Cánh tay robot màu cam hàn, lắp ráp với độ chính xác cực cao. Máy ảnh kỹ thuật số với hỗ trợ của công nghệ thị giác máy tính theo dõi linh kiện khi chúng được chuyển qua các dây chuyền lắp ráp. Robot tự động vận chuyển vật liệu vào, thành phẩm ra một cách âm thầm, không cần con người giám sát.

Con người đã bị loại bỏ khỏi dây chuyền lắp ráp này, thay bằng robot, kỹ thuật viên và kỹ sư vận hành từ xa. Họ theo dõi sự kiện theo thời gian thực thông qua bảng điều khiển kỹ thuật số, có thể truy cập được từ bất kỳ đâu trong nhà máy thông qua một thiết bị cầm tay.

Đây chính là cách nhà máy sản xuất lò vi sóng của Midea tại thành phố Phật Sơn hoạt động. Theo Giám đốc nhà máy Xu Nian’en, công việc trước đây cần 16 người nay chỉ cần 4. Trong 6 năm qua, công ty đã đầu tư 4 tỷ NDT (622 triệu USD) để chuyển đổi, tăng hiệu quả thêm 62% và giảm khoảng 50.000 lao động.

Trong công cuộc chuyển đổi số diễn ra chóng mặt tại Trung Quốc, nhà máy Midea đại diện cho một phần bức tranh tương lai, nơi mà quy trình sản xuất và nhân viên cần thích ứng để tăng cường tự động hóa. Thách thức ngày một gay gắt hơn khi Trung Quốc đang tìm cách nâng cao chuỗi giá trị và đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân khẩu học sắp xảy ra, đe dọa thay đổi lực lượng lao động hàng thế hệ.

Theo báo cáo phát hành ngày 11/5 của Cục Thống kê quốc gia (NBS), dân số Trung Quốc tăng chậm nhất kể từ những năm 1950. Dân số trong độ tuổi lao động – từ 15 tới 59 tuổi – chiếm 63,35% dân số Trung Quốc năm 2020, giảm 6,79% so với thập kỷ trước. Giáo sư Kinh tế học Wang Xiaosong đến từ Đại học Renmin nhận định tỉ lệ này ngày càng thấp hơn. Còn theo Giáo sư Dân số Lu Jiehua của Đại học Peking, con số năm 2020 chỉ bằng 3/4 năm 2011 và sẽ chỉ còn hơn nửa vào năm 2050.

Cùng lúc đó, lao động trẻ ngày càng kém quan tâm đến việc làm tại các nhà máy. Song cũng phải nhắc đến thực tế tỉ lệ tốt nghiệp cao đẳng tăng từ 8,93% năm 2010 lên 15,5% năm 2020, đi trước nhiều nước đang phát triển.

Nhà máy Midea trang bị camera, cảm biến 5G, hỗ trợ bằng AI, theo dõi chuyển động của nhân viên, xe đạp, xe tải. (Ảnh: Handout)

Đây chính là lúc trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ phát huy tác dụng: nhiều công việc chân tay mang tính lặp lại sẽ được thay thế bằng công việc kỹ năng cao hơn trong tương lai. Hiện tại, các nhà máy khó tìm được lao động trẻ muốn đứng ở các dây chuyền sản xuất. Yuan Jing, Phó Giám đốc nhà máy sản xuất thiết bị trường học, cho biết thế hệ trẻ yêu thích công việc dịch vụ hơn, chẳng hạn livestream hay làm văn phòng.

Hàng ngàn nhà máy trên toàn quốc đã bắt đầu thay thế lao động chân tay bằng tự động hóa, robot hóa và chuyển đổi hóa. Công ty của ông Yuan tập trung phát triển công nghệ cho nhà máy mới đang xây dựng khi đầu tư khoảng 60 triệu NDT (9,4 triệu USD) vào tự động hóa, giảm số lượng công nhân cần cho một vài quy trình xuống một nửa. Theo ông Zhou, Midea dự kiến thay thế thêm 30% công nhân trong 3 năm với sự hỗ trợ của tự động hóa và chuyển đổi số.

10 năm qua, Trung Quốc dần chuyển từ “công xưởng” lao động giá rẻ, kỹ năng thấp sang trung tâm sản xuất thông minh hơn. Các nhà máy ứng dụng AI để thu thập lượng lớn dữ liệu, tự động hóa nhiều quy trình, trong khi chính phủ đưa ra chính sách để quản lý, dùng dữ liệu có sẵn thúc đẩy Internet công nghiệp trong kế hoạch 5 năm lần thứ 14. Các công ty xây dựng trung tâm dữ liệu để cung cấp dịch vụ đám mây, hỗ trợ nhiều ngành lên mạng, còn mạng 5G đáp ứng nhu cầu của nhà máy thông minh và tự động hóa.

Bước chuyển đổi này đều có định hướng của nhà nước, từ các sáng kiến cấp quốc gia như kế hoạch Made in China 2025 đến nỗ lực của từng địa phương. Chính phủ tài trợ cho các doanh nghiệp tự động hóa, nhà sản xuất robot bằng nhiều cách, nhiều cấp độ, từ cho vay lãi suất thấp, giảm thuế đến ưu đãi thuê đất.

Trung Quốc là thị trường robot công nghiệp lớn nhất thế giới kể từ năm 2013 với các công ty dẫn đầu như Media. Năm 2017, Media mua lại nhà sản xuất robot market công nghiệp Kuka của Đức với giá 4,5 tỷ EUR. Tháng 3 năm nay, Midea là công ty Trung Quốc thứ hai, sau Haier, được Diễn đàn Kinh tế thế giới công nhận sở hữu hai “nhà máy hải đăng” (dùng công nghệ tối tân).

Theo Zhu Min, cựu Phó Giám đốc Quỹ Tiền tệ quốc tế, Giám đốc Viện nghiên cứu Tài chính quốc gia Đại học Tsinghua, quá trình chuyển đổi số đồng nghĩa với thay đổi lợi thế cạnh tranh cốt lõi của một quốc gia ở cấp độ nền tảng. Chi phí nhân công trên mỗi máy điều hòa Midea chỉ vào khoảng 10 NDT, điều không thể đạt được trong quá khứ.

Một người lao động nhập cư chờ được ai đó thuê mướn trên đường phố Bắc Kinh. (Ảnh: EPA-EFE)

Theo Xu Shaoyuan, nhà nghiên cứu tại Trung tâm nghiên cứu phát triển Hội đồng nhà nước Trung Quốc, sự suy giảm và già hóa của dân số trong độ tuổi lao động không tác động đáng kể đến các ngành công nghiệp trong nước do tiến bộ công nghệ có thể nhanh hơn so với biến động nhân khẩu học. Nhờ thể chất được cải thiện, nhiều người sẵn sàng và đủ khả năng lao động ngay cả khi quá tuổi nghỉ hưu (60). Với sự tiến bộ của công nghệ, yêu cầu về thể lực nhìn chung cũng giảm.

Trong khi đó, dù chi phí lao động tăng đều 10 năm qua, nhiều nhà máy chuyển từ các khu vực bờ biển đắt đỏ sang khu vực rẻ hơn ở phía tây. Theo NBS, mức lương thường niên trung bình của nhân viên tại các công ty tư nhân khu vực đô thị trong năm 2020, đạt 57.727 NDT, tăng gần gấp ba so với mức 20.759 NDT năm 2010. Với lĩnh vực sản xuất, lương trung bình là 74.641 NDT năm 2020, cao hơn mức 58.049 NDT của năm 2017.

Dù vậy, lực lượng robot của Trung Quốc vẫn thấp so với con người với tỉ lệ 187 robot/10.000 nhân viên. Để so sánh, Singapore có mật độ robot cao nhất, 918 robot/10.000 nhân viên, tiếp đó là Hàn Quốc với 868 robot/10.000 nhân viên, theo dữ liệu từ Hiệp hội robot quốc tế. Kế hoạch sản xuất thêm nhiều robot công nghiệp của Trung Quốc cũng chưa hoàn thành, thị trường phần lớn do Nhật Bản, châu Âu và Hàn Quốc thống trị.

Ngoài ra, tác động tiêu cực sẽ đến với các lao động không sẵn sàng hay không thể thích ứng đủ nhanh với công nghệ làm việc hiện đại. Trung Quốc hay bất kỳ nước nào cũng phải nâng cấp giáo dục và việc làm. Khi công việc chân tay dần lỗi thời, nhiều công nhân nhà máy phải nâng cao trình độ hoặc thay đổi chuyên môn.

Theo Giám đốc nhà máy Midea, họ cần có khả năng xử lý phân tích dữ liệu hay những công nghệ khác. Nhân viên hiện tại của ông phải thay đổi, nếu không họ sẽ bị thay thế.

Du Lam (Theo SCMP)

Trung Quốc ứng dụng công nghệ tư động hóa giải áp lực dân số già

Thị trường lao động Trung Quốc đối mặt một số thách thức như dân số già đi, tỉ lệ sinh giảm. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp tăng cường ứng dụng công nghệ để tăng hiệu quả.  

Theo thông tin từ Cục Quản lý Dược, Cục đã duyệt các đơn hàng nhập khẩu thuốc chứa hoạt chất Protamin sulfat cho một số đơn vị nhập khẩu thuốc như Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế Thái An (18.000 ống), Công ty cổ phần Dược phẩm Trung ương Codupha (12.000 lọ),... Thuốc Protamin sulfat do Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Y tế Thái An nhập khẩu đã về đến Việt Nam.

Số lượng thuốc được duyệt nhập khẩu đủ đáp ứng cho nhu cầu của các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh của TP.HCM trong thời gian tới. Nếu có nhu cầu tăng đột biến về sử dụng thuốc chứa hoạt chất Protamin sulfat, các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cần chủ động liên hệ với các công ty cung ứng đề nghị nhập khẩu thuốc cho nhu cầu điều trị.

Trước đó, các cơ quan truyền thông đã phản ánh về tình trạng nhiều cơ sở y tế lớn như Bệnh viện Chợ Rẫy, Tim Hà Nội, Tim mạch Quốc gia... chỉ còn thuốc Protamin sulfat dùng trong một vài tuần. Nếu không kịp mua sắm, các bệnh viện này có nguy cơ phải ngưng các ca mổ tim vì không có thuốc thay thế.

Với mong muốn tiếp tục nhận được những kinh nghiệm, kiến thức của thế hệ đi trước, Đại hội nhiệm kỳ V đã thành lập Hội đồng sáng lập VINASA gồm 10 thành viên là những nhà sáng lập, lãnh đạo Hiệp hội các nhiệm kỳ trước.

10 thành viên Hội đồng sáng lập VINASA.

Theo hồi tưởng của ông Trương Gia Bình, thời điểm những năm 2000, khi VINASA chưa ra đời, ngành CNTT Việt Nam mới chỉ có 250 doanh nghiệp, 5.000 lập trình viên, doanh thu khoảng 50 triệu USD và các doanh nghiệp chủ yếu buôn bán máy tính, linh kiện và phần mềm của nước ngoài.

Ý tưởng thành lập VINASA, một tổ chức nghề nghiệp hỗ trợ thúc đẩy CNTT Việt Nam phát triển, ghi tên Việt Nam trên bản đồ CNTT thế giới đã xuất phát từ suy nghĩ: “Chúng ta không thể đi bán máy tính mãi như thế này được. Ấn Độ, Trung Quốc đang phát triển công nghệ phần mềm ầm ầm, doanh thu hàng chục tỷ USD… Việt Nam ta dân trẻ, thông minh, giỏi toán… không lẽ chịu thua, không lẽ chịu bó tay nghèo mãi sao?” của những người sáng lập.

Với khát vọng, niềm tự hào cùng tinh thần đoàn kết, sự dấn thân của nhiều thế hệ những người làm phần mềm, dịch vụ CNTT nước nhà, hiện VINASA đã là tổ chức uy tín có 438 hội viên là những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành, chiếm 60% nhân lực và 70% năng lực sản xuất của ngành. Hiệp hội đã có những đóng góp tích cực, quan trọng vào sự phát triển của ngành CNTT Việt Nam.

So với năm 2000, doanh thu công nghiệp phần mềm và nội dung số năm 2020 đạt trên 6 tỷ USD, tăng 120 lần và nhân lực có gần 300.000, tăng 60 lần. Theo đánh giá của các tổ chức quốc tế, Việt Nam nằm trong nhóm những địa điểm mới nổi cung cấp dịch vụ CNTT, là quốc gia hấp dẫn nhất về cung cấp dịch vụ ủy thác CNTT. Đặc biệt, công nghiệp CNTT trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, là động lực quan trọng của tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Chia sẻ trên cương vị mới, tân Chủ tịch VINASA Nguyễn Văn Khoa nhấn mạnh, Ban chấp hành nhiệm kỳ V cam kết sẽ kế thừa một cách tốt nhất những thành tựu và tâm huyết mà các vị trong Hội đồng sáng lập cũng như nhiệm kỳ trước đã gây dựng, truyền lại.

“Sự kế thừa ấy là khát vọng tiên phong, khát vọng hưng thịnh quốc gia, chinh phục thế giới bằng công nghệ. Khát vọng ấy sẽ được thực hiện bằng mồ hôi, nước mắt và quan trọng nhất là sự đoàn kết của tất cả doanh nghiệp làm phần mềm, CNTT trong nước”, ông Khoa chia sẻ.

Phụng sự Tổ quốc sẽ là một yếu tố then chốt của VINASA

Tại Đại hội nhiệm kỳ V của VINASA, lãnh đạo Chính phủ, Bộ TT&TT đã đặt nhiều kỳ vọng, đồng thời giao cho VINASA nhiều trọng trách trong chặng đường mới.

Đáp lại sự kỳ vọng của các lãnh đạo cùng các thế hệ đi trước, tân Chủ tịch VINASA Nguyễn Văn Khoa khẳng định, VINASA nhận trách nhiệm tiên phong trong đổi mới sáng tạo, thúc đẩy công nghệ số và chuyển đổi số để đưa Việt Nam thành nước phát triển có thu nhập cao theo Nghị quyết của Đại hội Đảng lần thứ XIII. VINASA cũng góp sức để biến Việt Nam thành quốc gia thông minh nhất thế giới, đồng thời cùng các doanh nghiệp phần mềm, dịch vụ CNTT Việt Nam chinh phục thế giới.

“Ban chấp hành VINASA nhiệm kỳ V cam kết sẽ quyết tâm, sẽ làm bằng được ba việc trên. Những kết quả qua những chặng đường sẽ phải đem lại lợi ích cho Tổ quốc và lợi ích cho mỗi thành viên VINASA”, ông Khoa cho hay.

Tân Chủ tịch Nguyễn Văn Khoa cho biết: Phụng sự Tổ quốc sẽ được đưa thành văn hóa, triết lý của VINASA. (Ảnh: Tuấn Bùi)

Ông Khoa cho biết, các thành viên trong Ban chấp hành VINASA nhiệm kỳ mới có một giấc mơ rất lớn, đó là giấc mơ tô đậm tên Việt Nam trên bản đồ CNTT thế giới, lấy phụng sự Tổ quốc trở thành ngọn cờ cho VINASA trong chặng đường tiếp theo.

Phụng sự Tổ quốc, phụng sự quốc gia phải được đưa thành văn hóa, triết lý của VINASA. Mong muốn này sẽ được Ban chấp hành nhiệm kỳ V trình bày với Hội đồng Sáng lập VINASA để phụng sự quốc gia trở thành một trong những yếu tố then chốt của Hiệp hội.

Ông Nguyễn Tử Quảng cho rằng trong lĩnh vực công nghệ, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước nên phân công công việc (Ảnh: Tuấn Bùi).

Là một trong những người mới tham gia Ban lãnh đạo VINASA, CEO BKAV Nguyễn Tử Quảng cho rằng, trong lĩnh vực công nghệ, để cùng nhau tạo ra sức mạnh, doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước nên phân công nhau. Trong đó, doanh nghiệp nhà nước nên tập trung vào vấn đề hạ tầng vốn là thế mạnh, còn doanh nghiệp tư nhân làm các vấn đề sáng tạo, làm ra những sản phẩm chất lượng cao.

Theo Chủ tịch MISA, Phó Chủ tịch VINASA Lữ Thành Long, các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đang có cơ hội lớn trong việc tham gia chuyển đổi số cho cộng đồng doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và các hộ cá thể.

Theo ông Lữ Thành Long, các doanh nghiệp công nghệ trong nước nên giành lấy sứ mệnh giúp doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, các hộ cá thể ở Việt Nam chuyển đổi số. (Ảnh: Tuấn Bùi)

Ông Long phân tích, Việt Nam hiện có hơn 500.000 doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, khoảng 5 triệu hộ cá thể. Thách thức với đối tượng này là họ không thể dùng sản phẩm chuyển đổi số của nước ngoài vì giá cao, hơn thế am hiểu của họ về công nghệ, ngành nghề không đủ sâu để có thể áp dụng thành công. Nhưng nếu không chuyển đổi số, họ rất khó vượt qua khó khăn trong đại dịch Covid-19 cũng như tận dụng cơ hội để phát triển.

Vì thế, ông Long cho rằng, doanh nghiệp công nghệ trong nước nên giành lấy sứ mệnh giúp các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ và các hộ cá thể ở Việt Nam chuyển đổi số, thông qua cung cấp các giải pháp Make in Vietnam với giá thành hơp lý cùng sự phục vụ tận tình, am hiểu và đồng hành.