng tốt hơn với chi phí hợp lý. Vì thế, sự chuyển đổi của ngành y tế cần đáp ứng được nhu cầu của người có thu nhập cao để đưa 2 tỷ USD chi phí sang nước ngoài khám chữa bệnh quay về Việt Nam, và cả nhu cầu của người có thu nhập trung bình và dưới mức trung bình. 

Với các bệnh viện và phòng khám tại tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, TP.HCM và mục tiêu mở rộng trên toàn quốc, mạng lưới Thuận Mỹ hứa hẹn góp phần giúp người dân có thu nhập trung bình có cơ hội tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng.

Tại sự kiện, các chuyên gia quốc tế cũng mang đến những báo cáo phân tích và giải pháp về chuyển đổi y tế từ các nước có nền y tế tiên tiến như Anh và Úc. Trong đó, hai chuyên gia từ Strasys - ông Nadeem Moghal, Giám đốc điều hành và ông Mark Jennings, Giám đốc Giải pháp và Dịch vụ đã chia sẻ về hệ thống chăm sóc sức khỏe tích hợp và bài học thực tiễn trong đổi mới từ hệ thống chăm sóc truyền thống sang cách tiếp cận dịch vụ chăm sóc hiệu quả và bền vững trên quy mô lớn. Strasys là đơn vị tư vấn hàng đầu về phân tích và đổi mới trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tại Anh.

Song song đó, với xu thế phát triển của thời đại số hóa, các quy trình chăm sóc sức khỏe được tối ưu bằng luồng dữ liệu giữa các thiết bị y tế và mô hình máy tính là điều tất yếu. 

Tại sự kiện, diễn giả James Anibal - Nhà nghiên cứu về công nghệ chăm sóc sức khỏe và thiết bị đeo - Đại học Oxford, đã có những chia sẻ về mô hình chăm sóc sức khỏe với sự hỗ trợ của kỹ thuật số. Mặc dù còn nhiều thách thức, tuy nhiên mô hình này đã chứng minh được tiềm năng và lợi thế trong việc tối ưu chi phí, thời gian và khả năng tiếp cận của người bệnh. Trong tương lai, các ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp cho đội ngũ y bác sĩ trên toàn cầu giảm thiểu sai sót trong quá trình khám, chữa bệnh, từ đó cải thiện được chất lượng chăm sóc sức khỏe. 

Hiện tầm nhìn của ngành y tế là phấn đấu đưa Việt Nam trở thành quốc gia thu hút du lịch - sức khỏe - y tế - nghỉ dưỡng trong vòng 20 năm tới, đóng góp ngoại tệ cho ngân sách quốc gia, tạo động lực nâng cấp hệ thống bệnh viện trở thành nền “công nghiệp y tế” trong tương lai. Trong đó, một trong những nhiệm vụ phát triển TP.HCM đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là xây dựng hệ thống y tế tiên tiến, hiện đại, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ cao, phát triển một số lĩnh vực tiếp cận trình độ công nghệ thế giới, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm chăm sóc sức khoẻ khu vực ASEAN. 

Bích Đào