Những nhà phát triển của David cho biết họ có kế hoạch thêm các bộ lọc chủ đề nhạy cảm cho sản phẩm của mình. Nhưng khoảnh khắc trợ lý ảo này trả lời câu hỏi của các đại biểu, đã cho thấy con người sẽ dễ dàng gặp phải nội dung xúc phạm hoặc gây hiểu lầm như thế nào trong vũ trụ ảo “metaverse”, và việc kiểm soát là không hề dễ dàng.

Các hãng công nghệ như Apple, Microsoft và Meta (công ty mẹ của Facebook) đang đua nhau xây dựng thế giới trải nghiệm nhập vai kỹ thuật số, mà nhiều người cho rằng thế giới này sẽ thay thế một phần nào đó tương tác giữa người với người.

Dù công nghệ này mới chỉ ở giai đoạn sơ khai nhưng các nhà quan sát đã cảnh báo những thách thức, vốn đang tồi tệ trên các nền tảng xã hội, sẽ càng trở nên kinh khủng hơn ở các thế giới của thực tế ảo (VR) và thực tế tăng cường (AR).

Chính sách lỏng lẻo của các công ty công nghệ liên quan các nội dung kích động, đặc biệt là hàng ngàn trang tài liệu nội bộ của Meta, đã cho thấy các thuật toán mà nền tảng mạng xã hội khổng lồ Facebook sử dụng làm lan truyền các thông tin sai lệch như thuyết âm mưu, ngôn ngữ kích động hận thù và bạo lực.

“Dù đã đổi tên công ty, nhưng Meta vẫn cho phép người dùng lan truyền các thông tin sai lệch trên các ứng dụng của mình”, ông Alex Cadier, Giám đốc quản lý News Guard tại Anh, chia sẻ. “Nếu công ty không thể kiểm soát hiệu quả các thông tin độc hại trên các nền tảng như Facebook và Instagram, việc này càng trở nên bất khả thi trên metaverse”.

Ban lãnh đạo Meta khẳng định công ty sẽ tính toán tới cả vấn đề bảo mật và an toàn của người dùng trong phát triển nền tảng, và thế giới ảo thế hệ tiếp theo sẽ không chỉ là độc quyền của Meta, mà còn là môi trường làm việc chung của các kỹ sư, nhà sáng tạo và công ty công nghệ khác nhau.

“Trước đây, tốc độ của công nghệ mới khiến chính sách và quy định pháp luật nhiều khi phải chạy theo sau”, Nick Clegg, Phó chủ tịch quan hệ toàn cầu của Meta, phát biểu. “Nhưng giờ đây, còn nhiều năm nữa metaverse mà chúng ta hình dung mới có thể được hiện thực hoá”.

Các hành vi độc hại sẽ tiếp diễn

VR và AR mở ra khả năng trải nghiệm thế giới theo những cách trước đây chỉ tồn tại trong mơ. Các công ty có thể tổ chức cuộc họp trên các phòng họp kỹ thuật số, nơi các nhân viên ở các địa điểm khác nhau nhưng vẫn có cảm giác đang cùng chung một vị trí. Những người bạn có thể chọn hình ảnh đại diện, cùng nhau “dịch chuyển tức thời” đến buổi hòa nhạc, lớp tập gym hay chơi trò chơi 3D.

Nhưng các chuyên gia cũng cho rằng, cùng với những nội dung bổ ích, thì các content độc hại cũng có cơ hội nảy nở. Cảm giác thực tế của các trải nghiệm VR có thể trở thành vũ khí nguy hiểm trong tay những kẻ xấu với âm mưu kích động thù hận, bạo lực và khủng bố.

“Các tài liệu bị tiết lộ của Facebook cho thấy nền tảng này có thể trở thành công cụ chủ chốt của những kẻ tuyển dụng khủng bố cực đoan, và metaverse sẽ càng khiến bạo lực dễ dàng được lan truyền hơn”, Karen Kornbluh, giám đốc Quỹ đổi mới kỹ thuật số và là cựu đại sứ Mỹ tại Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), cho biết.

Việc lạm dụng vốn đã xuất hiện trên các sản phẩm VR. Người sử dụng nền tảng VRChat (thế giới ảo trực tuyến cho phép người dùng tương tác với người khác bằng hình đại diện 3D) cho biết họ thường xuyên gặp phải tình trạng phân biệt chủng tộc, kỳ thị đồng tính và người chuyển giới. Một số thế giới ảo còn tràn ngập hình đại diện của Hitler và KKK (tổ chức kỳ thị chủng tộc).

Từ năm 2018, VRChat tuyên bố sẽ giải quyết vấn đề “một số người dùng có các hành vi thiếu tôn trọng hoặc độc hại” thông qua nhóm kiểm duyệt liên tục. Tuy nhiên, nhiều năm sau, vấn đề này vẫn còn đó. Người dùng có thể tắt tiếng hoặc chặn âm thanh của những người dùng độc hại, nhưng tần suất hành vi xấu xuất hiện là quá lớn.

Các hãng truyền thông xã hội như Meta, Twitter và YouTube chủ yếu dựa vào hệ thống trí thông minh nhân tạo (AI) để rà soát hình ảnh, văn bản và video có dấu hiệu vi phạm. Một số hệ thống có chức năng tự động xóa bài vi phạm, trong khi số khác có thể dán nhãn hoặc giới hạn lượt xem đối với nội dung xấu.

Theo giáo sư Andrea Emilio Rizzoli, giám đốc Viện trí tuệ nhân tạo Dalle Molle (Thuỵ Sỹ), việc vũ trụ ảo metaverse có thể trở thành không gian an toàn hay không phụ thuộc vào việc các công ty “đào tạo” AI, công nghệ có thể phát hiện và gỡ bỏ nội dung xấu nhưng đồng thời cũng có khả năng khuếch đại thông tin sai lệch.

Các chuyên gia cũng cho rằng metaverse sẽ ảnh hưởng tới sự riêng tư của người dùng. Ví dụ như việc những người đeo kính AR phát triển bởi Snap và Meta có thể vô tình lưu giữ chi tiết những người khác xuất hiện quanh họ hoặc tình trạng người dùng bị theo dõi lén lút trên thế giới ảo.

“Trong thế giới vật lý, bạn sẽ phải làm thêm một số việc để theo dõi một ai đó. Nhưng trên thế giới ảo, mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn”, Neil Chilson, nghiên cứu viên cấp cao về đổi mới và công nghệ tại Viện Charles Koch, cho biết.

Quản lý mạng xã hội từ trước tới nay là bài toán không hề dễ dàng với cơ quan chức năng. Với sự xuất hiện của metaverse, các nhà quản lý toàn cầu cần có những quy định mới về quyền riêng tư, kiểm duyệt nội dung cũng như các vấn đề khác nữa để đảm bảo không gian kỹ thuật số an toàn hơn với người dùng.

Vinh Ngô (Theo Bloomberg)

Thị trường bất động sản kỹ thuật số bùng nổ trong vũ trụ ảo Metaverse

Theo trang dữ liệu tiền điện tử Dapp, quỹ đất trị giá hơn 100 triệu USD đã được bán trong tuần qua trên 4 trang web Metaverse lớn nhất là The Sandbox, Decentraland, CryptoVoxels và Somnium Space.

Trong buổi giao lưu với Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ khảo VinFuture sáng 18/1, PGS. TS Nguyễn Ái Việt (Trưởng khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Đại Nam), cho biết, là người làm nghiên cứu lâu năm tại Mỹ, ông nhận thấy tại Việt Nam, do chưa có hệ sinh thái hỗ trợ như ở các quốc gia khác nên rất khó có điều kiện kết nối, hợp tác giữa các nhà khoa học cùng quan tâm trong và ngoài nước

Đồng cảm với khó khăn này, GS. Sir. Richard Henry Friend, Đại học Cambridge (Anh), chủ nhân Giải thưởng Millennium Technology 2010, cho rằng, hợp tác là một yếu tố tất yếu và rất quan trọng trong khoa học. Sự hợp tác không chỉ dừng lại ở một trường đại học mà còn là hợp tác trên toàn cầu. Bởi thế, sự ra đời của một giải thưởng thường niên như VinFuture càng có ý nghĩa khi tạo ra một mạng lưới kết nối toàn cầu giữa các nhà khoa học.

“Chúng tôi sẽ làm bất cứ điều gì để khuyến khích sự hợp tác ở những quy mô nhỏ nhất giữa các nhà nghiên cứu trên toàn cầu”, Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng nhấn mạnh về sứ mệnh kết nối của VinFuture.  

Hội đồng Giải thưởng và Hội đồng Sơ khảo quy tụ những nhà khoa học có ảnh hưởng hàng đầu thế giới

Chung quan điểm, PGS. TS. Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, tin tưởng VinFuture sẽ tạo hiệu ứng nhiều chiều. Mới qua mùa giải đầu tiên, nhiều nhà khoa học tầm cỡ thế giới đã biết đến Việt Nam. Giới khoa học trong nước cũng đã có cơ hội tiếp cận với khoa học hàn lâm đỉnh cao qua việc chia sẻ kinh nghiệm nghiên cứu với các trí tuệ xuất chúng nhất toàn cầu.  

Tuần lễ khoa học VinFuture là dịp để người Việt nắm bắt được những xu thế tương lai trong những lĩnh vực thời sự và giàu tiềm năng nhất như Năng lượng, Trí tuệ nhân tạo, Khoa học sức khỏe… đồng thời tìm thấy cơ hội để hòa mình vào dòng chảy đó của khoa học đỉnh cao. Bên cạnh đó, những câu chuyện về hành trình nghiên cứu gian nan nhưng cũng đầy vinh quang của chính các chủ nhân giải thưởng quốc tế danh giá sẽ tạo động lực để các nhà nghiên cứu Việt Nam bứt phá.

Theo các chuyên gia, việc VinFuture tổ chức hàng năm tại Việt Nam là một cơ hội hiếm có cho nền khoa học Việt. Đây sẽ là chất xúc tác đặc biệt góp phần thúc đẩy nền khoa học hàn lâm của Việt Nam - một lĩnh vực nền tảng rất quan trọng của bất cứ quốc gia nào trên thế giới, nhưng đang khá nhạt nhòa ở nước ta do nhiều nguyên nhân.

Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đánh giá, Việt Nam không thiếu những con người tài năng nhưng do nhiều điều kiện như nguồn lực đầu tư, cách phát triển khoa học, nhìn nhận của xã hội, thiếu mạng lưới hợp tác quốc tế… nên chưa có nhiều công trình tầm cỡ.

“Tôi tin rằng Giải thưởng VinFuture sẽ tạo ra một cú hích giúp thay đổi nhận thức để tất cả cùng thấy nhà khoa học được tôn vinh một cách xứng đáng ra sao và khoa học có thể đóng góp như thế nào tới thế giới. Đồng thời, VinFuture cũng là nơi để chính các nhà khoa học Việt được truyền cảm hứng, để phấn đấu để thực sự làm nên những công trình xứng đáng”, PGS. Chu Hoàng Hà khẳng định.

Thay đổi vị thế quốc tế của Việt Nam

Từ một góc độ khác, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, nguyên Thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng Chính phủ, cho rằng lâu nay Việt Nam đã quen với vị thế của một bên chuyên nhận hỗ trợ, từ trong chiến tranh đến khi xây dựng, phát triển đất nước hay lúc thiên tai, dịch bệnh…

Sự ra đời của một giải thưởng như VinFuture đã góp phần thay đổi vị thế quốc tế của Việt Nam. Thay vì chỉ biết nhận, giờ đây, Việt Nam đã ngày một chủ động tham gia vào việc giải quyết các vấn đề chung của toàn cầu. Sự chung tay đó vừa tạo động lực cho chính Việt Nam vượt lên vững chắc hơn, vừa góp phần cải thiện hình ảnh và gia tăng vị thế quốc gia.

“Ý tưởng hình thành Quỹ VinFuture và Giải thưởng VinFuture để đóng góp cho thế giới là một ý tưởng tuyệt vời. Dù đây là giải thưởng do cá nhân khởi xướng nhưng chắc chắn sẽ làm thế giới thay đổi cách nhìn về Việt Nam. VinFuture sẽ được thế giới đón nhận như một giải thưởng của Việt Nam, cho thấy ý thức và trách nhiệm tăng lên của người Việt, sẵn sàng tham gia vào việc giải quyết các vấn đề chung của nhân loại”, vị chuyên gia kì cựu nhìn nhận.

Tuy Việt Nam lâu nay vẫn hỗ trợ cho các nước trong thiên tai, dịch bệnh nhưng đó mới dừng lại ở việc hỗ trợ đột xuất, trong những hoàn cảnh cụ thể. Ngược lại, VinFuture là sự cam kết đóng góp mang tính chất dài hạn, đặc biệt, lại hướng về tương lai. Hỗ trợ ngắn hạn, tại chỗ là điều nhiều người có thể tham gia. Nhưng biết nhìn xa, dám làm lớn cho tương lai xa hơn lại là việc khó, vượt khỏi suy nghĩ thông thường và rất ít người làm được.

“VinFuture đã tiên phong mở đường để trở thành một hướng đi mới của Việt Nam. Suy cho cùng, giải quyết các vấn đề của thế giới cũng chính là giải quyết các vấn đề của Việt Nam bởi thế giới ngày nay là một thế giới kết nối”, nữ chuyên gia phân tích.

Các chuyên gia cũng cho rằng, một giải thưởng quốc tế thường niên như VinFuture sẽ đưa Việt Nam trở thành tâm điểm khoa học, công nghệ mới của thế giới, nơi quy tụ những trí tuệ kiệt xuất, những nghiên cứu đỉnh cao của thời đại. Nhờ đó, từ một “điểm mờ”, cái tên Việt Nam sẽ được định vị rõ nét hơn và tỏa sáng hơn trên bản đồ khoa học, công nghệ toàn cầu. Mỗi năm, thế giới đều hướng về Việt Nam để chờ đợi và tôn vinh những công trình xuất chúng nhất, góp phần thay đổi cuộc sống nhân loại. Không những thế, VinFuture còn chắp cánh cho các nghiên cứu tìm kiếm những lời giải mới, hướng đi mới vì một cuộc sống ngày càng ổn định hơn, an toàn hơn và tốt đẹp hơn cho mọi người. 

“Như cách đây 10 năm, ít ai nghĩ tới AI mà bây giờ AI lại trở thành một lĩnh vực được quan tâm hàng đầu thế giới. Luôn có những cái mới xuất hiện, những cái mới đó cần động lực cổ vũ, như Giải thưởng VinFuture, để phát triển. VinFuture chính là sự đóng góp chủ động và thiết thực của Việt Nam vào giải quyết các vấn đề chung của nhân loại”, chuyên gia Phạm Chi Lan đánh giá.

Thế Định

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tới thăm một trường học ở Jerrusalem (Nguồn: Reuters)

Tại đất nước Trung Đông này, tỷ lệ dân số có trình độ đại học đạt khoảng hơn 46% và chi tiêu bình quân giáo dục đại học cho một sinh viên khoảng 11.553 USD, cao thứ 18 trên thế giới và thấp hơn so với hầu hết các quốc gia phát triển khác.

Tuy nhiên, bất chấp thực tế là một trong những quốc gia nổi tiếng về hệ thống giáo dục, mức lương cơ bản của giáo viên tại Israel rất thấp và một trong những nguyên nhân đó là chi tiêu cho giáo dục không cao. Năm 2013, một giáo viên trung học mới vào nghề thường nhận mức lương chưa đến 19.000 USD/năm, thấp hơn nhiều so với mức trung bình trên 32.000 USD của OECD.

Theo OECD, tỷ lệ dân số có trình độ dân trí cao thường có xu hướng ở những quốc gia nơi tỷ lệ chi tiêu cho giáo dục ở mức cao nhất, ví dụ như Mỹ đang đứng đầu thế giới về chi tiêu cho giáo dục đại học với số tiền bình quân cho mỗi sinh viên khoảng 26.021 USD/năm.

Mặc dù vậy, vẫn có một số trường hợp ngoại lệ như Nga và Hàn Quốc. Hai quốc gia này chi chưa đầy 10.000 USD/năm cho mỗi sinh viên học đại học, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình của OECD, nhưng vẫn lọt vào danh sách những quốc gia có tỷ lệ trình độ dân trí cao nhất thế giới.

(TheoKhắc Hiếu/Vietnam+)