Chị Diễm Ly sinh ra ở Đà Lạt và đã từng theo bố mẹ đi làm vườn từ nhỏ nên đối với chị trồng các loại rau, củ, quả là chuyện nhỏ. Lúc về Malaysia, gia đình chồng chị đã có sẵn vườn rau và vườn hoa do ba chồng chị trồng và chăm sóc.

Cho đến nay, việc trồng và chăm sóc cũng do bố chồng chị đảm nhận, chị chỉ mang hạt từ Việt Nam sang, hướng dẫn cách trồng và thỉnh thoảng phụ bố nhổ cỏ, tưới nước, thu hoạch rau và chế biến các món ăn cho gia đình.

Chị Ly bên giàn bí đao sai trĩu

Giống bí đao là do vô tình nhà chị mua về ăn lấy hạt gieo thử, hạt lên cây và ra hoa kết quả ngoài mong đợi.

Khi chia sẻ cách trồng và chăm sóc bí đao trong vườn nhà, chị Ly cho biết bí đao là giống cây thân leo, thích hợp gieo hạt khoảng tháng 2 và tháng 9 – khi thời tiết mát mẻ.

Trước khi gieo hạt, cần chuẩn bị đất thật tốt để cây có thể sinh trưởng nhanh và sai quả. Trộn đều đất với ít phân bò hoặc phân gà đã ủ càng lâu càng tốt (phân đã hoai mục) rồi cho vào chậu, lúc này chỉ cần chậu nhỏ, đường kính khoảng 25-30cm. Ủ đất 3 ngày và lưu ý tưới đủ hai lần vào buổi sáng và chiều để giữ ẩm cho đất.

Đối với việc chọn giống, chị Ly cho biết cần chọn hạt giống khỏe và chắc. Nếu hạt đã phơi khô thì nên ngâm hạt trong nước ấm qua đêm hoặc ngâm hạt từ sáng đến chiều rồi mới gieo trực tiếp lên đất đã ủ.

Nếu lấy hạt tươi từ bí già thì không cần ngâm nước ấm, có thể gieo trực tiếp xuống đất luôn. Gieo từ hạt tươi tỷ lệ nảy mầm cao và nhanh hơn gieo từ hạt khô. Đào lỗ sâu chừng 1cm và cho hạt vào rồi lấp đất lại. Một chậu gieo chừng 3, 4 hạt là vừa để hạt có thể hấp thụ đủ chất dinh dưỡng. Lưu ý để chậu ở nơi ít nắng.

Gieo hạt bí đao trong chậu cây

Cây con sau 15 ngày gieo hạt, lúc này cây rất cần ánh nắng, nên mang chậu ra nơi có nắng trực tiếp. Lưu ý cung cấp đủ nước, tưới cây 2,3 lần một ngày để cây sinh trưởng tốt.

Theo chị Ly, khi cây được bốn lá thì nên tách cây ra trồng trực tiếp xuống đất hoặc trồng cây vào thùng và chậu lớn. Lưu ý gốc bí đao rất to nên nếu bạn trồng bí trong chậu thì nên chuẩn bị sẵn các loại chậu có chiều cao tối thiểu 50-60cm và đường kính 40-50cm để có đủ đất cho cây phát triển và tiện việc bón phân. Ngoài ra, ủ vỏ trái cây trực tiếp ngay xuống gốc sẽ giúp cây phát triển tốt.

Gốc bí đao sau 4 đợt thu hoạch

Sau khi tách cây ra chậu khác hoặc trồng trực tiếp xuống đất, tưới nước một ngày ba lần và chờ cây bén rễ. Sau 10 ngày kể từ ngày tách cây, lưu ý bón thêm ít phân sạch (loại phân dùng bón rau organic).

Vào lúc chiều tối, bón phân cách gốc cây chừng 5cm trước khi tưới để phân thấm xuống đất. Lúc này cây phát triển rất nhanh, tầm 2 tuần sau là cây có tua cuốn. Khi đó, cần chuẩn bị dây buộc để cây leo lên giàn. Buộc một đầu dây lên giàn, còn đầu kia buộc vào viên gạch nặng đặt sát gốc bí để tua cuốn bám vào dây và leo lên giàn.

Bí đao leo dây lên giàn

Chị Ly cho biết, khoảng 50 ngày từ ngày gieo hạt, bí đao bắt đầu ra hoa kết quả, lúc này tiếp tục bón phân cho cây (bón ít phân gà hoặc phân cá quanh gốc). Nếu có vỏ dưa hấu, dứa, cam quýt thì xếp quanh gốc bí đao sau đó lấp đất lên trên và tưới nước hai lần vào sáng và chiều.

Bí đao ra hoa kết quả

Tiếp tục bón thêm một đợt phân sạch quanh gốc cây để cây phát triển hết công suất. Nếu không có phân sạch, có thể thay thế bằng cách bón ít phân đạm, phân lân và kali để cây có đủ dinh dưỡng và phát triển tốt nhất.

Đến ngày thu hoạch (khoảng 65 ngày kể từ ngày gieo hạt), chị Ly lưu ý rằng chỉ tưới nước ngay gốc bí hai lần mỗi ngày vào buổi sáng và chiều. Không nên tưới nước lên hoa hoặc quả non, chúng sẽ bị ẩm ướt, dễ thối và rụng.

Vườn bí đao cận kề ngày thu hoạch

Sau một tháng ra quả đầu tiên, giàn bí đao đã say quả và phân bổ đều trên giàn, nhìn rất đẹp. Từ ngày thu hoạch trái đầu tiên đến ngày hết trái khoảng 2 đến 3 tháng.

Chị Ly chỉ trồng một cây bí đao mà cho ra 3 đến 4 đợt quả, mỗi đợt có khoảng 12-15 quả, mỗi quả nặng trung bình 3,5 - 4kg

Sau mỗi đợt thu hoạch, cần tỉa (cắt bỏ) hết những lá to, lá vàng trên giàn bỏ đi, chỉ chừa lại lá non gần ngọn để cây tập trung dinh dưỡng ra hoa và nuôi đợt quả mới.

Cắt bỏ lá già để cây tập trung dinh dưỡng nuôi đợt quả mới

Sau mỗi kỳ thu hoạch hết quả lớn (vì sẽ luôn có hoa và quả nhỏ của đợt mới trên giàn), tiếp tục bón thêm một lượt phân nữa để cây đủ dinh dưỡng nuôi đợt quả mới.

Theo Khám phá

Tham dự hội nghi có lãnh đạo 63 tỉnh, thành phố, lãnh đạo một số bộ, ngành và đông đảo các chuyên gia ngành dược liệu.

Quang cảnh của hội nghị

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đề nghị lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương tìm các giải pháp khắc phục những hạn chế, bất cập của ngành dược liệu cổ truyền Việt Nam; thống nhất những giải pháp để quyết tâm đưa ngành sản xuất dược liệu đi vào quỹ đạo phát triển mạnh mẽ, phát huy tiềm năng, lợi thế ngàn đời nay của đất nước. Đồng thời,Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, điều này thể hiện sự quan tâm lớn của chính quyền các cấp đối với nền y học cổ truyền Việt Nam và phát triển vùng dược liệu để từ đó, vận dụng, triển khai tại địa phương mình, ngành mình.

Thủ tướng Nuyễn Xuân Phúc nêu rõ, trong giai đoạn phát triển mới, Nhà nước ta luôn xác định y học hiện đại kết hợp với y học cổ truyền. Với điều kiện tự nhiên đặc thù của nước ta ¾ là rừng, núi, hơn nữa có trên 5.000 cây thuốc quý có khả năng chữa bệnh. Đây là một lợi thế ở tất cả các địa phương trên cả nước để phát triển phục vụ nhân dân và tiến tới xuất khẩu đem lại nguồn thu cho nền kinh tế. Trên tinh thần đó, Thủ tướng nhấn mạnh, mục tiêu của hội nghị này nhằm nhận thức lại cho đúng; đồng thời tập trung hình thành chủ trương, biện pháp phát triển dược liệu Việt Nam thời gian tới, cho phù hợp với tiềm năng dược liệu của đất nước.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc phát biểu chủ trì tại hội nghị

Đặc biệt, tại hội nghị, Thủ tướng cũng đề nghị các bộ ban ngành cũng như các địa phương cần bàn cách khắc phục những hạn chế, bất cập trong lĩnh vực dược liệu như: Làm thế nào để phát huy được ở mọi vùng miền, quy hoạch phát triển theo chuỗi giá trị; không sản xuất manh mún… và tạo đầu ra bền vững; năng suất cao, thất thoát ít.

Hơn nữa, công tác chế biến còn bất cập, nhiều loại dược liệu quý có nguy cơ cạn kiệt. Việc nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ dược liệu còn manh mún, sản phẩm còn nhỏ lẻ, chưa đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa và xuất khẩu.

Khẳng định chủ trương của Đảng, Nhà nước xác định y học cổ truyền là một kho báu để khai thác, phát huy tiềm năng lợi thế to lớn này, Thủ tướng cho rằng phát triển ngành dược liệu không chỉ có xóa đói giảm nghèo mà còn có thể mang lại sự giàu có cho một bộ phận người dân.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đi thăm quan và chụp ảnh lưu liệm với các gian hàng trưng bày sản phẩm dược liệu

Thủ tướng chỉ đạo hội nghị ngoài đánh giá thực trạng, cần đề xuất những chính sách, cơ chế để thu hút đầu tư, nhất là các doanh nghiệp tham gia nuôi trồng, chế biến dược liệu. Thủ tướng nêu yêu cầu: Cần đặt vấn đề đầu tư, sản xuất loại dược liệu gì, ở đâu; cần coi dược liệu là sản phẩm quốc gia, áp dụng chính sách cơ chế đặc thù để khuyến khích.

Theo Bộ Y tế, Việt Nam được đánh giá là một quốc gia có tiềm năng lớn về dược liệu trong khu vực Đông Nam Á và trên thế giới. Thống kê của Viện Dược liệu cho thấy, tính đến nay đã ghi nhận 5.117 loài thực vật và nấm, 408 loài động vật và 75 loại khoáng vật có công dụng làm thuốc ở Việt Nam. Trong số đó, khoảng 70 loài có tiềm năng khai thác với tổng trữ lượng khoảng 18.000 tấn/năm, như Diếp cá (5.000 tấn), Cẩu tích (1.500 tấn), Lạc tiên (1.500 tấn), Rau đắng đất (1.500 tấn)...

Đặc biệt, Việt Nam sở hữu nhiều loài dược liệu quý, hiếm, đặc hữu như: Sâm Ngọc Linh, Ba kích, Châu thụ, Ngân đằng… cần nghiên cứu phát triển sản phẩm phục vụ công tác phòng và chữa bệnh của nhân dân.

Đáng chú ý, thị trường tiêu thụ dược liệu, các sản phẩm dược liệu là rất lớn do thói quen và truyền thống phòng, chữa bệnh bằng y học cổ truyền của nhân dân. Hiện nay, không chỉ Việt Nam mà trên thế giới, với xu hướng “Trở về thiên nhiên”, việc sử dụng các thuốc từ dược liệu của người dân ngày càng tăng hơn do ít có những tác động có hại và phù hợp với quy luật sinh lý của cơ thể hơn so với thuốc hóa dược.

Cũng theo đánh giá của Bộ Y tế, giá trị kinh tế đem lại từ việc nuôi trồng dược liệu cao hơn hẳn so với các loại cây lương thực khác (cao hơn gấp 5-10 lần trồng lúa). Vì vậy, phát triển dược liệu đang và sẽ là một hướng bền vững, ổn định nhằm góp phần xóa đói giảm nghèo cho nhiều vùng trong cả nước.

Tại hội nghị trực tuyến, nhiều điểm cầu truyền hình đã phát biểu về những tồn tai và hướng giải quyết đầu ra cho nghành dược liệu. Đáng chú ý là điểm cầu Quảng Nam đã đưa ra phương hướng phát triển cây sâm Ngọc Linh một loại sâm quý hiếm được trồng nhiều ở huyện Nam Trà tỉnh Quảng Nam. Đây là loại dược liệu không những tốt cho sức khỏe mà còn có giá trị kinh tế cao cần khuyến khích bà con trồng để xóa đói giảm nghèo. Sâm Ngọc Linh còn có thể là sản phẩm xuất khẩu mang lại lợi ích kinh tế cho Quảng Nam nói riêng và Việt Nam nói chung.

Kết thúc hội nghị trực tuyến, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã đi thăm và chụp ảnh lưu niệm với các gian hàng trưng bày sản phẩm dược liệu nổi tiếng của tỉnh Lào Cai và của Việt Nam.

Trước thời điểm khai mạc hội nghị, sáng sớm 12/4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã tới thị sát quy trình sản xuất, chế biến cao atiso tại Công ty TNHH MTV Traphaco Sapa, thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai.

(Theo Báo Tài Nguyên Môi Trường)