Trường hợp của Lee được một đảng ở Malaysia đưa ra với báo giới nhằm mục đích cảnh báo. Ảnh: The Star.

Câu chuyện của Lee là ví dụ mới về việc những người cho vay nặng lãi dùng ảnh khỏa thân của những người nợ tiền để đe dọa, tống tiền họ. Từ năm 2016 tới nay, có nhiều vụ khác được báo chí nhắc đến, đặc biệt ở Trung Quốc. Các vụ việc lên báo có lẽ chỉ là phần nổi của tảng băng chìm và số nạn nhân chắc hẳn không nhỏ.

Nợ tăng chóng mặt, phải bán nhà để trả

Số tiền vay từ những người cho vay cắt cổ có thể tăng chóng mặt, như trong trường hợp của cô gái Trung Quốc Xiao Yu tháng 11/2016, buộc cha cô phải bán nhà để trả khoản nợ mà ban đầu là con số nhỏ.

Xiao Yu vay 2.000 tệ (282 USD) vào năm đầu đại học, nhưng khoản nợ sớm chồng thêm lãi suất. Sau này, cô nợ hơn 500.000 tệ (70.600 USD) của 59 người cho vay.

Một số kẻ cho vay buộc cô gửi ảnh khỏa thân như cách để thế chấp. Chúng thường xuyên liên hệ, đe dọa cha mẹ cô, và đăng các thông tin cá nhân của cô lên trang thông tin của trường. Một số ảnh của cô đã bị đăng lên mạng khi cô không trả tiền đúng hẹn.

“Tôi nhận ít nhất 30 cuộc gọi mỗi ngày từ người đòi nợ. Một số người nói năng rất côn đồ”, cha của Xiao Yu nói, theo trang web Youth.cn. Cuối cùng, cha cô phải bán nhà để trả nợ.

Tương tự, một nạn nhân khác vào năm 2016, ban đầu chỉ vay 500 tệ (76 USD) từ một người cho vay online, với lãi suất theo tuần là 30%, theo báo Southern Metropolis Daily. Cô liên tục vay nợ mới để trả nợ cũ, và khoản nợ của cô tăng nhanh lên tới 55.000 tệ (8.347 USD). Đến lúc này, chủ nợ đòi ảnh nude của cô làm bảo đảm.

Đáng chú ý, cô nói nhiều bạn học nữ của cô cũng cùng cảnh nợ tăng cao “chót vót” nhưng không dám lên tiếng. Một số cô gái bị buộc phải chụp ảnh nude kèm theo căn cước của mình rồi gửi cho chủ nợ. Một số ảnh còn bị bán để lấy tiền.

Một số cô gái bị buộc phải chụp ảnh nude kèm theo căn cước của mình rồi gửi cho chủ nợ. Ảnh:YouTube.

Một cuộc thăm dò cho thấy công chúng Trung Quốc có quan điểm trái chiều về những vụ bị dùng ảnh nude tống tiền. Trong số hơn 69.000 người được hỏi, khoảng 55% nói nên đổ lỗi cho các cô gái. Một số thậm chí còn đánh giá đạo đức “xuống cấp”. Khoảng 44% nói những kẻ cho vay cắt cổ mới đáng bị lên án vì lợi dụng các cô gái trẻ, yếu thế, theo Legal Weekly.

“Kiểu cho vay này như là thuốc phiện”, một người bình luận trên mạng xã hội Weibo của Trung Quốc. “Tại sao chính quyền lại làm ngơ?”

Một số ý kiến khác không tỏ ra thông cảm. “Họ có đáng được thông cảm không? Không, đáng ra chỉ nên tiêu tiền mình làm được. Tại sao lại tiêu tiền mà mình chưa kiếm được?”, người khác viết, theo Guardian.

Vay tiền qua mạng xã hội

Có những kẻ cho vay lãi nặng tìm đến nạn nhân thông qua mạng xã hội, như trường hợp một người đàn ông họ Yang, thường nhắm đến các cô gái trẻ cần tiền trả học phí đại học và các chi phí khác.

Hắn yêu cầu các cô gái cởi bỏ quần áo, giơ căn cước lên để chụp ảnh, trước khi cho các cô gái những khoản vay lãi suất cắt cổ. Hắn dọa rằng sẽ đăng ảnh lên mạng nếu các cô không trả tiền. Cảnh sát ở tỉnh Cam Túc, Trung Quốc đã bắt giữ Yang vào năm 2017. Thậm chí, Yang còn bị tố cáo gạ các cô gái không đủ tiền trả nợ quan hệ tình dục với hắn, theo China Daily.

Một số cô gái bị gợi ý làm gái mại dâm để kiếm tiền trả nợ. Ảnh:YouTube.

Năm 2016, 10 gigabyte dữ liệu gồm ảnh nude của 161 cô gái đang cầm căn cước bị đưa lên mạng bởi những kẻ cho vay trái phép mà trước đó đã yêu cầu ảnh nude làm thế chấp.

Hầu hết nạn nhân là các nữ sinh đại học tuổi từ 19-23, đến từ các vùng nghèo của Trung Quốc, China Youth Daily đưa tin tháng 11/2016.

Các nạn nhân nói với tờ báo này rằng những kẻ cho vay trái phép tiếp cận họ qua các nền tảng mạng xã hội như WeChat hay QQ, và điều khoản lãi suất được giải thích một cách khó hiểu cho các nhóm chat.

Các nữ sinh vay từ 1.000-2.000 USD với lãi suất lên tới 30%, và những kẻ cho vay đã đe dọa gửi ảnh nude của họ cho gia đình và bạn bè nếu không trả lại tiền đúng thời hạn.

Cũng theo China Youth Daily, họ bị gợi ý làm gái mại dâm để kiếm tiền trả nợ.

Một ứng dụng có liên quan tới một số vụ việc là Jiedaibao, nền tảng cho các cá nhân có thể vay và cho vay, nhất là giữa bạn bè và người quen. Jiedaibao cho biết công ty này không kiểm soát những yêu cầu thế chấp, và coi đó là các thỏa thuận thương mại riêng giữa các bên. Do vậy, Jiedaibao lại được dùng làm nơi giao dịch, cho phép những kẻ cho vay cắt cổ yêu cầu ảnh nude của người vay tiền rồi.

Sau một số vụ việc bị lên báo, Jiedaibao tuyên bố thành lập quỹ 1 triệu tệ (141.200 USD) để chống lại nạn “cho vay khỏa thân”.

Tuy nhiên, Dorrit Chen từ công ty nghiên cứu thị trường Euromonitor nói tình hình đã cải thiện kể từ cuối năm 2017, khi các nhà quản lý ở Trung Quốc thắt chặt quy định cấm những tổ chức, cá nhân cho vay mà không có giấy phép.

Những người cho vay cũng bị cấm khuyến khích khách hàng vay thêm tiền, đòi nợ bằng cách hăm dọa, và đánh cắp thông tin cá nhân của khách hàng, theo Tân Hoa Xã.

Những kẻ cho vay trái phép tiếp cận nạn nhân qua các nền tảng mạng xã hội. Ảnh:Weibo.

Bà Chen nói giới trẻ Trung Quốc giờ đây dễ chấp nhận các khoản vay nhỏ để mua mọi thứ, từ xe mới cho đến bữa sáng, trái ngược với thế hệ cha mẹ của họ vốn tránh vay tiền.

“Xu hướng này không chỉ ở các khu đô thị, mà còn ở giới trẻ của các thị trấn nhỏ”, bà nói với ABC (Australia).

Các công ty công nghệ tài chính (fintech) của Trung Quốc, bao gồm Ant Financial của Alibaba và JD Finance đang kiếm lời từ trào lưu này. Thậm chí, có thể vay tiền để mua một gói bánh quy, trả tiền từng đợt trong vòng 36 tháng.

Chẳng hạn, hộp bánh Oreo 475 gram có giá 50 tệ (10 USD), có thể được trả từng tháng một, mỗi tháng vào khoảng 0,41 USD, trong vòng ba năm. Nhưng lãi suất có thể sẽ rất cao.

Theo nghiên cứu của Ant Financial, Trung Quốc có gần 170 triệu người sinh sau năm 1990, trong đó 45 triệu có tài khoản Ant Check Later để vay các khoản nhỏ. Giới trẻ Trung Quốc giờ đây muốn mua mọi đồ dùng cần thiết ngay lập tức - máy tính, loa, bàn phím - và không muốn đợi tiết kiệm đủ tiền rồi mua lần lượt từng đồ vật, theo ABC.

Giới trẻ Trung Quốc giờ đây dễ chấp nhận các khoản vay nhỏ để mua mọi thứ, từ xe mới cho đến bữa sáng, trái ngược với thế hệ cha mẹ của họ vốn thích tiêu "tiền tươi thóc thật". Ảnh:Reuters.

'Không ai lắng nghe tôi' - Sulli và nhiều người đã nói trước khi tự tử

Trước khi tự sát, tất cả đều là thần tượng, ngôi sao âm nhạc tiếng tăm nhưng dường như không hạnh phúc và có tất cả như nhiều người vẫn nghĩ.

Nghĩa trang này ngăn cách với bên ngoài bằng bức tường bao quanh, cao 5m. Ban ngày, bà Hương mở cổng cho thân nhân người đã khuất vào thăm mộ. Ban đêm, bà đóng cổng lại để giữ yên bình cho gia đình mình và hàng ngàn phần mộ.

Ngoài cổng, cháu dâu bà Hương dựng bàn ghế bán nước uống, đồ ăn vặt cho người qua đường, thân nhân người mất đến thăm mộ. Ảnh: T.A.

Giọng chậm rãi, bà Hương kể về lý do gia đình bà được cất nhà ngay giữa nghĩa trang. ‘Đất nghĩa trang này do hai hội Kiến An và Ngọc Lữ hùn tiền với nhau mua từ năm 1969, giá 1,9 triệu đồng. Sau đó, họ đưa người thân mất đến chôn. Họ sợ người mất lạnh lẽo nên muốn có ai đó vào xây nhà ở cho có người ra vào. Vợ chồng tôi được chọn vì hay đến nhổ cỏ, lau rửa các phần mộ. Tôi ở đây từ năm 1969 đến giờ’.

Sống giữa không gian âm u của người chết nhưng 50 năm qua, cả gia đình bà Hương thấy như đang sống giữa khu dân cư sầm uất. Bà quan niệm, sống bên người chết cũng như sống bên người sống. Đã là hàng xóm của nhau, mình sống sạch sẽ, không quậy phá thì không ai làm gì được mình.

‘Nhà tôi cũng có điện nước sạch để dùng. Các ngày lễ Tết, bạn bè, người thân của tôi và các con đến nhà chơi. Khi nhà có tiệc, tôi cũng thuê rạp về dựng làm nơi đãi khách’, cụ bà sinh năm 1940 nói.

Căn nhà cấp bốn của bà Hương được bao phủ bởi cây xanh, tứ phía là mộ người mất. Ảnh: T.A.

Chỉ riêng phần nước rửa mộ là hơi khó cho bà một chút. Do đất ở nghĩa trang thấp hơn, bà phải xin đặt giếng khoan ở một nhà trong khu dân cư, dùng 4-5 bình lớn chứa nước. 3-4 ngày bà bơm nước một lần.

‘Lau rửa mộ hơi tốn nước, tôi dùng nước giếng khoan cho tiết kiệm. Khoan giếng ở ngay đây không được’, bà Hương giải thích.

Cụ bà cho biết, trước đây, nghĩa địa này không có tường bao quanh như bây giờ. Các con nghiện vào hút chích thường xuyên, những người vô gia cư, hành nghề trộm cắp, cướp giật hay vào nghĩa trang trải chiếu, đắp chăn nằm ngủ. Cả nhà bà chỉ biết bảo nhau, vô tình gặp họ thì nên vô nhà đóng cửa lại hoặc vờ như không biết gì. Khi họ rời đi thì ra thu dọn kim tiêm, rác thải, lau chùi mộ rồi thắp hương xin lỗi người mất.

‘Mấy người đó họ hung hăng, không kiểm soát được tính khí, tốt nhất mình đừng làm họ giận’, cụ bà có thâm niên 50 năm làm nghề trông mộ nói.

Bà Hương cho biết, bà sẽ sống ở nghĩa trang này đến khi nó giải tỏa, vì nơi đây đã gắn bó với cả tuổi thanh xuân của bà. Ảnh: T.A.

Bà cho biết, vợ chồng bà có bốn người con. Có ba người làm giáo viên, sau khi lập gia đình họ ra ngoài mua nhà ở. Anh Đặng Hùng Anh là con cả, bỏ học giữa chừng, công việc không ổn định. Khi lấy vợ, sinh con, anh xây nhà sát nhà mẹ ở.

Hiện cả gia đình bà Hương có 8 người, gồm bà, vợ chồng con trai, vợ chồng cháu trai và ba cháu nội sống trong hai căn nhà cấp bốn giữa nghĩa trang. Ngoài mưu sinh bằng các nghề buôn bán, phục vụ quán ăn, thợ hồ… cả 8 người họ thay phiên nhau trông giữ nghĩa trang.

Ngôi nhà là nơi sinh hoạt chung của bà Hương và gia đình con trai. Đây cũng là nơi tiếp khách của gia đình bà. Ảnh: T.A.

Chị Nguyễn Thị Thanh Vân, con dâu bà Hương cho biết, hiện nghĩa trang đã có tường bao nên công việc ‘bảo vệ’ người chết của cả nhà khá nhẹ nhàng. Các ngày thường, người nào ở nhà, có thân nhân người mất đến thì ‘tiếp’. Dịp Tết Nguyên đán, Tết Thanh minh cả gia đình chị tập trung dọn mộ, hương khói cho người mất.

‘Ngày mới về nhà mẹ làm dâu, tôi khá sợ, ban đêm không dám ra ngoài. Còn bây giờ, giữa 12 giờ đêm, ra ngoài một mình, tôi thấy bình thường’, chị Vân nói.

Bà Hương cho biết, tới đây, nghĩa trang Kiến An - Ngọc Lữ sẽ phải giải tỏa, hai căn nhà của mẹ con bà cũng phải đập bỏ.  ‘Vừa rồi, bên địa chính phường họ đến đo đất. Họ nói, khi nghĩa trang này giải tỏa, mẹ con tôi sẽ được đền bù. Đến khi nào chính quyền có kế hoạch di dời thì tính. Còn bây giờ, mẹ con tôi vẫn phải làm hết trách nhiệm với những người đã khuất đang nằm trong đây’, cụ bà nói.

Chị Thanh Vân - con dâu bà Hương cho biết, chị đã có hơn 30 năm sống cùng nhà chồng ở nghĩa trang. Ảnh: T.A.

Ông Phạm Văn Lành, Chủ tịch UBND phường Bình Trưng Đông cho biết, nghĩa trang Kiến An - Ngọc Lữ là một trong bốn nghĩa trang lớn của phường. Tới đây, nghĩa trang này sẽ được giải tỏa để xây dựng các công trình công ích.

Ông Lành cũng cho biết, trước đây, nghĩa trang này thường có các tệ nạn xã hội như: người nghiện vào hút chích, những người làm việc nhạy cảm vào ẩn nấp. Khoảng 3-4 năm nay, các tệ nạn đã không còn nữa, một phần do gia đình bà Hương xây tường bao quanh, một phần phường có các chốt chặn để giám sát, theo dõi, xử phạt các đối tượng nên các tệ nạn giảm hẳn.

Chuyện lạ ở khu đất vàng triệu đô Sài Gòn, dân khốn khổ vì mùi tử thi

 Vào dịp Thanh minh, việc bốc mộ diễn ra liên tục, mùi tử thi xộc vào nhà, bà Hà không ăn nổi cơm.